Oekraïne – Wat zijn militaire leiders zeggen

“Mensen willen geen compromissen sluiten over grondgebied,” zegt hij, en hij waarschuwt dat het toestaan van een “bevriezing” van het conflict met al het Oekraïense land in Russische handen de heer Poetin alleen maar zou aanmoedigen. “En daarom is het heel belangrijk… om naar onze grenzen van 1991 te gaan.”

Alle drie de mannen benadrukken dat de uitkomst van de oorlog afhangt van de komende maanden. Zij zijn ervan overtuigd dat Rusland een nieuw groot offensief voorbereidt, dat al in januari moet beginnen.

Maar noch generaal Zaluzhny noch generaal Syrsky klinkt triomfantelijk. Een van de redenen is de escalerende luchtoorlog. Rusland bestookt sinds oktober bijna elke week de elektriciteitscentrales en het elektriciteitsnet van Oekraïne met drones en raketten, waardoor lange en frequente stroomonderbrekingen ontstaan. Hoewel Rusland een tekort heeft aan precisieraketten, zou het Iran de afgelopen weken gevechtsvliegtuigen en helikopters hebben aangeboden in ruil voor duizenden drones en wellicht ballistische raketten.

“Het lijkt me dat we aan de rand staan,” waarschuwt generaal Zaluzhny. Meer grote aanvallen zouden het net volledig kunnen uitschakelen. “Dat is het moment waarop de vrouwen en kinderen van soldaten beginnen te bevriezen,” zegt hij. “In wat voor stemming zullen de strijders zijn? Kunnen we zonder water, licht en warmte praten over het voorbereiden van reserves om te blijven vechten?”

Een tweede uitdaging zijn de gevechten die momenteel plaatsvinden in Donbas, met name rond de stad Bakhmut. Generaal Syrsky, die bij het interview in Oost-Oekraïne aankomt in uniform, met een gezwollen gezicht van slaaptekort, zegt dat de tactiek van Rusland daar is veranderd onder leiding van Sergei Surovikin, die in oktober de leiding nam. De Wagner-groep, een huurlingengroep die beter is uitgerust dan het reguliere Russische leger, vecht in het eerste echelon. Troepen uit de Russische republiek Tsjetsjenië en andere reguliere troepen zitten in de achterhoede. Maar terwijl deze troepen vroeger afzonderlijk vochten, werken ze nu samen in detachementen van 900 soldaten of meer, die zich grotendeels te voet verplaatsen.

Bakhmut is geen bijzonder strategische locatie. Het ligt weliswaar op de weg naar Slovyansk en Kramatorsk, twee grote steden (zie kaart), maar Oekraïne heeft in die richting verschillende andere verdedigingslinies om op terug te vallen. Bovendien ontbreekt het Rusland aan mankracht om een doorbraak uit te buiten. De generaals geloven dat de meedogenloze aanval op Bakhmut bedoeld is om Oekraïense eenheden vast te pinnen, zodat ze niet kunnen worden gebruikt om offensieven in de provincie Luhansk in het noorden te ondersteunen. “Nu probeert de vijand het initiatief van ons af te pakken,” zegt generaal Syrsky. “Hij probeert ons te dwingen volledig in de verdediging te gaan.”

Oekraïne wordt ook opnieuw bedreigd door Wit-Rusland, dat in de zomer grote militaire oefeningen is begonnen en onlangs zijn ontwerpregister heeft bijgewerkt. Op 3 december bezocht Sergei Shoigu, de Russische minister van Defensie, Minsk, de Wit-Russische hoofdstad, om militaire samenwerking te bespreken. Westerse functionarissen zeggen dat Wit-Rusland waarschijnlijk te veel materiële steun heeft gegeven aan Russische eenheden om zelf in de strijd te treden, maar het doel van deze activiteit is waarschijnlijk om Oekraïense troepen in het noorden vast te zetten, voor het geval Kiev opnieuw wordt aangevallen, en zo te voorkomen dat ze worden ingezet bij een nieuw offensief.

“De Russische mobilisatie heeft gewerkt,” zegt generaal Zaluzhny. “Een tsaar zegt dat ze ten strijde moeten trekken, en ze trekken ten strijde.” Generaal Syrsky is het daarmee eens: “De vijand moet niet worden onderschat. Ze zijn niet zwak… en ze hebben een zeer groot potentieel aan mankracht.” Hij geeft het voorbeeld van hoe Russische rekruten, alleen uitgerust met lichte wapens, met succes de Oekraïense aanvallen in Kreminna en Svatove in de provincie Luhansk vertraagden – hoewel de herfstmodder hielp. De mobilisatie heeft Rusland ook in staat gesteld zijn troepen vaker in en uit de frontlinies te rouleren, zegt hij, zodat ze kunnen rusten en herstellen. “In dit opzicht zijn zij in het voordeel.”

Maar de belangrijkste reden waarom Rusland zoveel jonge mannen heeft meegesleept, is volgens de generaals om voor het eerst sinds de mislukte poging om Donbas onder de voet te lopen in de zomer weer in het offensief te gaan. “Net als in [de tweede wereldoorlog]… ergens voorbij de Oeral bereiden ze nieuwe middelen voor,” zegt generaal Zaluzhny, verwijzend naar het besluit van de Sovjet-Unie om de defensie-industrie naar het oosten te verplaatsen, buiten het bereik van de nazi-bommenwerpers. “Ze worden voor 100% voorbereid.” Een grote Russische aanval zou kunnen komen “in februari, in het beste geval in maart en in het slechtste geval eind januari”, zegt hij. En die kan overal komen, waarschuwt hij: in Donbas, waar Poetin graag de rest van de provincie Donetsk wil innemen; in het zuiden, richting de stad Dnipro; zelfs richting Kiev zelf. Een nieuwe aanval op de hoofdstad is volgens hem onvermijdelijk: “Ik twijfel er niet aan dat ze Kiev opnieuw zullen aanvallen.”

De verleiding is groot om reserves te sturen. Een verstandiger strategie is om ze achter te houden.
…
“Mogen de soldaten in de loopgraven mij vergeven,” zegt generaal Zaluzhny. “Het is belangrijker om ons nu te concentreren op de opbouw van middelen voor de langduriger en zwaardere gevechten die volgend jaar kunnen beginnen.”

Oekraïne heeft genoeg manschappen onder de wapenen – meer dan 700.000 in uniform, in de een of andere vorm, waarvan er meer dan 200.000 getraind zijn voor de strijd. Maar er is een tekort aan materieel. Munitie is cruciaal, zegt generaal Syrsky. “Artillerie speelt een beslissende rol in deze oorlog,” merkt hij op. “Daarom hangt alles echt af van de hoeveelheid voorraden, en dit bepaalt in veel gevallen het succes van de strijd.” Generaal Zaluzhny, die een nieuw legerkorps opricht, somt een verlanglijstje op. “Ik weet dat ik deze vijand kan verslaan,” zegt hij. “Maar ik heb middelen nodig. Ik heb 300 tanks nodig, 600-700 IFV’s [infanteriegevechtsvoertuigen], 500 houwitsers.” Het incrementele arsenaal dat hij zoekt, is groter dan de totale gepantserde strijdkrachten van de meeste Europese legers.

Op 6 december ging het Amerikaanse Congres er in principe mee akkoord dat het Pentagon 864.000 artilleriegranaten van 155mm, meer dan 12.000 GPS-geleide Excalibur granaten en 106.000 GPS-geleide GMLRS raketten voor HIMARS koopt – theoretisch genoeg om vijf maanden lang non-stop de meest intense vuursnelheid van Oekraïne aan te kunnen. Maar dit zal over een aantal jaren worden geproduceerd, niet op tijd voor een lente-offensief.

Rusland heeft soortgelijke problemen. Volgens een Amerikaanse functionaris zal het land begin volgend jaar zonder “volledig bruikbare” munitie komen te zitten, waardoor het gedwongen wordt gebruik te maken van slecht onderhouden voorraden en leveranciers als Noord-Korea. Het tekort aan granaten is “kritiek”, zei admiraal Tony Radakin, de Britse defensiechef, op 14 september.

“Met dit soort middelen kan ik geen nieuwe grote operaties uitvoeren, ook al werken we er nu aan”, zegt generaal Zaluzhny.

Privé geven Oekraïense en westerse functionarissen echter toe dat er andere uitkomsten kunnen zijn. “We kunnen en moeten veel meer grondgebied innemen,” benadrukt generaal Zaluzhny. Maar hij erkent indirect de mogelijkheid dat de Russische opmars sterker zal blijken dan verwacht, of de Oekraïense zwakker, door te zeggen: “Het is nog niet het moment om een beroep te doen op de Oekraïense soldaten zoals Mannerheim een beroep deed op de Finse soldaten.” Hij verwijst naar een toespraak die Finlands hoogste generaal in 1940 hield voor de troepen na een harde vredesovereenkomst waarbij land werd afgestaan aan de Sovjet-Unie.