Een kwestie van timing

Frankrijk, 1788. Rusland, 1916. Duitsland, 1937.

Deze data hebben iets gemeen. In Frankrijk in 1788 waren de politieke omstandigheden twijfelachtig geworden, maar er was geen duidelijke reden tot paniek. Dat kwam het jaar daarop, met de plotselinge uitbraak van de Franse Revolutie. Vanaf dat moment was het zelfs gevaarlijk om de straten van Parijs op te gaan. Zoveel mensen waren woedend geworden dat je, zelfs als je niet tot de aristocratie behoorde, gemakkelijk het slachtoffer kon worden, schrijft Jeff Thomas.

En dus zou het verstandig zijn geweest als je in 1788 had besloten om je koffers te pakken en je te verwijderen uit het epicentrum van wat zich aan het ontwikkelen was.

Op dezelfde manier was Rusland in 1916 in oorlog met de Duitsers en werd de bevolking steeds luidruchtiger over de toestand van de economie. Toch geloofde zelfs de tsaar dat het volk de situatie gewoon moest accepteren en door moest modderen.

Een jaar later deserteerden soldaten, streden een heleboel politieke wannabees om de macht en was iedereen die gewoon met rust gelaten wilde worden om zijn eigen leven te leiden, nu bang om de straat op te gaan.

En natuurlijk waren er in Duitsland, voorafgaand aan de Kristallnacht in november 1938, alle waarschuwingen dat het land uit de rails begon te lopen, maar vrijwel iedereen ging ervan uit dat het op de een of andere manier allemaal wel goed zou komen.

Een jaar later was Duitsland in oorlog met vijf landen en was het drie andere landen binnengevallen. Mensen werden opgepakt, gevangen gezet en/of doodgeschoten. Mensen die Duitsland wilden verlaten, kwamen erachter dat ze dat niet meer mochten.

En de geschiedenis staat bol van soortgelijke gevallen. Achteraf gezien waren de waarschuwingssignalen er altijd al: een steeds autoritairder wordende regering, steeds onstabielere en irrationelere politieke strijd, oplopende schulden, hogere belastingen, een krimpende economie en het wegnemen van basisvrijheden “voor het grotere goed.”

Als je in 1929 in de VS woonde, betaalde je misschien net $2.735 voor een nieuwe Packard Custom 8 Roadster – een manier om te pronken met je recente winst op de aandelenmarkt. Een jaar later bood je hem misschien te koop aan voor slechts $100, omdat er bij al je eerdere prijsaanbiedingen geen kopers waren. En jij was, net als zij, weggevaagd in de crash en $100 betekende het verschil tussen wel of niet eten.

In 1958 genoot je misschien van een daiquiri in El Floridita in Havana en maakte je grapjes met vrienden over ‘las barbudas’ – de kleine rebellenmacht die zich schuilhield in de Sierra Madre. Een jaar later was het afgelopen met die grappen en werden privébedrijven zoals El Floridita door de nieuwe regering genationaliseerd.

Duizenden jaren lang is het draaiboek hetzelfde geweest. Landen die prachtig waren om in te leven, begonnen van binnenuit te verslechteren en de overgrote meerderheid van de inwoners had de theebladeren niet gelezen – de waarschuwingssignalen dat de omstandigheden in de toekomst niet beter, maar slechter zouden worden.

Maar waarom zou dat zo zijn?

Welnu, in 1787, midden in de Schotse Verlichting die Adam Smith voortbracht, zou de econoom en historicus Alexander Tytler hebben gezegd:

Een democratie is altijd tijdelijk van aard; het kan eenvoudigweg niet bestaan als een permanente regeringsvorm. Een democratie zal blijven bestaan tot het moment dat kiezers ontdekken dat ze zelf royale giften uit de staatskas kunnen stemmen. Vanaf dat moment stemt de meerderheid altijd op de kandidaten die de meeste voordelen uit de staatskas beloven, met als gevolg dat elke democratie uiteindelijk instort door een losgeslagen fiscaal beleid, wat altijd gevolgd wordt door een dictatuur.

Hij merkte verder op dat de laatste stadia van zo’n neergang eerst gekenmerkt worden door zelfgenoegzaamheid en dan door apathie. De laatste fase is er altijd een van slavernij.

In sommige gevallen van ineenstorting wordt het land overgenomen door een macht van buitenaf, maar zoals gezegd begint de verrotting altijd van binnenuit. Het is gewoon menselijk dat de meerderheid van een bevolking, wanneer ze moeilijke tijden doormaken, ten prooi valt aan beloften dat, op de een of andere manier, een verandering in de regeringsvorm kan en zal resulteren in het elimineren van problematische omstandigheden.

Maar hoe verkopen degenen die dergelijke beweringen doen hun ideeën? Suggereren ze dat iedereen harder moet werken en een grotere mate van onderwerping aan de dag moet leggen?

Nou, nee. Hoewel zulke mensen kunnen bestaan en zelfs uitgesproken kunnen worden, zijn het historisch gezien nooit de individuen die door de meerderheid van de bevolking worden gevolgd. Steevast kiest de meerderheid (die zelfgenoegzaam en pathetisch is geworden) voor diegenen die beloven om van één groep te nemen en de buit te verdelen onder diegenen die minder productief zijn.

Hoe onlogisch deze belofte ook is, de meeste mensen hebben de neiging om te denken: “Nou, slechter kan het niet. Ik zou iets kunnen krijgen , dus laten we het eens proberen.”

Een heel eenvoudig voorbeeld is de Bahamasverkiezing van 1967, waarin de Bahamanen hun eerste ‘man van het volk’ als premier kozen. Met zijn retoriek van ‘Bahama’s voor Bahama’s’ beloofde hij de grote onderklasse van Bahama’s dat hij de topbanen zou afpakken van de Britse bankiers en andere bedrijfsleiders en dat de buit naar de gemiddelde Bahamiaan zou gaan.

Bijzonder interessant waren de luxewagens waarin succesvolle zakenlui reden. Bahamanen verbeeldden zich met duizenden dat het hogere personeel in de banken zou worden ontslagen, dat zij zelf de banen zouden krijgen… en de luxe Jaguar Saloons.

En dat gebeurde tot op zekere hoogte ook. Degenen die loyaal waren aan premier Lynden Pindling klommen van de ene op de andere dag op naar managementfuncties – functies waarvoor ze niet gekwalificeerd waren. Het zal geen verbazing wekken dat ze niet in staat waren om van de ene dag op de andere tientallen jaren kennis op te doen. Vervolgens verloren ze hun nieuwe banen, of de banken verloren op grote schaal zaken.

En de Jaguars? Wel, het bleek dat er duizenden Bahamanen waren voor elke Jaguar die er bestond, en voor 99,9% zou er geen vooraf veronderstelde buit zijn.

In plaats daarvan ging hun leven in de komende maanden en jaren snel naar de ondergang, terwijl de rijkdom wegstroomde van de Bahama’s, voor het grootste deel om nooit meer terug te keren.

In andere landen waren de details vaak wat ingewikkelder, maar het scenario en de uitkomst waren hetzelfde.

Zodra de waarschuwingssignalen beginnen te verschijnen, is het belangrijk om te onthouden dat, historisch gezien, het proces zichzelf nooit terugdraait. Een apathische bevolking zal niet plotseling besluiten om de mouwen op te stropen en het land weer productief te maken.

Onveranderlijk springt de bevolking op de slee van loze beloften en rijdt het bergafwaarts tot het de economische bodem bereikt.

En dus wordt het omzeilen van zo’n situatie een kwestie van timing. Als het duidelijk wordt dat de voortekenen weer opdoemen, zullen de wijzen erkennen dat het zand op raakt en dat het tijd is om verder te gaan.

De tekenen zijn overal hetzelfde, in elk tijdperk. Ze zijn vrij gemakkelijk te zien. Het moeilijke is om te kiezen voor een uitweg terwijl dat nog gemakkelijk is.

Copyright © 2024 vertaling door Frontnieuws. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.

De meerkoppige elite

Volg Frontnieuws op 𝕏 Volg Frontnieuws op Telegram

Lees meer over: