Goedgelovige of oneerlijke journalisten herkauwen oorlogspropaganda

Het is een trieste realiteit dat de berichtgeving van de gevestigde nieuwsmedia over de gevechten tussen Israël en Hamas misschien nog oppervlakkiger, partijdiger en havikistischer is dan de berichtgeving over de oorlog tussen Rusland en Oekraïne of eerdere internationale conflicten, schrijft Ted Galen Carpenter.

De bereidheid van de meeste prominente nieuwsmedia om niet veel meer te zijn dan kanalen voor oorlogspropaganda is niet echt een nieuw probleem. Vergelijkbare tekortkomingen waren zichtbaar tijdens de Perzische Golfoorlog, de luchtoorlogen van de VS en NAVO in Bosnië en Kosovo, en op zijn minst de eerste stadia van de oorlogen in Vietnam en Irak. Prominente publicaties probeerden zelfs het schaamteloos valse beeld van de regering-Obama van de Syrische opstandelingen die probeerden de regering van Bashar al-Assad af te zetten, als democratische vrijheidsstrijders te verkopen. De meeste van die opstandelingen waren in feite soennitische jihadisten. Zelfs in het geval van Vietnam en Irak keerden belangrijke spelers in de gevestigde pers zich pas tegen deze missies toen het voor iedereen duidelijk werd dat het Amerikaanse beleid een fiasco was geworden.

De vooringenomenheid lijkt echter nog schriller en grover te zijn geworden met betrekking tot het conflict in Oekraïne en de nieuwe explosie van geweld in het Midden-Oosten. Amper vier dagen na het begin van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne merkte de onafhankelijke journalist Glenn Greenwald spijtig op: “Het is echt moeilijk om te overdrijven hoe overweldigend de eenheid en consensus in Amerikaanse politieke en mediakringen is. Het is zo dicht bij een unaniem en afwijkend discours als wat dan ook in de geschiedenis, zeker sinds de dagen na 9/11.” Hetzelfde punt geldt met nog grotere geldigheid voor het perspectief van de media op het huidige conflict in Gaza.

Sommige verslagen in de pers tijdens de oorlog in Oekraïne zijn ronduit beschamend gebleken. Tijdens de eerste weken van de gevechten benadrukten Oekraïense functionarissen de vermeende moed van mariniers die Snake Island verdedigden, die liever stierven dan zich over te geven aan een zwaarbewapende Russische vloot. De vermeende martelaren van Slangeneiland, die in stukken zouden zijn geblazen nadat ze een Russisch oorlogsschip hadden getrotseerd en vervloekt, bleken nog springlevend te zijn.

Andere populaire propagandaberichten die in de Westerse pers circuleerden, bleken al even nep te zijn. Sommige beelden van luchtgevechten tussen Oekraïense piloten en Russische agressors kwamen uit videospelletjes. Miss Oekraïne van 2015 ging niet de strijd aan met de Russische indringers, ondanks een goed gecoverde foto. Bij nadere bestudering van de foto bleek zelfs dat ze met een Airsoft pistool zwaaide. Een wijd verspreide afbeelding van een Oekraïens meisje dat de Russische troepen verbaal confronteerde, was eigenlijk een oudere clip van een Palestijns meisje dat de Israëlische troepen confronteerde.

De goedgelovigheid van de media over de Oekraïense overheidspropaganda is grotendeels intact gebleven ondanks het verstrijken van de tijd. Amerikaanse nieuwszenders meldden begin maart 2022 plichtsgetrouw dat het Oekraïense leger het Russische patrouilleschip Vasiliy Bykov in de Zwarte Zee ernstig had beschadigd, zo niet tot zinken had gebracht. De geloofwaardigheid van de bewering van Kiev kreeg echter een flinke klap op 16 maart, toen de Vasiliy Bykov schijnbaar ongedeerd de Russische haven Sevastopol op de Krim binnenvoer.

Meer recentelijk besteedde de Amerikaanse pers uitgebreid aandacht aan Kievs grootspraak van 25 september 2023 dat Oekraïense strijdkrachten Viktor Sokolov, de commandant van Ruslands Zwarte Zeevloot, hadden gedood. Moskou weerlegde die bewering met gemak toen het de volgende dag een video vrijgaf waarop te zien is hoe Sokolov een ceremonie van de marine bijwoont. Kiev trok daarop zijn bewering in. In tegenstelling tot de eerdere episode, hadden ten minste enkele delen van de Westerse pers al vroeg opgemerkt dat de beweringen van Oekraïense functionarissen niet onafhankelijk konden worden geverifieerd.

Desondanks hebben te veel journalisten zich blootgesteld aan twijfelachtige Israëlische verslagen. Eén verhaal dat bijzonder veel opzien baarde, was een bericht dat Israëlische troepen minstens 40 dode baby’s hadden gevonden “sommigen onthoofd,” in een Israëlische kibboets die heroverd was op Hamas. Dat verhaal werd al snel vertroebeld door onzekerheid. Eerst gaf de Israëlische regering toe dat ze het rapport niet kon bevestigen. Daarna presenteerde het kantoor van premier Benjamin Netanyahu foto’s van dode kinderen, hoewel de echtheid ervan niet kon worden geverifieerd door externe deskundigen.

Of het nu waar, vals of overdreven was, het verslag had zijn doel gediend als wijdverspreide propaganda om haat te zaaien tegen Hamas en de Palestijnen. Zoals eerdere oorlogsperioden hebben bevestigd, herinneren de meeste lezers en kijkers zich de eerste spraakmakende verhalen over vermeende wreedheden (vaak levendig als er bloederige beelden worden gebruikt) in plaats van latere, meer ingetogen, minder prominente analyses. Pro-oorlog propagandisten maken schaamteloos misbruik van die tendens.

Dit Israëlische verslag had inderdaad iets muffigs. Hawks gebruikte eind 1990 een soortgelijk verhaal over Iraakse troepen die Koeweitse baby’s uit couveuses trokken in een ziekenhuis in de stad Koeweit en ze op de grond lieten sterven. De vermeende getuige van de gruweldaad bleek de dochter van de ambassadeur van Koeweit in de Verenigde Staten te zijn. Latere onderzoeken bevestigden dat het verhaal vals was, maar tegen die tijd had het geholpen om de publieke opinie te vormen voor de beslissing van president H. W. Bush om Operatie Desert Storm te starten.

De tactiek van het gebruik van overdreven of neppe gruwelverhalen (vaak met onschuldige kinderen als slachtoffers) gaat zelfs veel verder terug. Tijdens de Eerste Wereldoorlog voerde de Britse regering een uitgebreide campagne om het keizerlijke Duitsland af te schilderen als het toppunt van het kwaad, Kaiser Wilhelm II als “het beest van Berlijn” en de Duitse troepen als moordzuchtige monsters. Een zeer effectief initiatief was de verspreiding van vermeende ooggetuigenverslagen van Duitse soldaten die nonnen verkrachtten en baby’s met bajonetten afhakten. Deze nep-propagandaverhalen werden pas in de naoorlogse jaren ontkracht.

Gezien die geschiedenis zou je kunnen denken dat verantwoordelijke journalisten erg voorzichtig zouden zijn met het oprakelen van verhalen – vooral gruwelijkheden – die door één factie die een oorlog voert naar buiten worden gebracht. Met betrekking tot zowel de Oekraïense als de Israëlische verslagen hebben de meeste gevestigde media echter weinig voorzichtige scepsis getoond. Dergelijk onprofessioneel gedrag heeft vorige generaties redacteuren, columnisten en verslaggevers in verlegenheid gebracht. Deze keer is het waarschijnlijk dezelfde sombere uitkomst.

Copyright © 2023 vertaling door Frontnieuws. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.

ISRAËL CONFLICT DOSSIER

Nee, Hamas onthoofdde verleden week zaterdag geen 40 baby’s in een Israëlische Kibboets

Volg Frontnieuws op Telegram

Lees meer over: