De beeldvorming over klimaatverandering is momenteel snel aan het veranderen. Een blik op de massamedia is voldoende. Wat natuurlijk onvermeld blijft, is dat vaderlandslievende politici zoals de Duitser Herbert Gruhl (†1993) al in de jaren zeventig het naoorlogse liberale establishment heeft gewaarschuwd met de treffende verklaring dat er niet zoiets bestaat als oneindige groei, schrijft Christoph Hofer op InfoDirekt.
Maar het is precies dit oneindige groeibeeld dat volledig kritiekloos wordt overgenomen in het huidige klimaatdebat. We moeten gewoon een beetje minder vliegen, minder vlees eten, niet alles in plastic verpakken en vooral meer belastingen betalen (op CO2 of groene stroom of vliegen of wat er ook maar in de moderne verwennerijhandel wordt uitgevonden) – en alles komt goed. De aarde zal dan wel blijven opwarmen, maar in een draaglijke mate. De wereldbevolking kan dan ongecontroleerd blijven groeien en een brede middenklasse over de hele wereld zal een dankbare en gehoorzame kudde voor de elites uit het bedrijfsleven en de politiek worden. Liefde, vrede, allerlei goede dingen. Flower Power in de 21e eeuw. ‘Fridays for Future’ dank u.
Eco-beweging groeit in de steden
Een van de redenen waarom dit beeld niet in twijfel wordt getrokken door de mainstream media of door de meeste mensen die zich zorgen maken over de toekomst van de aarde, is de omgeving waarin deze gedachten worden gevormd en tot globaal activisme uitgroeien. Paradoxaal genoeg is de ecologische beweging bijzonder sterk in stedelijke gebieden. Dat blijkt uit de verkiezingsuitslag van de betrokken partijen, maar ook uit de winkels en restaurants, het aanbod in de eco-supermarkt en zelfs de boekwinkels, als die er nog zijn.
De stadsbewoner stelt zichzelf niet de vraag van wel of geen auto. Tenminste niet in enige existentiële vorm. Werk, eten, vrije tijd en het sociale leven zijn gemakkelijk bereikbaar met de trein of de metro in de steden. De plattelandsbevolking daarentegen heeft de auto minstens nodig om naar het werk te gaan.
Ook de vraag naar de ethisch correcte winkel voor voedsel, kleding, en avonddrank kan gemakkelijk worden opgelost voor stadsmensen. Een sociaal milieu waarin het anders zijn – kritisch zijn in de niet-linkse zin – niet wordt gewaardeerd en niet wordt getolereerd. En zo sterft dus elke vorm van debat en zelfreflectie uit. Men is ecologisch verantwoord, kosmopolitisch, sociaal betrokken, cultureel geïnteresseerd. Tenminste in hun eigen beleving.
Kosmopolitisch wereldbeeld
Maar dit goed geënsceneerde en gecultiveerde zelfbeeld kan maar al te gemakkelijk aan het wankelen worden gebracht. Al deze attributen zijn gebaseerd op een kosmopolitische kijk op de wereld – Marx zou het hebben beschreven als een wereldrevolutionaire benadering – en ook als het linkse motto “Alles voor iedereen en gratis”.
Dit beeld is zo ongelooflijk vals dat het zelfs voor rechtse conservatieve politici en activisten belangrijk is om zich niet te verliezen in de kleine details van argumenten en individuele standpunten. Degenen die de onbegrijpelijke door de mens veroorzaakte vernietiging van de natuur niet willen zien, degenen die nog steeds geloven dat kernenergie een “groen” alternatief is zonder al te veel risico’s, en degenen die nog steeds optreden als economische lobbyisten in plaats van milieu- en natuurbeschermers, hebben niet alleen de tekenen van de tijd niet gezien, ze hebben ook niet echt iets herkend. Er zijn veel punten waarop men het eens kan en moet zijn met het stedelijke wereldbeeld.
Taboe-onderwerp: Overbevolking
Maar er is ook precies dat ene punt dat ons zo opvallend onderscheidt van de huidige klimaatactivisten dat elk diepergaand debat vanaf het begin gedoemd maakt te mislukken: de overbevolking van de aarde.
Niemand in het publieke debat, of het nu gaat om de wetenschap, de politiek, de media of de ‘Fridays for Future’-gemeenschap, zou dit onderwerp zelfs aan de orde durven stellen. Voor de meeste mensen klinkt het beteugelen van de wereldbevolking als een moderne vorm van eugenetica, of in ieder geval als het kleineren van Afrikanen, Latijns-Amerikanen en Aziaten.
Eenvoudige hoofdrekenen toont aan: Klimaatdoelen zijn onbereikbaar
Als je eenmaal de ideologische oogkleppen van je ogen hebt gehaald, is de berekening vrij eenvoudig. Vandaag de dag leven er ongeveer 7,71 miljard mensen op aarde, in 2050 zullen dat er negen miljard zijn, in 2100 elf miljard of meer. De CO2-uitstoot per hoofd van de bevolking bedroeg in 2016 8,88 ton in Duitsland, 7,19 ton in Oostenrijk en bijna 15 ton in de VS. Met simpel hoofdrekenen, laten we zeggen negen ton CO2-uitstoot per hoofd van de bevolking per jaar, krijgen we 63 miljard ton CO2-uitstoot voor zeven miljard mensen. Met elf miljard mensen hebben we het over 99 miljard ton. Een stijging van 57 procent binnen iets meer dan 80 jaar.
Hierbij wordt geen rekening gehouden met zaken als grondverbruik voor de vele nieuwe huizen, scholen, ziekenhuizen, wegen en het verbruik van middelen voor het doel om de armoede in de wereld terug te dringen. Ter herinnering: de Verenigde Naties hebben tijdens de Algemene Vergadering van 2015 besloten dat er vanaf 2030 geen sprake meer mag zijn van extreme armoede. Volgens de algemene opvatting omvat de middenklasse alleen degenen die ten minste één smartphone bezitten. Ook de verdere vermindering van de soortenrijkdom in de planten- en dierenwereld ten gunste van de mensheid is in deze populatietoename geen onderwerp van discussie.
Toegewijde klimaatbeschermers willen de CO2-uitstoot tot 2100 met 80 procent verminderen. Afgezien van de vraag of men het argument dat CO2 schadelijk is voor het milieu wil ondersteunen of niet. Mijn dochter in de vierde klas heeft dit voor mij aan de hand van een voorbeeld een keer nagerekend. Als 100 mensen vandaag 90 ton CO2 uitstoten en 157 mensen (wereldbevolking vandaag + 57%) slechts 18 ton nodig hebben in 2100, dan zal de CO2-uitstoot per hoofd van de bevolking dalen van negen ton naar slechts 0,11 ton. Zoals bekend heeft de opgroeiende generatie zwakke punten in de zogeheten bèta-vakken, maar deze berekening zal waarschijnlijk ook daar voor hoofdschudden zorgen.
Meer mensen verbruiken meer middelen
Begrijp me alsjeblieft niet verkeerd. Het is absoluut juist om het verbruik van hulpbronnen te beteugelen – en wel op een drastische manier. Het is noodzakelijk de aantasting van het land een halt toe te roepen en over te schakelen van fossiele brandstoffen op hernieuwbare energieën. En eindelijk eens afrekenen met deze kernenergie, die de potentie heeft om de beschaafde mensheid volledig uit te roeien. Maar dit alles is zinloos tenzij er een globale erkenning is dat het meest urgente probleem de bestrijding van de bevolkingsexplosie is. Dit is waar het Afrikaanse continent een prominente rol speelt voor ons Europeanen, maar ook globaal.
In plaats van zeven dagen per week kunt u slechts drie dagen vlees eten of volledig overschakelen op een veganistisch dieet, en de nieuwkomers zullen het verschil opeten.U kunt uw auto tien jaar lang rijden in plaats van vijf jaar, de nieuwe middenklasse in Afrika, Latijns-Amerika en Azië zal zorgen voor de nieuwe nodige vraag in de automobielindustrie. In de toekomst kunt u twee keer zoveel betalen voor een vlucht. In andere delen van de wereld is er een groeiende bevolkingslaag die zich voor het eerst vliegreizen, cruises, auto’s en nog veel meer kan en wil veroorloven.
Fridays for Future: Speelbal van de elite
Tot slot wil ik graag terugkomen op Herbert Gruhl, die aan het begin van dit artikel werd genoemd. Hij beschouwde de resource-intensieve levensstijl van de geïndustrialiseerde landen en de “overbevolking” van de aarde, die hij beschreef met termen als “vloed van mensen”, als het meest urgente probleem op aarde. In 2020 is dit probleem niet veranderd, en het valt te vrezen dat al het activisme van de jongere generatie verkeerd zal worden gericht op een doel dat uiteindelijk alleen de bekende elites ten goede zal komen en ons niet dichter bij de redding van onze planeet zal brengen.
Beste “Fridays for Future”-activisten. Degenen die de straat opgaan om zich te focussen op het overwinnen van de klimaatcrisis kunnen dat niet doen zonder ook serieus te eisen dat de massale migratie naar Europa wordt gestopt en dat effectieve ontwikkelingshulp in de perifere en opkomende landen wordt gekoppeld aan de kwestie van het bevolkingsbeleid. Als je dit niet doet, blijf je wat je bent: een pion van macht en geld in de wereld – meer niet, helaas.
