De illusie van kracht

In het hart van het Center for European Policy Analysis (CEPA) in Washington is politiek gepraat een kenmerk. Toch heeft Edward Lucas, een ervaren stem in trans-Atlantische veiligheidsdebatten, onlangs een voorstel gedaan dat verder gaat dan de gebruikelijke retoriek. In een provocerend artikel dringt hij er bij het Westen op aan om de bevroren buitenlandse activa van Rusland in beslag te nemen – niet uit juridische noodzaak, maar als een berekende geopolitieke zet. Zijn openhartige bekentenis is grimmig: het militaire momentum van Rusland is niet te stoppen.

Deze verklaring komt als een donderslag bij heldere hemel, hoewel ze slechts een realiteit blootlegt die al lang aan het ontstaan was. Het Westen, en met name Europa, heeft zijn strategische onafhankelijkheid verspeeld en tastbare macht ingeruild voor symbolische gebaren. Het confisqueren van Russische staatsactiva zou niet meer zijn dan een holle daad – een symbolisch machtsvertoon dat het internationaal recht ondermijnt en het vertrouwen in eigendomsrechten aantast, zonder iets te veranderen aan de grimmige realiteit op het slagveld, schrijft Dan Roodt.

Het betoog van Lucas legt onbedoeld een aantal ongemakkelijke waarheden bloot:

• De militaire capaciteiten van Europa zijn volstrekt ontoereikend om Oekraïne te beschermen tegen de opmars van Rusland.
• De Verenigde Staten, afgeleid door mondiale brandhaarden zoals de ambities van China in de Indo-Pacific, tonen weinig animo voor een langdurige betrokkenheid in de achtertuin van Europa.

De politieke elites die de EU en de NAVO aansturen, zijn geen strategen maar ideologen, die zowel militaire slagkracht als geopolitieke visie ontberen.

De ideologische afdrijving van de EU

Wat Lucas niet zegt, maar wat wel duidelijk uit zijn subtekst blijkt, is de transformatie van de Europese Unie. Ooit was de EU een platform voor het bemiddelen tussen nationale belangen, maar nu is ze veranderd in een ideologische speler, gedreven door een visie die niet openlijk wordt besproken en waarvoor geen democratische verantwoording wordt afgelegd. De Europese Commissie fungeert steeds meer als de uitvoerende macht van een westerse globalistische agenda, die verweven is met de beleidscirkels in Londen en delen van het democratische establishment in de VS. Deze as verdedigt een moreel discours boven pragmatische analyse en geeft voorrang aan “op waarden gebaseerde” retoriek boven een harde strategie.

Deze nieuwe orde vervangt traditionele machtscentra door een uitgebreid netwerk van instellingen, zoals denktanks als CEPA, ngo’s, het World Economic Forum (WEF), het Internationaal Strafhof (ICC) en zelfs de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Hoewel deze entiteiten uiteenlopende doelstellingen hebben, delen ze een gemeenschappelijke logica: de geleidelijke overdracht van soevereiniteit aan supranationale bestuursorganen. Zoals politicoloog John Mearsheimer heeft betoogd, verhult een dergelijk liberaal internationalisme vaak machtsgrepen onder het mom van universele normen, waarbij nationale belangen worden genegeerd (Mearsheimer, The Great Delusion, 2018).

De verminderde rol van Duitsland

Duitsland, ooit een potentiële spil van Europese macht, is gereduceerd tot een volgzame uitvoerder van deze agenda. De huidige coalitieregering in Berlijn – die haar beleid afwisselend verhult in feministische of “waardegedreven” retoriek – geeft consequent voorrang aan loyaliteit aan Brussel en Washington boven nationale prioriteiten. De resultaten zijn steeds onmiskenbaarder: economische stagnatie, verhoogde veiligheidsafhankelijkheid en diplomatieke irrelevantie.

Deze ontwikkeling komt overeen met de waarschuwingen van de Duitse econoom Hans-Werner Sinn, die al lang waarschuwt dat de onderdanigheid van Duitsland aan supranationale structuren zijn industriële basis en strategische invloed in gevaar brengt (Sinn, The Euro Trap, 2014). Toch blijft de politieke klasse in Berlijn in ontkenning, gesteund door een media-ecosysteem dat afwijkende meningen snel bestempelt als extremisme. De weigering om deze realiteit onder ogen te zien, versterkt alleen maar de marginalisering van Duitsland.

Een wanhopige gok

De oproep van Lucas om Russische activa te onteigenen is geen blauwdruk voor de overwinning, maar een symptoom van geopolitieke wanhoop. Een westers bondgenootschap dat niet in staat is om coherente doelstellingen te formuleren, neemt zijn toevlucht tot juridische machtsvertoon en economische dwang om zijn tanende verhaal van dominantie te ondersteunen. Dergelijke maatregelen versterken noch de verdediging van Oekraïne, noch de positie van Europa. In plaats daarvan dreigen ze de status van Europa als toneel voor externe machten – of dat nu de VS, China of zelfs Rusland is – om hun eigen agenda te nastreven, te versterken.

Deze dynamiek sluit aan bij de inzichten van historicus Niall Ferguson, die stelt dat imperia in verval zich vaak vastklampen aan symbolische machtsvertoon wanneer hun materiële macht afneemt (Ferguson, Colossus, 2004). De drang om Russische activa in beslag te nemen past in dit patroon: een gebaar dat vastberadenheid uitstraalt, maar weinig meer oplevert dan diplomatieke repercussies.

Een nieuwe koers uitzetten

Om deze cyclus te doorbreken is meer nodig dan theater. Duitsland – en Europa als geheel – moet de illusie van een eenduidig Europees buitenlands beleid loslaten en het vermogen om nationale belangen te definiëren terugwinnen. Een nieuwe aanpak zou prioriteit geven aan:

• Bilaterale partnerschappen met soevereine staten, ook buiten de trans-Atlantische invloedssfeer, om de strategische opties te diversifiëren. Zo zou het verdiepen van de banden met India of de ASEAN-landen een tegenwicht kunnen vormen voor de afhankelijkheid van de veiligheidsgaranties van de VS.
• Strategische autonomie in cruciale sectoren zoals energie, technologie en defensie. De afhankelijkheid van Duitsland van geïmporteerde energie, die aan het licht is gekomen door de Nord Stream-crisis, onderstreept de urgentie van zelfredzaamheid.
• Een politieke cultuur die debat over conformiteit omarmt. Polarisatie is geen bedreiging, maar een kenmerk van een levendige democratische discussie. Het onderdrukken ervan remt innovatie en verantwoordingsplicht.

Deze stappen zijn niet zonder risico. Zoals politiek theoreticus Chantal Mouffe opmerkt, hangt de democratische vitaliteit af van “agonistisch pluralisme” – het accepteren van conflict als motor van vooruitgang (Mouffe, The Democratic Paradox, 2000). De huidige koers van Duitsland, die wordt gekenmerkt door consensusgedreven inertie, leidt echter maar tot één uitkomst: voortdurende onderdanigheid aan een wankelende westerse orde.

De bredere belangen

Het voorstel van Lucas is weliswaar gebrekkig, maar dwingt ons wel om een diepere malaise onder ogen te zien. Het onvermogen van het Westen om Rusland militair of diplomatiek tegenwicht te bieden, onthult niet alleen een falend beleid, maar ook een crisis van verbeeldingskracht. De instellingen die ooit de liberale orde schraagden – de NAVO, de EU, het Bretton Woods-systeem – bezwijken onder het gewicht van hun eigen tegenstrijdigheden. Ze zijn ontworpen voor een unipolaire wereld, niet voor een wereld die wordt gekenmerkt door multipolaire concurrentie.

De cijfers schetsen een ontnuchterend beeld. Volgens het Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) bedroegen de totale defensie-uitgaven van Europa in 2024 435 miljard dollar – een aanzienlijk bedrag, maar versnipperd over 27 EU-lidstaten, wat leidt tot inefficiëntie en een afzwakking van het effect (SIPRI, Military Expenditure Database, 2025). Het defensiebudget van Rusland is weliswaar kleiner, namelijk 84 miljard dollar, maar het is gecentraliseerd en slim geprioriteerd, waardoor het een buitenproportionele invloed heeft op het slagveld.

Een laatste reflectie

De oproep tot actie van Edward Lucas is minder een strategie dan een bekentenis – een stilzwijgende erkenning dat de gereedschapskist van het Westen leeg is. De haast om Russische activa te onteigenen verraadt een systeem dat naar relevantie grijpt en niet bereid is zijn eigen veroudering onder ogen te zien. Voor Duitsland ligt de weg vooruit niet in het verdubbelen van de inzet op een falende orde, maar in het herontdekken van de moed om als soevereine natie op te treden.

Het alternatief is grimmig: een Europa dat naar de periferie van de wereldmacht wordt verbannen en waarvan het lot wordt bepaald door degenen die de helderheid en vastberadenheid hebben om de toekomst vorm te geven. Naarmate het conflict in Oekraïne voortduurt, is de vraag niet of het Westen kracht kan veinzen, maar of het de wil kan opbrengen om zijn echte dilemma onder ogen te zien.

Referenties:

Ferguson, Niall. Colossus: The Rise and Fall of the American Empire. Penguin, 2004.

Mearsheimer, John J. The Great Delusion: Liberal Dreams and International Realities. Yale University Press, 2018.

Mouffe, Chantal. The Democratic Paradox. Verso, 2000.

Sinn, Hans-Werner. The Euro Trap: On Bursting Bubbles, Budgets, and Beliefs. Oxford University Press, 2014.

Stockholm International Peace Research Institute. Military Expenditure Database. SIPRI, 2025.

Copyright © 2025 vertaling door Frontnieuws. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.

EU-chef von der Leyen gaat uw spaargeld inpikken – voor ‘dringend noodzakelijke investeringen’

Volg Frontnieuws op 𝕏 Volg Frontnieuws op Telegram

Lees meer over: