Europa zet zich dubbel in voor langdurige oorlog in Oekraïne

Op 18 juli koos het Europees Parlement de Duitse conservatieve Ursula von der Leyen voor een tweede termijn van vijf jaar als voorzitter van de Europese Commissie.

Als enige kandidaat slaagde ze erin om een heterogene ad-hoccoalitie samen te stellen bestaande uit haar centrumrechtse christendemocraten, centrumlinkse socialisten, liberalen en Groenen. Ondanks de belangrijke winst van de rechts-conservatieve krachten bij de EP-verkiezingen in juni, grotendeels ten koste van de liberalen en de Groenen, koos de parlementaire meerderheid voor continuïteit in von der Leyen, schrijft Eldar Mamedov.

Op het gebied van buitenlands beleid betekent dit een verdubbeling van de “centristische” (lees neoconservatief-liberale) consensus over de oorlog in Oekraïne, terwijl de oorlogssceptici van rechts en uiterst links worden geïsoleerd. De eerste zitting van het nieuw verkozen parlement heeft duidelijke lijnen getrokken en een duidelijke tweedeling voor de komende vijf jaar vastgelegd.

Ten eerste verwierp de meerderheid een verzoek van de rechtse Patriotten voor Europa, geleid door de National Rally in Frankrijk en de Fidesz-partij van de Hongaarse premier Viktor Orban, om een debat op de agenda van de plenaire vergadering te plaatsen over de moordaanslag van afgelopen weekend op de voormalige Amerikaanse president Donald Trump, die momenteel in de race is om zijn ambt als Republikeinse genomineerde in de verkiezingen van november te heroveren.

De Patriots zijn de belangrijkste nationaal-conservatieve fractie in de kamer en de op twee na grootste fractie in totaal, na alleen von der Leyen’s centrumrechtse Europese Volkspartij (EVP) en de socialisten. Toen het verzoek, voorspelbaar, werd afgewezen door de centristische partijen (119 stemmen voor, 337 tegen), beschuldigden de patriotten hen van het schenden van democratische normen en het leggen van de basis voor politiek gemotiveerd geweld tegen tegenstanders.

Om het isolement van de patriotten te benadrukken ging de belangrijkste centrumrechtse fractie, de EVP, in de tegenaanval door een resolutie over Oekraïne in te dienen. Andere centrumrechtse fracties – socialisten, liberalen, Groenen – en de rechtse pro-Oekraïne fractie van de Europese Conservatieven en Hervormers (ECR), de op drie na grootste fractie van de assemblee, sloten zich bij hen aan. De vijf fracties dienden een conventioneel harde gezamenlijke tekst in, waarin ze onder andere eisten dat alle beperkingen op het gebruik van aan Oekraïne geleverde westerse wapensystemen tegen militaire doelen op Russisch grondgebied worden opgeheven.

De wetgevers “herhaalden ook hun overtuiging dat Oekraïne zich op een onomkeerbaar pad naar de NAVO bevindt,” ook al heeft het Europees Parlement geen zeggenschap over de NAVO en zijn een aantal EU-leden (Oostenrijk, Ierland, Malta en Cyprus) geen lid van de NAVO en hebben ze tot nu toe geen enkele neiging getoond om zich bij de NAVO aan te sluiten.

De resolutie weerspiegelt de Brusselse ineenstorting over de diplomatie van Viktor Orban, die hem de afgelopen weken naar Kiev, Moskou, Peking, Washington en Trump’s Mar-a-Lago bracht in wat hij een “vredesmissie” noemde, en veroordeelt hem met name voor het “schenden van gemeenschappelijke EU-standpunten” en het niet coördineren met andere lidstaten en EU-instellingen.

De wetgevers eisten “repercussies voor Hongarije”. Terwijl deze repercussies al in gang zijn gezet door pogingen om Hongarije’s roulerende EU-voorzitterschap te boycotten, is er geen interesse getoond om in te gaan op de inhoud van Orban’s opmerkingen die hij verwoordde in een brief aan de voorzitter van de EU-Raad Charles Michel.

Gezien de mate waarin Orban ervoor koos om te benadrukken wat, om zinvol te zijn, een zeer gevoelig en discreet diplomatiek initiatief had moeten zijn, kunnen er redelijke twijfels zijn over de effectiviteit ervan. Het probleem is echter dat hij de enige overgebleven EU-leider is die beschikt over open communicatiekanalen met het Kremlin, terwijl de mainstream, “respectabele” Europese leiders meestal handelen in maximalistische retoriek over de overwinning van Oekraïne en de nederlaag van Rusland, zonder deze termen te definiëren, laat staan geloofwaardige wegen te bieden om ze te bereiken.

De Patriotten voor Europa dienden een alternatieve motie over Oekraïne in die wezenlijk verschilde van de resolutie van de meerderheid. Hoewel ze de agressie van Rusland veroordeelden en hun steun uitspraken voor de onafhankelijkheid en territoriale integriteit van Oekraïne binnen zijn internationaal erkende grenzen (d.w.z. inclusief Donbass en de Krim), herinnerden ze er ook aan dat elke lidstaat “soeverein is wat betreft zijn beslissingen over het verlenen van financiële, militaire en diplomatieke steun aan derde landen.”

Ze benadrukten ook hun overtuiging dat er geen militaire oplossing voor het conflict bestaat en dat vrede de enige haalbare en duurzame oplossing is. Daarom drongen ze erop aan dat de partijen “diplomatieke kanalen openen, met als doel het sluiten van een duurzaam vredesakkoord.”

De twee moties legden de onoverbrugbare verschillen bloot in de benadering van de oorlog in Oekraïne door beide partijen; onderhandelingen om een compromis te vinden bleken dus niet mogelijk en ook niet gewenst. In plaats daarvan moesten er politieke punten worden gescoord: de meerderheid probeerde de patriotten af te schilderen als de stromannen van de Russische president Vladimir Poetin, terwijl de patriotten de meerderheid ervan beschuldigden het conflict te laten escaleren om onhaalbare doelen na te streven en daarbij de Europese economieën te verzwakken.

Zoals verwacht werd de meerderheidstekst met een overweldigende meerderheid aangenomen: 495 stemmen voor en 137 tegen. Amendementen die waren ingediend door de linkse fractie, bedoeld om de weg vrij te maken voor een diplomatieke oplossing van de vijandelijkheden, werden allemaal verworpen. Dit is veelzeggend: terwijl het voor de centristen politiek misschien onverteerbaar was om voor de voorstellen van de patriotten te stemmen, bestaan dergelijke onofficiële beperkingen niet voor extreemlinks; de afwijzing van diplomatie lijkt dus een kwestie van keuze te zijn, en niet alleen van politiek gemak.

De “centristische” meerderheid verwierp ook het (relatief gematigde) amendement van de linkse fracties dat de schijnbare dubbele standaarden die de EU toepast op schendingen van het internationaal recht door Rusland in Oekraïne en door Israël in Gaza betreurde.

Terwijl de leiders van de meerderheidsfracties zichzelf feliciteerden met het sturen van nog een “sterke boodschap” aan Orban, lijken niet alle wetgevers overtuigd. Michael von Schulenberg, een parlementslid van de linkse partij van Sahra Vagenknecht in Duitsland en een ervaren VN-diplomaat, betreurde dat het ontwerp van de meerderheid gebaseerd was op “het voortzetten en intensiveren van de oorlog tot aan een militaire overwinning op Rusland, wat nu volledig onrealistisch is.” Het afwijzen van pogingen om een vreedzame oplossing te vinden, zal volgens hem “onmetelijk lijden blijven toebrengen aan het Oekraïense volk.”

Zoals blijkt uit een recente enquête van de European Council on Foreign Relations, zijn dergelijke standpunten vrij wijdverspreid onder Europeanen, met inbegrip van de kiezers van de belangrijkste politieke partijen. Maar zoals de eerste zitting van het nieuwe Europees Parlement heeft aangetoond, zijn ze voorbestemd om geïsoleerd te blijven in een parlement dat hen zou moeten vertegenwoordigen.

Grofweg dezelfde coalitie (met uitzondering van de meerderheid van de ECR-Fractie en enkele centrumrechtse fracties, zoals de Franse Gaullisten) die voor de resolutie over Oekraïne stemde, verkoos ook von der Leyen, een Rusland-havik, voor een tweede termijn. Voeg daarbij de benoeming van de voormalige Estse premier Kaja Kallas, die ooit pleitte voor de opsplitsing van Rusland, als hoge vertegenwoordiger van de EU voor buitenlands beleid, en de afstemming van de EU-instellingen ten gunste van continuïteit met betrekking tot Oekraïne wordt compleet.

Deze dynamiek in de EU kan echter veranderen als een mogelijke Trump-Vance regering een gevreesde (of gehoopte, afhankelijk van iemands perspectief) Amerikaanse terugtrekking uit Europa teweegbrengt. In dat geval zullen de Europeanen ofwel Rusland in Oekraïne moeten bestrijden met aanzienlijk minder Amerikaanse steun, ofwel serieus moeten overwegen hoe de oorlog via onderhandelingen kan worden beëindigd.

Copyright © 2024 vertaling door Frontnieuws. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.

Wil het Westen oorlog met Rusland?

Volg Frontnieuws op 𝕏 Volg Frontnieuws op Telegram

Lees meer over: