Zelfs in de oorlog, goede wil jegens de mensheid

Met zoveel duisternis om ons heen is het gemakkelijk om de hoop en het geloof te verliezen. Zeker, degenen die ons kwaad willen doen, scheppen genoegen in onze pijn. Maar het is vaak wanneer we bijna gebroken zijn dat God ons optilt en ons vrede schenkt. Deze tijd van het jaar is gevuld met zulke momenten. Noem ze kerstwonderen of verhoorde gebeden, maar ze zijn echt en het onthouden waard, schrijft J.B. Shurk.

Een verhaal dat mij altijd is bijgebleven is dat van Fritz Vincken, die twaalf jaar oud was en met zijn moeder, Elisabeth, in een kleine jachthut in het Ardense bos woonde tijdens de ergste gevechten van de Slag om de Ardennen. Zijn vader had hen verborgen in de afgelegen berghut over de Belgische grens nadat de bakkerij en het huis van de familie waren verwoest tijdens geallieerde bombardementen in Aken, Duitsland. Terwijl Fritz’ vader brood bakte voor de Duitse soldaten aan het front, hadden Fritz en zijn moeder weinig te eten, behalve wat ze konden verzamelen.

Op een ijskoude kerstavond, terwijl ze zich inspanden om het artillerievuur in de verte te negeren en een schamele maaltijd bereidden van een magere haan en wat aardappelen, werd er luid op de deur geklopt. Fritz’ hart maakte een sprongetje omdat hij dacht dat het zijn vader was die eindelijk terugkeerde. In plaats daarvan waren het drie Amerikanen van de 121st Infantry, 8th Division – allemaal met bevriezing en één ernstig gewond. “Mijn moeder kende de straf voor het herbergen van de vijand,” herinnerde Fritz zich, “maar toen ze in de ogen van de jonge Amerikanen keek en zag dat er een zwaar gewond was, opende ze de deur en liet ze binnen.” Ze voegden wat aardappelen toe aan de stoofpot voor hun vermoeide, hongerige gasten en verzorgden de schotwond van de Amerikaan zo goed als ze konden, en omdat de soldaten geen Duits spraken en de Vinckens geen Engels, vertrouwden ze op handgebaren en gebroken Frans voor de communicatie.

Toen kwam er meer gebonk van buiten. Toen Elisabeth voorzichtig de deur van de hut opende, trof ze vier verkleumde Wehrmacht-soldaten aan die op zoek waren naar een schuilplaats. “Ik was bijna verlamd van angst,” vertelde Fritz, “want hoewel ik een kind was, kende ik die harde oorlogswet: iedereen die de vijand hulp en steun biedt, wordt neergeschoten.” Had iemand anders de deur geopend op die ijskoude kerstavond in 1944, dan hadden de slagvelden van de Ardennen vrijwel zeker meer slachtoffers geëist. In plaats daarvan nam Elisabeth de situatie onder controle, wenste de jonge Duitsers een “Fröhliche Weihnachten” en nodigde hen binnen uit voor eten en rust op twee voorwaarden: (1) dat ze hun wapens buiten zouden laten en (2) dat ze haar kerstgasten zouden respecteren. “Ze herinnerde hen eraan dat het kerstavond was en zei hen streng dat er hier niet geschoten zou worden. Terwijl Fritz “vol ongeloof stond te kijken”, voldeden de Wehrmacht-soldaten. Toen liep ze terug naar de Amerikanen, die nerveus waren geworden, sprak zachtjes in een taal die ze niet konden verstaan, en pakte ook hun wapens.

Eerst was de kleine cabine ongemakkelijk gespannen. Toen bood een van de Duitsers, die medisch student was geweest, aan de gewonde Amerikaan te helpen, die merkbaar zwak was door bloedverlies. De Amerikanen haalden wat koffiedik en sigaretten uit een haveloos pakje, en een van de andere Duitsers bood wat restjes brood aan. Fritz voegde de weinige ingrediënten die ze hadden toe aan de stoofpot, en zijn “moeder las voor uit de Bijbel en verklaarde dat er tenminste één nacht vrede zou zijn in deze oorlog.”

“Kom, Herr Jezus,” bad ze, “en wees onze gast.” “Er stonden tranen in haar ogen,” herinnerde Fritz zich, “en toen ik de tafel rondkeek, zag ik dat de soldaten, die vermoeid waren door de strijd, vol emotie zaten.” Na het diner vielen de zeven soldaten, die enkele uren daarvoor nog bittere vijanden waren geweest, zij aan zij in een diepe slaap. Toen ze de volgende ochtend wakker werden, wisselden ze kerstgroeten uit en gingen ze aan de slag om van boomtakken een geïmproviseerde brancard te bouwen voor de gewonde Amerikaan. De Duitsers adviseerden de Amerikanen een stad te vermijden die door nazi-troepen was ingenomen en gaven hen een kaart en een kompas dat hen terug zou brengen naar hun vrienden. Elisabeth gaf hun wapens terug en bad: “Moge God u zegenen en over u waken.” Daarna schudden de soldaten elkaar de hand en gingen hun eigen weg.

Voor Fritz was zijn moeder niets minder dan een held geweest. “De innerlijke kracht van één vrouw, die met haar verstand en intuïtie mogelijk bloedvergieten voorkwam, leerde mij de praktische betekenis van de woorden: ‘Goede wil jegens de mensheid’.”

Fritz en zijn ouders overleefden de oorlog en omdat de jongen de Amerikanen in zijn hut als “bevrijders” zag, emigreerde hij uiteindelijk naar de Verenigde Staten, werd Amerikaans staatsburger en opende een eigen Duitse bakkerij in Honolulu, Hawaï. Nadat hij zijn verhaal jarenlang aan zijn nieuwe landgenoten had verteld, stuurde hij uiteindelijk de details van de wonderbaarlijke kerstavond tijdens de Slag om de Ardennen naar Readers Digest, en een veel groter publiek vernam van de zeldzame vrede die voor een paar uur werd gedeeld te midden van het koude, bloedige landschap van de Ardennen. Door Fritz’ ervaring na te vertellen tijdens een reis naar Duitsland in 1985, spoorde president Reagan anderen aan hetzelfde te doen, “omdat niemand van ons ooit te veel kan horen over het opbouwen van vrede en verzoening”.

Nadat Unsolved Mysteries midden jaren ’90 een aflevering produceerde waarin meer details werden gezocht over het weinig bekende verhaal, werd Fritz uiteindelijk herenigd met twee van de Amerikaanse soldaten voordat ze allemaal overleden. Ook zij hadden anderen altijd verteld over hun wonderbaarlijke kerstavond midden in de strijd en vroegen zich af wat er was gebeurd met de jongen die alleen met zijn moeder in het bos was. Sergeant Ralph Blank zei tegen Fritz: “Je moeder heeft mijn leven gered,” en met die troost zei de jongen, die nu oude man is geworden: “Nu kan ik in vrede sterven. De moed van mijn moeder zal niet vergeten worden, en het laat zien wat goede wil doet.”

Zijn moeder, Elisabeth, zei in de loop der jaren tot aan haar eigen overlijden vaak dat “God aan onze tafel zat” tijdens die ijskoude nacht in het bos. En Fritz zei dat de gebeurtenis zijn kijk op het leven zo veranderde dat hij nooit ophield te denken aan “die zeven jonge soldaten, die elkaar als vijanden ontmoetten en als vrienden uit elkaar gingen, midden in de Slag om de Ardennen”.

Telkens als ik aan Fritz’ verhaal denk, word ik getroffen door een opmerkelijke waarheid: het zijn altijd de kleinste daden die uiteindelijk rimpelingen veroorzaken die groot genoeg zijn om een betekenisvolle verandering teweeg te brengen. Op elk moment op die kerstavond in ’44, tijdens enkele van de ergste wreedheden van de oorlog, had elk van die zeven soldaten oorlogszuchtig kunnen optreden uit uitputting, pijn of haast. Een moeder en haar jonge zoon die onbekende woorden spraken tegen buitenlandse soldaten hadden onbedoeld een tragedie kunnen uitlokken. Een trio Wehrmacht-soldaten, woedend bij het zien van hun vijanden die ver van huis hun toevlucht zoeken, had kunnen kiezen voor hetzelfde geweld en bloedvergieten dat de aarde achter de deur van de hut doordrenkte. In plaats daarvan bracht een ongewapende vrouw God in haar huis en nodigde zij degenen die haar kwaad hadden kunnen doen uit om de zegeningen van Jezus’ geboorte te delen. Door haar vastberadenheid en geloof verzekerde zij zich van vrede. Die heldendaad overtuigde niet alleen strijdende soldaten ervan hun wapens neer te leggen, maar inspireerde ook haar zoon voor de rest van zijn leven. Hij vertelde vervolgens over de moed van zijn moeder aan talloze anderen die in de volgende halve eeuw van zijn leven zijn bakkerij bezochten, die op hun beurt het verhaal en de les ervan aan talloze anderen doorvertelden. Zelfs de president van de Verenigde Staten midden in de Koude Oorlog greep het belang ervan aan en deelde het met miljoenen vreemden in een poging om voormalige vijanden in vrienden te veranderen.

Geloof en kleine daden van moed veranderen de wereld. Daaraan herinnert Kerstmis ons allemaal.

Copyright © 2022 vertaling door Frontnieuws. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.

OEKRAÏNE CONFLICT DOSSIER

WEF wil Kerstmis annuleren om klimaatverandering te bestrijden

Volg Frontnieuws op Telegram

Lees meer over: