Is het Trump-project aan het afbrokkelen?

De ruzie tussen Musk en Trump (althans tot nu toe) heeft duidelijk het karakter van een tv-spektakel. Maar laat u niet misleiden door het entertainmentgehalte. De ruzie illustreert een fundamentele tegenstrijdigheid in het hart van de MAGA-coalitie. Het is heel goed mogelijk dat deze tegenstrijdigheid op een later moment tot uitbarsting komt en uiteindelijk het langzame verval van Project Trump in gang zet.

Een cruciaal moment in de laatste Amerikaanse verkiezingen was de omschakeling van de steun van de ultrarijke tech-oligarchen uit Silicon Valley van de Democraten naar Trump. Dat leverde zowel geld op als de potentiële glanzende prijs dat Amerika een monopolie zou kunnen verwerven op wereldwijde gegevensopslag, AI en wat Yanis Varoufakis ‘cloudkapitaal’ noemt – het vermeende vermogen om rente (d.w.z. vergoedingen) te heffen voor toegang tot de vermeende enorme gegevensvoorraad van Amerika en de bijbehorende platforms van Big Tech. Een dergelijk datamonopolie zou de VS in staat stellen om de manier waarop de wereld denkt te manipuleren en om te bepalen welke producten en platformen als ‘cool’ worden beschouwd, schrijft Alastair Crooke.

Het idee was ook dat een monopolie op datacenters potentieel even lucratief zou kunnen zijn als het Amerikaanse monopolie op de dollar als belangrijkste handelsvaluta, wat zou kunnen zorgen voor een grote kapitaalinstroom om de schulden te compenseren.

Het explosieve karakter van een coalitie van tech-oligarchen en MAGA-populisten is echter dat beide facties onverenigbare visies hebben, zowel op het aanpakken van de structurele schuldencrisis van Amerika als op de culturele toekomst van Amerika.

De visie van de ‘techbros’ is uiterst radicaal: het is ‘autoritair libertarisme’. Peter Thiel bijvoorbeeld stelt dat een kleine groep oligarchen het imperium moet regeren, zonder enige democratische beperking, dat de toekomst gebaseerd moet zijn op ‘disruptieve technologie’, robotica en AI, en dat de bevolking streng moet worden ‘beheerd’ door middel van AI-controle.

De visie van het economische team van Trump is heel anders: Trumps eigen primaire doelstelling – waaraan geopolitiek ondergeschikt is – is het versterken van de dollar als belangrijkste handelsvaluta ter wereld. Deze doelstelling kan echter alleen worden gerealiseerd door de onhoudbare schuldenlast van Amerika aan te pakken.

Deze schuldenlast weerspiegelt de onevenwichtigheid die is ontstaan nadat de handelsbalans van de VS na 1970 in een tekort terechtkwam: Enerzijds heeft de VS een buitensporig grote wereldwijde schuldenlast in dollars gecreëerd om wereldwijd te kunnen blijven uitgeven, maar tegelijkertijd rust deze enorme omgekeerde piramide van schulden op een kleine en krimpende Amerikaanse productiebasis.

Met andere woorden, hoewel Amerika enorm heeft geprofiteerd van deze kapitaalinstroom, kan het niet langer verwachten dat het zich uit zijn eigen, zelf gecreëerde schuldenval kan groeien.

Team Trump stelt voor om deze onevenwichtigheid aan te pakken door de dollar te devalueren (misschien wel met 30%), door de vennootschapsbelasting te verlagen (om een terugkeer van de buitenlandse productie naar de VS te stimuleren) en zo een gecontroleerde inkrimping van de offshore dollarschuld ten opzichte van de productieve capaciteit van de VS te bewerkstelligen.

Voor alle duidelijkheid: dit lost het schuldprobleem niet op, het koopt alleen maar tijd.

De ‘shock and awe’-strategie met invoerheffingen was bedoeld om de wereld bang te maken en ondoordachte deals te laten sluiten om dit plan mogelijk te maken. De druk van de VS op andere landen om meer aan defensie uit te geven in het kader van de NAVO volgt eveneens de ‘beste praktijk’ van de VS bij faillissementen voor de herstructurering van bestaande schuldeisers.

Tot nu toe heeft dit niet gewerkt zoals gepland, grotendeels vanwege Chinese weerstand. Als gevolg daarvan blijft de Amerikaanse obligatiemarkt (schuldenmarkt) vandaag de dag op scherp staan, waarbij elke veiling een nagelbijter is.

Als we het sterk vereenvoudigen, zien we dat de populistische MAGA-achterban aandringt op een terugkeer naar een echte menselijke economie en goedbetaalde banen, tegenover het tegenovergestelde dystopische beeld van de Tech Bros, die alleen een (niet-menselijke) disruptieve technologische, robotische en AI-toekomst zien. Deze visies staan lijnrecht tegenover elkaar.

Met deze achtergrond is het misschien begrijpelijk dat Steve Bannon (een aanhanger van de MAGA-populisten) zo fel gekant is tegen Elon Musk, die hij een afvallige en een ‘illegale migrant’ noemt en waarvan hij eist dat hij wordt uitgezet.

De vraag is hoe zulke tegenstrijdige visies in één coalitie zijn samengekomen.

Nou, ten eerste moest Trump een deal sluiten om verkozen te worden. Hij moest een deal sluiten met het Amerikaanse ‘geldcircus’ (de superrijken), niet alleen over hoe de Amerikaanse economie gered moest worden, maar hij moest dit vervolgens ook ‘in orde brengen’ met de hoge pieten van het ‘duistere’ establishment die een groot deel van het politieke ‘leven’ in Amerika controleren.

Deze hoge pieten fungeren als ‘goden’ die een ‘heilige’ veiligheidsarchitectuur beschermen: de onvoorwaardelijke, tweeledige steun van de VS voor Israël en de eeuwenoude viscerale fobie tegen Rusland. Ze koesteren echter ook diepe twijfels over de veiligheid van het financiële bolwerk van Amerika, wat tot uiting komt in de uitspraak ‘China mag de oorlog om de toekomst van de mondiale financiën niet winnen’.

Wat heeft deze uiteenlopende partijen dan toch bij elkaar gebracht?

In een nieuw boek, The Haves and the Have-Yachts, beschrijft Evan Osnos hoe één man, Lee Hanley, de Amerikaanse rechtse politiek van de afgelopen decennia in belangrijke mate heeft gevormd. Steve Bannon, de oorspronkelijke architect van Trumps MAGA-platform, noemde Osnos een van de “onbezongen helden” van de Amerikaanse geschiedenis. “Hij had een echte liefde voor de hobbits, de deplorables,” zei Bannon, “en hij voegde de daad bij het woord.”

Wessie du Toit schrijft dat Hanley een van de superrijken was. Hij citeert Osnos, die aangeeft dat de superrijken in Amerika niet verenigd zijn in één factie. Ze zijn verdeeld: Forbes meldde aan de vooravond van de verkiezingen van 2024 dat Kamala Harris meer miljardair-donateurs had dan Trump (83 tegenover 52), maar dat “meer dan twee derde (70%) van de bijdragen van miljardairsfamilies naar GOP-kandidaten en conservatieve doelen ging”. Forbes meldt ook dat de politieke uitgaven van miljardairs nu maar liefst 160 keer hoger zijn dan in 2010.

Wat is er aan de hand? Du Toit citeert Osnos, die schetst hoe Hanley “op griezelige wijze de verkiezingsstrategie van Trump heeft voorspeld” door “een coalitie van conservatieve elites en de blanke arbeidersklasse” samen te brengen. Kortom, de leden van de Amerikaanse elite accepteerden de voorwaarden van het trumpisme als de prijs die ze moesten betalen om hun macht te behouden.

“Na de nederlaag van Mitt Romney in 2012 gaf Hanley een opiniepeiler de opdracht om dieper in te gaan op de onderliggende stemming in de VS. Hij kreeg te horen dat ”het niveau van ontevredenheid in dit land onmetelijk was.” Hanley raakte ervan overtuigd dat Trump de enige politicus was die deze energie in een gunstige richting kon kanaliseren, en begon andere rijke donateurs voor zijn zaak te winnen. Het was een slimme investering. Zelfs terwijl Trump uiting gaf aan de woede van Bannons “hobbits”, bracht zijn presidentschap [deze rijke oligarchen] enorme materiële voordelen.

“Trump is een product van de geldwereld, en meer specifiek van een periode in Amerika waarin men nadacht over hebzucht, rechtvaardigheid, vrijheid en dominantie.” Dit was de “andere revolutie” dan die van de MAGA-populisten, aldus Osnos.

In de loop der jaren “heeft een deel van de Amerikaanse elite zich steeds meer verzet tegen beperkingen op hun vermogen om rijkdom te vergaren, en het idee verworpen dat hun grote rijkdom een speciale verantwoordelijkheid jegens hun medeburgers met zich meebrengt. Ze hebben een radicaal libertair ethos omarmd dat hen simpelweg als privé-individuen beschouwt, verantwoordelijk voor hun eigen lot en gerechtigd om van hun rijkdom te genieten – zoals zij dat zelf willen.”

Dit brengt ons bij het raadsel van Trump dat Osnos aan het begin van zijn boek opwerpt: “Om te begrijpen waarom een kiezer ‘de elite’ kan verachten en [toch] de miljardair-telg van een New Yorks vastgoedimperium kan vereren.” Osnos heeft wellicht gelijk wanneer hij op dit raadsel antwoordt dat de ‘mate van ontevredenheid’ die Hanley in 2012 constateerde, de elites had gedwongen om onvoorspelbare vormen van populisme te omarmen om hun rijkdom en oligarchieën te behouden.”

Het probleem is hier duidelijk: de waarden van de populistische revolutionairen staan haaks op die van de venture capital-financiers van Trump, zoals Peter Thiel, David Sachs, Elon Musk of Marc Andreessen.

Hoe kan dit worden opgelost? De MAGA-aanhangers vrezen dat de Silicon Valley-oligarchen zich op tijd voor de tussentijdse congresverkiezingen weer bij de Democraten zullen aansluiten. Of zelfs dat Musk een centristische derde partij zal oprichten (een idee dat hij al op social media heeft geopperd).

Wat deze tegenstellingen potentieel explosief maakt, is dat geen van Trumps belangrijkste punten in zijn buitenlands beleid – de omgang met China, het normaliseren van de betrekkingen tussen Iran en West-Azië met Israël en het aanknopen van betrekkingen met Rusland – verloopt zoals gepland. Toch heeft Trump snel importheffing-afspraken nodig, omdat de Amerikaanse schuldenlast en begrotingssituatie dat vereisen.

Deze belangrijkste voorgestelde geopolitieke deals waren gebaseerd op het feit dat Amerika de onderhandelingen zou domineren (de ‘troeven’ in handen had). De gebeurtenissen hebben echter aangetoond dat Trump niet de beste kaarten in handen heeft. China blijft “zeer moeilijk te behandelen,” en Iran en Rusland niet minder.

In feite zijn de troeven niet zozeer in handen van Trump, maar van de Amerikaanse Senaat, die de goedkeuring van Trumps Big Beautiful Bill kan gijzelen aan de eisen van een meerderheid van de senatoren die blijkbaar voorstander zijn van escalatie tegen Rusland en “geen verrijking” voor Iran.

De gedachte van het Trump-team dat de poging om de nucleaire afschrikking van Rusland aan te vallen Poetin onder druk zou zetten om een staakt-het-vuren op Amerikaanse voorwaarden te accepteren, heeft volledig averechts gewerkt.

Ondanks zijn (niet erg overtuigende) beweringen dat hij, Trump, niet op de hoogte was van de aanval van Oekraïne op Russische strategische bommenwerpers, neemt Rusland de situatie zeer serieus: Larry Johnson heeft vanuit Moskou gemeld dat de gepensioneerde generaal Evgeny Buzhinsky (die werkzaam was bij het hoofddirectoraat Internationale Militaire Samenwerking van het Russische ministerie van Defensie) hem heeft verteld dat “Poetin woedend was.” De generaal waarschuwde verder dat dit moment het dichtst dat de VS en Rusland sinds de Cubaanse rakettencrisis bij een nucleaire oorlog zijn gekomen.

In Moskou heeft deze episode de vraag doen rijzen of het ware doel van Trump altijd al is geweest om Poetin onder druk te zetten om een staakt-het-vuren te accepteren dat hem politiek zou verzwakken en Rusland in een situatie van eindeloze conflicten met Oekraïne zou brengen – een kader dat Trump in staat zou stellen zich rechtstreeks tegen China te keren (een doelstelling die dateert uit 2016 en die door alle machtscentra in Amerika zou worden onderschreven).

Ten eerste moet Trump hebben berekend dat de Amerikaanse Senaat en de duistere permanente staat fel gekant zouden zijn tegen een echte transformatie van de betrekkingen met Rusland – een transformatie die de Russische staat sterker zou maken. Ten tweede (en nog veelzeggender) heeft Trump geen vinger uitgestoken om een nieuw presidentieel beleidsbesluit uit te vaardigen dat het eerdere besluit van de regering-Biden, waarin de CIA toestemming kreeg om de strategische nederlaag van Rusland na te streven, intrekt. Waarom niet? Waar zijn Trumps stapsgewijze maatregelen om de betrekkingen te normaliseren?

We weten het niet.

Maar de verkeerde inschatting van het Russische temperament door zijn team heeft de vastberadenheid van Rusland en vele anderen versterkt om zich te verzetten tegen de pogingen van Washington om resultaten af te dwingen die tegen hun eigen belangen indruisen. De strategie van Trump om de dollar als belangrijkste handelsvaluta te handhaven, is echter afhankelijk van het vertrouwen dat anderen in de VS hebben.

Vertrouwen is alles.

En dat ‘kapitaal’ wordt snel uitgehold.

Copyright © 2025 vertaling door Frontnieuws. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.

Dwangmedicatie met vaccin moet beslissen of u mag reizen

Volg Frontnieuws op 𝕏 Volg Frontnieuws op Telegram

Lees meer over: