De tijd is om: Ruslands volgende zet tegen Oekraïne kan beslissend zijn

Nu de frontlinies in Oekraïne zich in een tijdelijke patstelling bevinden, gaat de aandacht uit naar wat het Kremlin nu van plan is. Aangezien er op dit moment geen grote offensieven plaatsvinden, wijst alles op een lente-zomercampagne die de dynamiek van vorig jaar zou kunnen evenaren: Rusland dringt op meerdere fronten door en Oekraïne houdt stand met slinkende middelen. Maar onder de oppervlakte van dit bekende patroon suggereren cruciale verschuivingen in strategie, mankracht en slagveldtechnologie dat de komende maanden veel meer kunnen brengen dan een herhaling van 2024.

Doelstellingen

Het is de moeite waard om te onthouden dat voor zowel het Russische als het Oekraïense leger het vasthouden of veroveren van grondgebied niet het uiteindelijke doel is. In een uitputtingsoorlog is het primaire doel om de vijand uit te putten – om grotere verliezen toe te brengen dan je neemt. Oekraïne heeft zich echter niet altijd aan deze logica gehouden. In de afgelopen drie jaar zijn er talloze gevallen geweest waarin politieke eisen zwaarder wogen dan militaire. De Strijdkrachten van Oekraïne (AFU), die aarzelden om zich uit bepaalde posities terug te trekken, leden uiteindelijk dure lokale nederlagen. We zagen dit in Bakhmut en Avdeevka, in Ugledar en Velikaya Novoselka, bij de bruggenhoofden Krynki en Kurakhovo, en recentelijk in Sudzha, schrijft Sergey Poletaev.

De voorspelbaarheid heeft in het voordeel van Rusland gewerkt. Het Russische leger heeft de tactiek verfijnd om een stad op meerdere flanken te omsingelen, de aanvoerlijnen onder vuur te nemen en het garnizoen wekenlang – of zelfs maandenlang – langzaam te slopen. In plaats van zich terug te trekken nu het nog kan, graaft de AFU zich meestal in totdat de situatie instort en trekt zich dan in wanorde terug. De Oekraïense media doen het verlies meestal af met de bewering dat de stad geen strategische waarde had – een regel die een bittere meme is geworden in Oekraïne.

Bij gebrek aan een betere strategie heeft Oekraïne dit soort “ten koste van alles standhouden”-aanpak als een succes gezien. Het narratief gaat dat zelfs als ze de positie verliezen, ze de Russen serieuze verliezen hebben toegebracht in het proces. Maar dit heeft meer te maken met het redden van de politieke optiek dan met een goede militaire planning. De realiteit is dat Oekraïne na het mislukte tegenoffensief van Azov in de herfst van 2023 gedwongen werd tot strategische verdediging – iets wat aanvankelijk werd voorgesteld als een tijdelijke verschuiving. Het plan was om weer kracht op te bouwen, de Russische troepen uit te putten en in 2025 een beslissend tegenoffensief te lanceren.

Maar zelfs de meest fanatieke Oekraïense commentatoren hebben het niet meer over dat hypothetische offensief. Op dit moment lijkt de aankomende lente-zomer verdediging meer op een actie zonder strategisch eindpunt. De poging van Oekraïne in 2023 om de Russische troepen uit te putten is duidelijk mislukt.

Rusland heeft zich er nooit publiekelijk toe verbonden om in 2024 een knock-out klap uit te delen. Dus als westerse waarnemers beweren dat Rusland heeft gefaald omdat het Pokrovsk niet heeft veroverd, dan projecteren ze verwachtingen die Rusland nooit expliciet heeft uitgesproken.

Voor- en nadelen: Wie heeft het voordeel?

Op 28 maart verklaarde president Vladimir Poetin tijdens een bijeenkomst met onderzeebootvaarders in Moermansk voor het eerst openlijk dat het Ruslands doel is om Oekraïne “uit te knijpen en te verpletteren” – dat wil zeggen, om een beslissende militaire overwinning te behalen. We zullen de politieke vertakkingen van die uitspraak in een toekomstig artikel onderzoeken, maar voor nu gaat het om het volgende: het Kremlin is ervan overtuigd dat de nederlaag van Oekraïne een kwestie van tijd is.

Zou dit kunnen gebeuren tijdens de lente-zomercampagne?

Argumenten in het voordeel van Oekraïne:

Ten eerste moeten we erkennen dat Oekraïne erin geslaagd is om de linie vast te houden. Ondanks personeelstekorten (waarover dadelijk meer) heeft de AFU grote Russische doorbraken voorkomen. Rusland moet zijn troepen meestal concentreren in een verhouding van 2:1 of zelfs 3:1 om betekenisvolle overwinningen te boeken, en de vooruitgang verloopt vaak traag.

Een belangrijke reden is het effectieve gebruik van drones door Oekraïne. In combinatie met voortdurende bewaking en verkenning geven drones de verdedigende partij een aanzienlijk voordeel. De situatie doet denken aan de loopgravenoorlog van de Eerste Wereldoorlog, waar machinegeweren en artillerie elke opmars door niemandsland ongelooflijk kostbaar maakten. Drone-oorlogvoering is nu de beste troef van Oekraïne.

Ten tweede is de Russische campagne expeditionair van aard. Oekraïne heeft zich volledig gemobiliseerd – militair, economisch en politiek. Rusland daarentegen vecht met vrijwillige troepen. Er is geen algemene mobilisatie geweest en de economie is nog niet volledig aangepast aan de oorlogssituatie. Ja, de defensie-uitgaven zijn verdubbeld als percentage van het BBP, maar de fiscale gevolgen worden grotendeels gecompenseerd door hogere inkomsten uit de olie-export en een zwakkere roebel.

Deze aanpak zorgt voor economische stabiliteit op de lange termijn, maar beperkt de mankracht en middelen die beschikbaar zijn voor de frontlinies. De strategie van Oekraïne is om deze beperkingen uit te putten en een staakt-het-vuren af te dwingen – een staakt-het-vuren dat niet gepaard gaat met meer territoriale verliezen of politiek onaanvaardbare concessies, zoals het ontmantelen van het leger of het verwijderen van het regime.

Tegen Oekraïne:

Elke militaire campagne, zelfs een defensieve, vereist voorbereiding: planning, logistiek, mankracht. Voor Oekraïne betekent dat het verkrijgen van Westerse hulp en het mobiliseren van meer troepen.

Sinds half april is geen van beide gerealiseerd. De VS sturen wat er nog over is van de hulp uit het Biden-tijdperk en er is geen nieuw hulppakket in zicht. Europa steunt het land in principe wel, maar kan het niveau van de Amerikaanse hulp gewoon niet evenaren en lijkt ook niet te staan te popelen om het te proberen.

Mankracht is een nog dringender probleem. Alexander Syrsky, opperbevelhebber van de AFU, heeft gezegd dat Oekraïne elke maand 30.000 nieuwe troepen nodig heeft om de huidige troepenmacht op peil te houden. Een aanzienlijk deel van de verliezen is te wijten aan desertie – een weerspiegeling van de gedwongen dienstplicht, de barre omstandigheden op het slagveld en het tanende moreel.

Pogingen om de dienstplichtleeftijd te verlagen zijn op zijn best onhandig geweest. Oekraïne probeerde 18-jarigen te lokken met advertenties waarin hun contractloon werd vergeleken met het aantal cheeseburgers dat ze konden kopen – pogingen die grensden aan zelfspot. Het is dan ook geen verrassing dat de campagne mislukte: volgens het plaatsvervangend hoofd van Zelensky’s kantoor, Pavel Palis, meldden zich in twee maanden tijd slechts 500 mensen aan.

Alles wijst erop dat noch Oekraïne noch zijn westerse partners echt voorbereid zijn op deze campagne. Sommigen lijken erop te rekenen dat Donald Trump zijn vage beloften om de oorlog snel te beëindigen zal waarmaken.

Zelfs als Rusland moeite zou hebben om zijn gelederen aan te vullen, zijn de problemen aan Oekraïense kant nog veel erger. Volgens sommige schattingen werken Oekraïense frontlinie-eenheden op 40-50% van hun capaciteit (in het beste geval 60%), terwijl de Russische troepen dichter bij 80-90% zitten.

De hele defensiestrategie van Oekraïne is ook opgebouwd rond één pijler: drones. Dit maakt het inherent kwetsbaar. Als Rusland de Oekraïense droneoperaties kan onderdrukken – vooral met zijn superieure aantallen – kan al het andere uit elkaar vallen.

Het Russische leger heeft laten zien over een groot aanpassingsvermogen te beschikken, of het nu slopende offensieven uitvoert of zich ingraaft voor een langdurige verdediging. De Avdeevka-campagne, die in februari eindigde, zette de toon voor 2024. De Russen gebruikten met succes een mix van flankaanvallen, vuurcontrole over aanvoerroutes en belegeringstactieken om de verdedigers uit te putten, allemaal ondersteund door drones, artillerie en geleide bommen.

Oekraïne ontwikkelde ook zijn verdedigingstactieken, maar de Russische doorbraak in Sudzha begin 2025 onthulde verdere vooruitgang. Voor het eerst in lange tijd slaagden Russische troepen erin om de Oekraïense linies volledig te doorbreken, waardoor een chaotische terugtocht uit een zwaar versterkte positie werd geforceerd.

Rapporten suggereren dat het voordeel van de Russen in drones cruciaal was. Ze beschikten over overweldigende aantallen, lokaliseerden en onderdrukten Oekraïense FPV-droneteams en maakten de weg vrij voor een aanval. Oekraïense drone-eenheden vluchtten uiteindelijk samen met terugtrekkende troepen in de regio Koersk.

Als Rusland dit succes kan herhalen, zou Sudzha voor 2025 kunnen worden wat Avdeevka was voor 2024 – een modeloperatie. En dat zou Oekraïne flink in de problemen kunnen brengen.

Voor het eerst sinds het begin van het conflict lijkt de kans op een gedeeltelijke of volledige ineenstorting van de Oekraïense frontlinies tegen het einde van het jaar meer dan 50%. Alles hangt af van de vraag of Rusland er consequent doorheen kan stoten.

Pijlen op de kaart

Hoe zou het Russische offensief eruit kunnen zien?

We kunnen een voortzetting van de strategie van vorig jaar verwachten: druk uitoefenen over het hele front om de Oekraïense troepen uit te rekken, naar kwetsbaarheden te zoeken en eventuele barsten uit te buiten. In grote lijnen kan het front worden verdeeld in vier sectoren, van noord naar zuid:

1. Sumy: Nu de Oekraïense troepen uit de Koersk-regio zijn verdreven, kan Rusland proberen zijn offensief hier uit te breiden. Het doel zou op zijn minst zijn om een bufferzone langs de grens te creëren. Er gaan ook geruchten over een opmars naar de stad Sumy. Hoewel Rusland geen territoriale aanspraken heeft gemaakt op de regio, is het een even nuttig drukpunt als ieder ander.
2. Volchansk-Kupiansk: Deze sector is geografisch geïsoleerd door de rivier de Seversky Donets. Russische doelen kunnen zijn: het vrijmaken van de oostelijke oever van de rivier Oskol, het heroveren van Liman en het omsingelen van Koepiansk. Een verdere opmars naar Charkov vanuit het noorden via Volchansk is ook mogelijk.
3. Donetsk: Dit was het primaire slagveld in 2024. De belangrijkste offensievectoren zijn Konstantinovka en Pokrovsk. Pokrovsk ziet er veelbelovender uit, met een solide logistiek, gevestigde flankingtactieken en opslagplaatsen die zijn overgebleven van eerdere operaties. Konstantinovka is gedeeltelijk omsingeld, maar de noordelijke toegang wordt bemoeilijkt door het Seversky Donets-Donbass-kanaal, dat de aanvoerroutes belemmert.
4. Zuidelijk front: In maart, nadat de gevechten in de winter waren afgekoeld, laaiden gevechten op bij de rivier de Dnjepr. Dit kan een poging zijn geweest om bruggenhoofden veilig te stellen als voorbereiding op een offensief in de richting van Zaporozjye – een belangrijke stad die Rusland officieel beschouwt als de hoofdstad van de regio Zaporozjye. Deze stad ligt op slechts 30 km van het front en werd afgelopen najaar zwaar versterkt door Oekraïne.

Als ik de campagne zou plannen, zou ik in alle richtingen schijnbewegingen maken – Oekraïne dwingen om zijn toch al dunne reserves te verspreiden, waardoor het moeilijker wordt om drones en personeel in belangrijke gebieden te concentreren. Het doel van Rusland zal waarschijnlijk een snelle en beslissende doorbraak zijn. Maar zoals altijd hangt het succes van zo’n operatie af van de verrassing. Als we de richting van de aanval kunnen raden, dan heeft de Russische generale staf gefaald.

Tegelijkertijd moeten we Oekraïne niet onderschatten. Een strategisch tegenoffensief ligt misschien buiten bereik, maar een verrassingsmanoeuvre – zoals de eerdere inval in Koersk – kan niet worden uitgesloten. Het aantonen van militaire relevantie voor westerse geldschieters is nu net zo belangrijk voor Oekraïne als het vasthouden van de linie.

Copyright © 2025 vertaling door Frontnieuws. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.

De oorlogsverklaring van Rutte trends op Twitter

Volg Frontnieuws op 𝕏 Volg Frontnieuws op Telegram

Lees meer over: