Het Klimaatvraagstuk: Menselijke rol, energietransitie en financiering

Er is een verhitte discussie gaande in Nederland rond het klimaatvraagstuk, naar aanleiding van de nieuwe klimaatwet. Deze discussie heeft een aantal kanten, maar de belangrijkste punten ter discussie zijn:

In deze discussie hebben de Telegraaf (en dan met name Wierd Duk) en Forum voor Democratie (en dan met name Thiery Baudet) zich opgesteld als verdedigers van de gewone man, van enige gezonde scepsis over klimaatverandering, want er waren ook ijstijden en klimaatverschuivingen voor de industriële revolutie, en van enige nuchterheid over de rol van Nederland in de wereld. Ondertussen is volgens links alle verandering te wijten aan de mens, is Nederland de redder van de wereld en moet u, het plebs, daar voor betalen. En betalen gaat u. Iedereen heeft onderhand al wel zijn verhoogde energierekening onder ogen gezien. Ik heb vrij frappante gevallen voorbij zien komen, maar het gemiddelde ligt rond de €300 verhoging per jaar. Nu is er de neiging om ook de hogere BTW en andere groeiende kosten toe te schrijven aan het klimaatakkoord, maar dit is niet het geval. Die kosten zijn vooral om o.a. de staatsschuld af te betalen, iets dat de VVD wel consequent doet. De hogere energienota is echter wel te wijten aan het akkoord. En dit is voordat men enig plan in werking heeft gesteld, enige subsidie heeft uitgekeerd, enige kolencentrale heeft stilgelegd, schrijft gastauteur –Éordred.

Er klinken wilde plannen vanuit het kabinet. Het verbieden van alle niet elektrische auto’s. Alle kolencentrales sluiten en vervangen door zon en wind. Van het gas af en iedereen moet elektrisch gaan koken en een warmtepomp aanschaffen (gemiddelde investering voor een huishouden: €10,000). Het getal dat rondzweeft is dat we 1000 miljard euro (een triljoen oftewel €1,000,000,000,000) gaan investeren over de komende jaren in het klimaat. Dat is dus bovenop de normale begroting. En daar halen we dan, en dat herhaalt Baudet graag, een lagere toename van de temperatuur uit van 0,00007 graden Celsius. Ik snap dan ook wel dat de Telegraaf en FvD dit nogal buiten proportie vinden. Het te behalen resultaat is vrijwel nihil en de investering is gigantisch. Ter vergelijking: het BBP van Nederland is 800 miljard euro. Volgens dit plan zou elke Nederlander en elk Nederlands bedrijf 15 maanden lang moeten werken voor het klimaat. Mocht u de tegenwerping horen: ja maar daar zijn subsidies voor, negeer die persoon dan, hij heeft geen verstand van economie. Dat geld komt uit uw belastingen, en zo niet uit belastingen dan komt het wel uit uw zak via inflatie. Al het geld dat de staat heeft voor zaken, komt van haar burgers. Linksom of rechtsom.

Nu ben ik zelf zeker wel een voorstander van een meer ecologisch beleid. Ik heb in mijn jeugd een lange linkse fase gehad, waar milieuactivisme een groot deel van uitmaakte. Ik leef nog steeds op een milieubewuste wijze. Eet vegetarisch, gebruik openbaar vervoer en fiets in plaats van de auto te pakken, ik trek een dikkere trui aan in de winter en zet de verwarming uit. Ik reduceer consumptie en kies bewust waar en wat ik koop, en vermijd plastic. En juist omdat ik zelf best wel begaan ben met het milieu veracht ik partijen als Groen Links, zij zijn zachte heelmeesters voor stinkende wonden. Al hun oplossingen passen binnen het kader van neoliberaal globalisme, al hun ideeën zijn slap. Als men het milieu wil helpen, dan zal men luxe moeten inleveren. Het kan niet anders. Wil dat zeggen dat we daarom de minima in de samenleving moeten belasten met hoge energierekeningen, verplichte elektrische auto’s en ongewilde investeringen in hun woning? Niet perse, en ik kom hier later op terug.

Ik ben zelf meer een milieuactivist in de lijn van Pentti Linkola en Ted Kazynski. Dit zijn mensen die volgens hun principes leven en niet te minne woorden over hebben voor Marxistisch Groen. “Groen” is een verdienmodel geworden, kijk maar naar Tesla. Dat hele bedrijf bestaat exclusief bij genade van milieusubsidies. Hoeveel figuren als Al Gore zijn er wel niet die in privéjets rondvliegen om praatjes over het klimaat te houden? Vooral die hypocrisie walg ik van. Ultralinkse hypocrieten in dikke auto’s en privévliegtuigen die ons de les komen lezen. Pentti Linkola heeft een beroemd citaat over hoe hard men moet zijn om het milieu te redden:

“Als een schip zinkt, en iedereen zich naar de reddingsboten haast, dan zijn degenen die het Leven haten zij die iedereen proberen te redden en de reddingsboot beladen tot zij zinkt. Zij die het Leven liefhebben nemen een bijl ter hand wanneer de boot vol is, en hakken de vastgeklampte handen van het overschot af opdat de boot blijft drijven.”

Met andere woorden: de mensheid als soort kan overleven. Alle mensen niet. Wat bedoel ik daarmee? Ik bedoel dat er een heel belangrijke thema bestaat dat linkse milieuactivisten verzwijgen of bewust negeren: overbevolking. Het was ooit een praatpunt van milieuactivisten, dat overbevolking de meest directe aanleiding is voor milieuvervuiling. Want meer mensen betekent meer consumptie. Al die mensen hebben kleding, woning, eten enzovoort nodig. Dat alles kost grondstoffen en energie om te produceren. Er is een limiet aan hoeveel mensen wij op een milieuvriendelijke wijze op deze aarde kunnen huisvesten. In ieder geval met de technologie van nu. Nederland is zwaar overbevolkt. In de jaren 50 moedigde de Koningin nog emigratie naar Canada aan. 10 miljoen mensen werd toen als de capaciteitsgrens van Nederland beschouwd. Om deze reden is “Grenzen Dicht” niet slechts een populistisch identitair praatpuntje maar verstandig ecologisch beleid. Hoe meer mensen in het Westen, hoe meer consumptie.

Maar op globale schaal stelt Nederland uiteraard niets voor. Wij slaan klimatologisch nog geen deuk in een pakje boter. Welke landen stoten de meeste CO2 uit en storten het meeste plastic de zeeën in? China, Indonesië, de Filipijnen. Het merendeel van alle plastic in de oceanen komt van deze landen en China is alleen al verantwoordelijk voor 30% van het plastic in de oceanen. China, de VS en India zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor 50% van alle CO2 emissies. Om deze reden is het “verheffen” van de derde wereld economieën een ramp geweest voor het milieu. Hoe meer deze economieën groeien, hoe hoger de levensstandaard en consumptie, hoe meer de bevolking groeit en er meer bos gekapt wordt (en dus CO2 opname verminderen) om land vrij te maken voor bouw en agricultuur, hoe meer zij gaan uitstoten. Ontbossing is in met name Brazilië een probleem. In het Westen kunnen wij protocollen en akkoorden sluiten, en recyclen en verantwoord omgaan met fijnstof en dat is allemaal wel goed en eigenlijk noodzakelijk, maar als wij al onze industrie naar landen verschepen die gewoon chemisch afval de rivieren instorten en zoveel gassen uitstoten dat hun bevolking gedwongen met mondkapjes op door de smog heen moet lopen, dan schiet dat weinig op. Daarom halen we ook zo weinig resultaat uit dat triljoen in klimaat investeringen. Het resulteert in slechts 0,00007 graden afkoeling omdat de invloed van Nederland op het klimaat vrij miniem is. En het lost niets op aan de plasticsoep en chemische vervuiling van rivieren en zeeën.

Er zijn dus veel effectievere maatregelen die wij kunnen nemen als Nederland, zowel binnenlands als op internationaal niveau, dan warmtepompen en elektrische auto’s en masse aanschaffen. Alleen al omdat warmtepompen niet erg efficiënt zijn, aardgas een relatief schone energiebron is, en dat het lithium dat nodig is voor de batterijen van elektrische auto’s gemijnd wordt in gigantische open pit-mines die honderden vierkante kilometers grond vervuilen. En er is niet genoeg lithium om het bestaande wereldwijde wagenpark te vervangen.

Allereerst is een van de meest noodzakelijke en grondige binnenlandse dingen die wij kunnen ondernemen, het terughalen van zware industrie naar Nederland. Allereerst omdat wij zeker weten dat milieuwetgeving wel nageleefd wordt in Nederland, ten tweede omdat lokaal produceren veel beter voor het milieu is omdat het honderden tonnen aan olie scheelt. Men produceert namelijk veel nabijer de consument, in plaats van de wereld rond te varen. Ik ben economisch een aanhanger van distributisme en ben van mening dat hoe meer lokaal en decentraal een systeem is, hoe beter. Liever een sterk MKB [midden- en kleinbedrijf] dan wereldwijde megacorporaties. Ook omdat een decentraal systeem van middelgrote bedrijven het lobbyisme en de neoliberale corruptie zal voorkomen die we nu in het Westen zien. Groene partijen weigeren pertinent om economische hervormingen als serieuze optie te zien, dit terwijl zij nominaal socialistisch zijn. Zij volgen allemaal het neoliberale economische kader. Ook om die reden zullen hun aangedragen oplossingen nooit afdoende zijn. Als men het milieu wil helpen (“reden” vind ik wat teveel klinken naar vals heroïsme), dan moet men de economie grondig herstructureren. Men zal een veel meer autarkisch beleid [zelfvoorzienende concepten], dat zoveel mogelijk basale benodigdheden lokaal produceert, moeten gaan voeren. En ook om die reden moet men de bevolking wat gelijker over de aardbol verdelen, want Nederland kan niet genoeg produceren voor 17 miljoen mensen. Niet met de methode van nu althans. Mogelijk biedt technologie enige oplossingen, maar ook voor de leefbaarheid en behoud van de lokale flora en fauna zou Nederland wel wat minder dicht bevolkt mogen zijn. En Europa in het algemeen.

Een andere vraag die in mij opkomt is ook, wat moet je eigenlijk met al die mensen? Sinds 1950 is de wereldbevolking verdubbeld. Buiten dat ze consumenten zijn, wat voegen de meeste ervan toe? De meeste worden geboren in derde wereldlanden waar misère heerst, en hen verheffen naar een Westerse levensstandaard heeft nu al zware klimatologische implicaties. Laat staan als er steeds meer zijn. Waarom zouden we van de 7 miljard mensen 10 miljard maken? Een hoop van hen zijn in economische zin steeds meer overbodig geworden door automatisering, mensen met een IQ van 83 of lager zijn nu al niet meer in staat in een moderne economie te functioneren, en dat IQ cut off wordt alleen maar hoger naarmate technologie beter wordt. Wanneer de cut off 100 IQ bereikt dan beslaat het economisch nutteloze deel van de bevolking 50%. Dus wat gaan wij die mensen te doen geven? En verder, wat is het doel van die groei? Meer consumenten en economische groei zou men mogelijk kunnen zegen, maar ik vind groei niet een doel an sich. Een kankergezwel groeit onophoudelijk. Een mens moet een doel in het leven hebben, idealen. Ik kom dan toch weer op ruimtevaart en andere planeten koloniseren. Maar dat gaat nogal lastig als men een triljoen in warmtepompen en in windmolens steekt, en 50% van de bevolking noodgedwongen een uitkering heeft.

Dus het tweede punt: men moet de bevolkingsgroei wereldwijd aanpakken. Deze is onverantwoord. Alle ecosystemen hebben een balans, en wanneer er teveel van een diersoort is, vernietigen zij dit ecosysteem. Een konijnenplaag dat al het gras opvreet waardoor een heel gebied verdort bijvoorbeeld. Met konijnen is de oplossing om roofdieren te introduceren. Men deed dit met Yellowstone Park in de VS en het hele ecosysteem herstelde. Er moet een balans zijn. De mens staat daar enigszins boven uiteraard, want zij heeft technologische oplossingen. Maar dat geldt ook maar voor sommige landen, en is slechts ontstaan dankzij en vol te houden door bepaalde Beschavingen. Afrika is in haar geheel afhankelijk van voedselhulp en medicinale hulp uit het Westen. Daar moet een punt achter worden gezet. Geen hulp meer naar Afrika. Het enige resultaat dat we ermee behalen is steeds meer Afrikanen fokken die alleen maar méér hulp nodig hebben. En mogelijkerwijs naar het Westen migreren en alhier consumptie omhoog stuwen. Laat Afrika naar een bevolkingspeil terugkeren dat zij zelfstandig kunnen handhaven.

Ten derde kunnen wij druk uitoefenen op landen die wel veel vervuilen. Dus China. Zelfs voor onze goede vrienden aan de Marxistische kant van Groen moet een handelsembargo van China toch verdedigbaar zijn, al is het alleen maar ter bevordering van liberale democratie en mensenrechten? Vast niet, want dit klinkt wat al te Trumpiaans. Maar het is wel degelijk een mogelijkheid. Nederland heeft de controle over de toegang van zowat de helft van alle goederen die de EU binnenkomen, via Europoort Rotterdam. Zet een verbod op toegang van Chinese goederen en laten we eens zien hoe snel bedrijven in China milieuwetgeving na gaan leven en Nederlandse bedrijven productie terug naar Nederland halen. De Europoort is een politiek wapen dat wij niet genoeg gebruiken. Nederland is een logistieke hub van jewelste, met de meest geavanceerde olieraffinaderijen en het meest dichte spoornetwerk in Europa. Ook hebben we Schiphol. De Rijndelta en andere bevaarbare rivieren vervangt men niet zomaar. Die triljoenen aan sunk costs in infrastructuur ontwikkeling zijn een wapen dat Nederland in kan zetten in onderhandelingen om haar zin door te drijven op Europees en Globaal niveau. Zal men dat in de portemonnee merken? Ja, want productie in China is en blijft goedkoper dan in Europa – maar dat komt doordat men geen enkele soort van klimaatwetgeving, arbeidsveiligheid of arbeidsrechten kent in China.

Op de lange termijn is blijven produceren in China niet houdbaar. China moderniseert ook, net als India. Zij kunnen niet eeuwig hun bevolking 25 cent per uur blijven betalen, dat gaat ook omhoog. Dus de prijzen van producten gaan op termijn sowieso omhoog. Beter dat we dat in gaan calculeren in ons economisch en milieu beleid. De belangrijkste reden is echter dat olie op raakt en duurder wordt om te produceren (het kost steeds meer energie om een vat olie uit de grond te halen, de verhouding is nu 2 vatten olie verbruik om 10 vatten op te pompen in het geval van schalieolie) en goedkope energie is een van de belangrijkste redenen dat het rendabel is om alles in China te produceren en met containerschepen de wereld over te varen. Om deze reden is een energietransitie van fossiele brandstoffen naar alternatieven ook onvermijdelijk. Olie en kolen raken een keer op. De schalie boom is heel tijdelijk, en eigenlijk behoorlijk inefficiënt.

Zijn windmolensubsidies dan een oplossing? Nee, windmolens hebben een te lage efficiëntie versus kosten, netto verliest men er geld op, en er is hetzelfde probleem als met lithium voor elektrische auto’s: er is een tekort aan rare earth metals beschikbaar die benodigd zijn voor het bouwen van windmolens. In het geval van windmolens is dat neodymium voor de magneet in de motor. Dit is naast het probleem van netwerk fluctuaties. Doordat wind inconsistent ehm… waait, zijn er vele pieken en dalen in productie, die men met conventionele kolencentrales moet opvangen. Toen Duitsland ging experimenteren met windmolenparken, hebben zij momenten gehad dat zij andere landen 14 cent boden per KWh om energie van hen af te nemen, want het netwerk zou anders overbelast worden.

Zonnepanelen? Die zijn een stuk rendabeler en ik heb interessante onderzoeken gezien die woonwijken energie onafhankelijk wilden maken door van een wijk een gesloten netwerk gevoed door zonnepanelen te maken. Los van het normale energienetwerk dus. Dit zou naast zonnepanelen ook investering vergen in een gesloten netwerk, betere isolatie, zonneboilers en dergelijke. En het grootste probleem is opslag, maar ook daar werkt men aan. Energie thermisch opslaan in gesmolten zout experimenteert men mee in Spanje. En wat nieuwe wetgeving is nodig, want wie is binnen de wijk aansprakelijk, hoe regel je het dat iedereen meedoet of als iemand eruit stapt, enzovoort. Daar is legislatie nodig. Niet heel goedkoop dus, en het vergt nog een hoop onderzoek, maar zonnepanelen hebben zeker een toekomst. Zonne-energie in het algemeen is een optie, want er zijn ook andere manieren om de thermische energie van de zon te gebruiken, o.a. door refractie en opslag, of door zonneboilers en andere oplossingen te gebruiken. Voor het gemiddelde huishouden is het de investering wel waard. *Als* men het geld heeft, en daar zit de knel natuurlijk: zo heel veel mensen hebben die benodigde €10,000 om de keuken en verwarming naar elektrisch te verbouwen niet liggen, plus de benodigde investering in zonnepanelen. Volgens de ING is de gemiddelde spaarpot in Nederland €3600, en dat zijn diegenen die überhaupt sparen. Er zijn een stuk meer huishoudens in de schulden of zonder enige reserves. En subsidies? Die betaalt u ook gewoon. Geld komt niet uit de lucht vallen, dat komt van de belastingbetaler. Of van de drukpers van het ECB, maar daar betaalt u evengoed voor via inflatie.

Wat we echter nooit ergens zien is een voorstel om te investeren in Nucleair. Derde generatie reactoren zijn zeer veilig en er loopt onderzoek naar DFR (Dual Fluid Reactor) en Thorium. De ironie wil dat China leidend is in onderzoek naar Thorium reactoren, grotendeels omdat wij een fobie voor nucleair zijn aangepraat in het Westen door linkse activisten. Thorium zou een oplossing zijn, en conventionele Gen III fissie reactoren zijn veilig en efficiënt. Probleem is afval, maar daar zijn oplossingen voor. In Zweden doet men onderzoek naar het moleculaire afbreken van radioactieve deeltjes. Momenteel bewaart men kernafval in gesloten containers in zoutmijnen, een redelijke tussenoplossing. Het heeft ook geen eeuwig half life namelijk.

Zo zijn er meer oplossingen, maar die energietransitie is op termijn noodzakelijk en het is geen slechte zaak als Nederland daar een voortouw in neemt. Probleem is wel dat het huidige klimaatakkoord vol halfbakken en slappe maatregelen zit die niets op lossen. Dat triljoen is gewoon weggegooid geld als we Groen Links laten bepalen hoe het uit te geven. Moeten we van benzineauto’s af? Ja. Is dat nu al haalbaar? Nee, de technologie is nog niet ver genoeg. En we kunnen niet elke auto vervangen door een elektrische. Er zijn 8,4 miljoen geregistreerde auto’s in Nederland volgens het CBS. Volgens statistica.com zijn er wereldwijd 1,9 miljoen elektrische auto’s in omloop. Volgens EV-volumes.com produceerden wij wereldwijd 783,000 elektrische auto’s van alle types in 2018. Dus het kan wel even duren voordat het wagenpark in Nederland is vervangen. Blijft ook het probleem dat op een gegeven moment lithium gewoon op is en er daardoor een limiet is aan hoeveel auto’s überhaupt geproduceerd kunnen worden. En een derde probleem is, men moet de stroom genereren voor die auto’s. En niet alleen die auto’s, ook al die keukens die nu elektrisch zijn en die verwarming die elektrisch is geworden want we moesten van het gas af. Dus de vraag neemt enorm toe, en we gaan kolencentrales sluiten en niet investeren in nucleair. Zonnepanelen, biomassa en windmolens gaan niet genoeg stroom opleveren, zelfs niet voor het huidige netwerk. Toch nucleair maar overwegen? Stort de helft van dat triljoen maar op de rekening van de TU Delft en investeer in onderzoek, want er zijn een hoop technologische knelpunten die opgelost moeten worden.

Wat kan wel? Flink investeren in openbaar vervoer. Zeker in geürbaniseerd Nederland is dat een werkbare oplossing. Massatransport is in termen van energie veel efficiënter dan personenauto’s. Meer trams, bussen, treinen en metro’s. Men zal de prijzen van auto’s flink omhoog moeten gooien (of nou ja, marktwerking doet dat al door toenemende vraag en kleiner aanbod) en men moet mensen aan het idee laten wennen dat het simpelweg niet mogelijk is dat iedereen een auto kan bezitten. Een groot deel van de nieuwe vloot voertuigen zal ingezet moeten worden in OV en agricultuur, naast dat het totale wagenpark eenvoudigweg kleiner wordt door gebrek aan beschikbare energiebronnen. Verder is Diesel een mogelijkheid. Men kan diesel maken uit plantaardige bronnen. Momenteel is dat niet rendabel, men haalt ongeveer 1.3 vatten diesel uit plantzaad voor elk geïnvesteerd vat, een verhouding van 1.3 op 1. Maar naarmate olie extractie eenzelfde verhouding nadert wordt dit steeds aantrekkelijker. Alle landbouwgrond die men inzet voor het produceren van Diesel kan echter niet meer gebruikt worden voor voedselproductie, en gezien het erg duur wordt om eten rond de wereld te verschepen naarmate de extractie kosten van olie stijgen, is dat ook een overweging die men moet maken. Momenteel is in Europa alleen Frankrijk zelfvoorzienend in haar voedselproductie. Nederland exporteert veel agriculturele producten, maar dit zijn kasproducten zoals tomaten en paprika’s en verder produceren wij veel vlees en zuivel. Calorierijke grondstoffen zoals tarwe hebben we een tekort aan. We zullen op termijn wel naar minder auto’s moeten en meer openbaar vervoer. Want er is eenvoudigweg niet genoeg brandstof en niet genoeg materiaal voor accu’s. Men zal ook meer op de fiets moeten, iets wat ook niet erg is gezien de groeiende obesitas epidemie in het Westen.

Niets doen is geen optie, want op een gegeven moment zijn alle fossiele brandstof onrendabel. Dat kan nog wel 50 of 100 jaar duren, maar voor die tijd moeten we toch wel maatregelen hebben genomen. En vervuiling en klimaatverandering zijn echt. Het broeikas effect laat mij eigenlijk vrij koud, een paar graden opwarming en een stijging van de zeespiegel is redelijk te behappen. Of de mens verantwoordelijk is voor de opwarming van de aarde of niet is vrij irrelevant in mijn mening. We stoten CO2 uit, dat is een feit. Het probleem van CO2 is vooral dat het de zeeën in trekt en daar het water verzuurt. Hierdoor kunnen bepaalde soorten fytoplankton zich niet vormen, want het kan zijn celwanden niet aanmaken. Het benodigde kalk lost op door het zure zeewater. Dat betekent dat? Dat betekent het afsterven van de gehele biosfeer in de zee. Iedereen heeft wel eens de voedselketen uitgelegd gekregen toen hij klein was. Zonder de bouwsteen van fytoplankton valt de basis van de hele keten weg. 1 Ocean acidification may cause dramatic to phytoplankton

De plasticsoep in de oceanen is ook een enorm probleem voor zeeleven. En het storten van chemisch afval in de rivieren. Maar dit alles komt de zee in uit derde wereldlanden en ontwikkelende economieën zoals China. Net als de meeste CO2 uitstoot. Dan kunnen wij in Nederland wel ons best doen, maar *wij* zijn het probleem niet. Het belangrijkste dat wij kunnen doen tegen CO2 uitstoot en vervuiling is economische en diplomatische druk zetten op de landen die vervuilen. Handelsembargo tegen vervuilende landen, industrie terughalen, lokaal produceren en kopen. Nationalisme is uiteindelijk op alle vlakken een oplossing. Koop eigen waar, want de Nederlander om de hoek volgt wel de milieuwetgeving, hoeft niet zijn producten de halve wereld rond te schepen en bonus, hij betaalt zijn werknemers redelijk loon en biedt ze redelijke werkomstandigheden.

Dus wat is wel echt noodzakelijk om te ondernemen in Nederland? De energietransitie moet wel plaatsvinden, en grondige economische hervormingen zijn op termijn onvermijdelijk. Een elektrisch geladen containerschip heeft men nog niet uitgevonden. Wel op diesel, maar wederom: dat is een efficiëntie van 1.3 op 1 om plantaardig te verbouwen, dus wordt lokaal produceren toch aantrekkelijker dan producten de wereld rond verschepen, en dan neemt een producent het hogere arbeidsloon wel voor lief. Kost minder dan de energieprijzen. Blijft de vraag, wie gaat de energietransitie betalen? Nou ja dat gaan toch echt alle Nederlanders tezamen moeten zijn, en in de huidige plannen rust de last toch wel het zwaarst op de minima in de samenleving. Men hoort wel vaker de kritiek dat het huidige klimaatakkoord het bedrijfsleven teveel ontziet, en dat klopt ook. Zwaardere klimaatlasten op bedrijven is een optie, al kan ik het libertaire argument wel aan horen komen: dan vertrekken die bedrijven toch naar het buitenland om die kosten te vermijden? Ja dat is een reëel risico, alhoewel zich dat op termijn vanzelf oplost, gezien de eerder genoemde duurder wordende olie. Ik denk dat een deel van de oplossing is om de verandering over een langere termijn uit te spreiden waardoor de kosten ook meer uitgespreid zijn. En om met zinnigere oplossingen te komen dan warmtepompen. Aardgas zou men in de transitie fase nog vrij lang kunnen blijven gebruiken, tot we een redelijk netwerk van kerncentrales en zonnepanelen hebben om over te schakelen naar elektrische verwarming en koken. Dat kost uiteraard nog steeds een hoop geld, en dat gaat men in de portemonnee voelen. Nucleair is nog wel goedkoper dan de hele Noordzee volbouwen met windmolens. De disproportionele lasten op lagere inkomens zijn echter wel een probleem. Dat elimineert elke vorm van draagvlak voor ecologisch beleid onder de bevolking. Ik vrees dat onder rechtse mensen en nationalisten het draagvlak voor milieu door toedoen van Groen Links blijvend is aangetast. We kunnen allicht Groen Links vragen eens met de pet rond te gaan onder haar leden en bestuurders. De SP doneert ook principieel al haar bestuurders salarissen aan de partij. Dan mag Groen Links dat wel gaan doen voor het milieu, dat zal toch wel een paar miljoen per jaar opleveren. Put your money where your mouth is enzo. Nu is Groen Links denk ik een veel hypocrietere partij dan de SP en zullen zij dit nooit doen. Niet voor niets zijn zij zo vaak gepakt op het overtreden van de Balkenende norm (Rosenmüller, Pormes). We kunnen ook besparen op linkse hobby’s zoals cultuursubsidies, hulp aan Afrika en uitkeringen voor migranten. Dat geld steken we dan in milieu.

Moeten we nou perse een triljoen gaan investeren? Die schatting kan ik niet maken. Het zal mogelijk nog wel duurder worden. Wel denk ik dat de beste besteding ervan naar de door mij genoemde punten zou zijn: nucleair, economische hervorming, zoveel mogelijk af van olie en investeren in onderzoek. Heel veel onderzoek. Want we zijn nog lang niet ver genoeg om die energietransitie te maken. En bedrijven kunnen een hoop bijdragen via in house R&D. Dus bevorder dat, en als we iets gaan subsidiëren, subsidieer dan energiebedrijven opdat zij kunnen investeren in de capaciteit van het netwerk uitbreiden, kerncentrales bouwen en zonnepanelen aan hun consumenten slijten.

Het publieke debat over klimaat mag ook wel wat beter. De aangedragen experts van beiden kampen hebben een nogal korte termijn visie, en allerlei belangenverstrengelingen. Het linkse kamp gedraagt zich aanmatigend arrogant en kleinerend, heeft de obsessie van een zendeling en denkt de waarheid in pacht te hebben. Hoewel zij het probleem ten dele lijken te snappen, verkondigen zij absolute nonsens als het aankomt op oplossingen. Men kan net zo goed de gaten in het Belgische wegdek gaan repareren met dat triljoen, door het letterlijk in de vorm van euromunten in de gaten te scheppen, dat is even nuttig als hun oplossingen. Het pseudo-rechtse kamp van liberalen is ondertussen totaal passief en wil alleen maar de status quo handhaven en weigert de problemen die over de horizon loeren in te zien. Er moet wel geïnvesteerd worden in duurzaamheid en milieu, we kunnen dat doen of totaal onvoorbereid met een energiecrisis geconfronteerd worden.

Maar waar we vooral heel erg van af moeten is linkse milieu activisten. Zij hebben geen oplossingen, zij hebben een verdienmodel en een stemmentrekker gevonden door het thema Groen te monopoliseren. Zij dragen onzinnige en nutteloze oplossingen aan zoals af van aardgas, warmtepompen en elektrische auto’s. Niet rendabel en niet haalbaar zonder veel ingrijpendere hervormingen. Als iets ons de afgrond in gaat trekken, in ecologische zin, dan is het wel de blindheid van linkse gutmenschen. Met de ene hand houden ze de grenzen open en met de andere hand sturen ze hulp naar de arme kindertjes in Afrika. Ze houden kernenergie tegen en stimuleren aan alle kanten een toename in het verbruik van elektrische energie. Ik zou ze haast verdenken van kwade wil te zijn, maar ik denk eerlijk gezegd dat de meesten gewoon zo dom zijn.

Tot slot wil ik me tot de lezer richten. Het is ook het benoemen waard dat wij niet passief op overheidsingrijpen hoeven te wachten. Verandering begint bij uzelf. Als milieu de lezer dicht nabij het hart ligt, pas dan uw levensstijl aan. Het allerbelangrijkste is bewust consumeren, koop lokaal, mijd zoveel mogelijk grote corporaties. Overweeg wat u consumeert. Het meeste snoep is gewoon varkensvet met suiker. Vlees is misschien wel lekker, maar overweeg het dan in ieder geval bij de lokale slager te halen en niet te eten bij McDonalds. Thuis koken is überhaupt goedkoper dan fastfood. En vermijd plastic als zij het de pest. Plastic speelgoed en dergelijke, al die overbodige dingen zijn gewoon olie. Koop (of maak) houten speelgoed. Ik wil niet al te moraliserend overkomen dus ik laat het hierbij, maar overweeg ook uw eigen keuzes, beste lezer. Veel consumptie is overbodig en brengt geen geluk.

-Éordred

p.s. Dit stuk werd geïnspireerd door het lezen van een twitter uitwisseling tussen Wierd Duk en ene Andy van den Dobbelsteen, leraar aan de TU Delft en van opleiding bouwkundige. Ik heb voor het schrijven van dit stuk enige kennissen van mij aan de TU Delft geconsulteerd die wat meer verstand hebben van klimaat dan ik, en in hun mening was bouwkunde “veredelde architectuur” en een ander omschreef het als “”papieren huisjes vouwen”.

Greta Thunberg is zowel gek als gevaarlijk