Zal het zionisme zichzelf vernietigen?

In de zomer na de (mislukte) oorlog van Israël tegen Hezbollah in 2006, zat Dick Cheney in zijn kantoor luidkeels te jammeren over de aanhoudende kracht van Hezbollah; en erger nog, dat het er volgens hem op leek dat Iran het meest had geprofiteerd van de Amerikaanse Irak-oorlog van 2003, schrijft Alastair Crooke.

Cheney’s gast – het toenmalige hoofd van de Saoedische inlichtingendienst, prins Bandar – was het hier roerend mee eens (zoals opgetekend door John Hannah, die deelnam aan de vergadering) en tot algemene verbazing verkondigde prins Bandar dat Iran nog steeds op maat kon worden gesneden: Syrië was de ‘zwakke’ schakel tussen Iran en Hezbollah die via een islamistische opstand in elkaar kon worden gestort, zo stelde Bandar voor. Cheney’s aanvankelijke scepsis veranderde in opgetogenheid toen Bandar zei dat Amerikaanse betrokkenheid niet nodig zou zijn: Hij, prins Bandar, zou het project orkestreren en beheren. ‘Laat het maar aan mij over,’ zei hij.

Bandar vertelde John Hannah afzonderlijk: “De koning weet dat, behalve de ineenstorting van de Islamitische Republiek zelf, niets Iran meer zou verzwakken dan het verliezen van Syrië.”

Zo begon een nieuwe uitputtingsslag op Iran. Het regionale machtsevenwicht zou beslissend verschuiven in de richting van de soennitische islam – en de monarchieën in de regio.

Aan dat oude evenwicht uit de tijd van de Sjah, waarin Perzië het regionale primaat genoot, zou een einde komen: definitief, hoopten de VS, Israël en de Saudische koning.

Iran – al zwaar gekwetst door de ‘opgelegde’ oorlog tussen Iran en Irak – besloot nooit meer zo kwetsbaar te zijn. Iran wilde een weg vinden naar strategische afschrikking in de context van een regio die gedomineerd wordt door de overweldigende luchtoverheersing van zijn tegenstanders.

Wat er deze zaterdag 14 april gebeurde – zo’n 18 jaar later – was daarom van het grootste belang.

Ondanks het rumoer en de afleiding na de Iraanse aanval, weten Israël en de VS de waarheid: de Iraanse raketten waren in staat om rechtstreeks door te dringen tot de twee meest gevoelige en zwaarst verdedigde luchtmachtbases en -sites van Israël. Achter de ophefmakende westerse retoriek gaat een Israëlische schok en angst schuil. Hun bases zijn niet langer ‘onaantastbaar.’

Israël weet ook – maar kan niet toegeven – dat de zogenaamde ‘aanval’ geen aanval was, maar een Iraanse boodschap om de nieuwe strategische vergelijking te bevestigen: Dat elke Israëlische aanval op Iran of zijn personeel zal leiden tot vergelding van Iran naar Israël.

Deze daad van het instellen van de nieuwe ‘machtsverhouding’ verenigt de verschillende fronten tegen de “medeplichtigheid van de VS met Israëlische acties in het Midden-Oosten, die de kern vormen van het beleid van Washington – en in veel opzichten de hoofdoorzaak zijn van nieuwe tragedies” – in de woorden van de Russische minister van Buitenlandse Zaken, Sergey Ryabkov.

De vergelijking vormt – samen met de oorlog van Rusland tegen de NAVO in Oekraïne – een belangrijk ‘front’ om het Westen ervan te overtuigen dat zijn exceptionalistische en verlichtende mythe een fatale verwaandheid is gebleken, dat deze overboord gegooid moet worden en dat er een diepgaande culturele verandering in het Westen moet plaatsvinden.

De wortels van dit bredere culturele conflict liggen diep, maar zijn nu eindelijk expliciet gemaakt.

Het spelen van de soennitische ‘kaart’ door prins Bandar na 2006 was een flop (niet in de laatste plaats dankzij de Russische interventie in Syrië). Iran is uit de kou tevoorschijn gekomen en is stevig verankerd als een primaire regionale macht. Het is de strategische partner van Rusland en China. En de Golfstaten hebben hun focus verlegd naar geld, ‘business’ en technologie, in plaats van salafistische jurisprudentie.

Syrië, destijds doelwit van het Westen en verstoten, heeft niet alleen alles overleefd wat het Westen ‘naar hen toe kon gooien’, maar is ook warm omarmd door de Arabische Liga en gerehabiliteerd. En Syrië vindt nu langzaam zijn weg om weer zichzelf te worden.

Maar zelfs tijdens de Syrische crisis speelde er een onvoorziene dynamiek met Prins Bandar’s spel van islamistische identiteit versus Arabische socialistische seculiere identiteit:

Ik schreef toen in 2012:

“In de afgelopen jaren hebben we de Israëli’s hun vraag naar erkenning van een specifiek Joodse natiestaat horen benadrukken, in plaats van een Israëlische staat op zich”;

– een staat die Joodse politieke, wettelijke en militaire uitzonderingsrechten zou vastleggen.

“[In die tijd] … streefden moslimnaties [naar] het ‘ongedaan maken’ van de laatste overblijfselen van het koloniale tijdperk. Zullen we de strijd in toenemende mate belichaamd zien als een primordiale strijd tussen Joodse en Islamitische religieuze symbolen – tussen al-Aqsa en de Tempelberg?”

Om duidelijk te zijn, wat zelfs toen al – in 2012 – duidelijk was, was “dat zowel Israël als het omringende gebied in de richting van een taal aan het marcheren zijn die hen ver weg brengt van de onderliggende, grotendeels seculiere concepten waarmee dit conflict van oudsher is geconceptualiseerd. Wat [zou] het gevolg zijn – als het conflict, door zijn eigen logica, een botsing van religieuze polen wordt?”

Twaalf jaar geleden namen de hoofdrolspelers expliciet afstand van de onderliggende seculiere concepten waarmee het Westen het conflict conceptualiseerde, maar wij daarentegen proberen het Israëlisch-Palestijnse conflict nog steeds te begrijpen door de lens van seculiere, rationalistische concepten – zelfs terwijl Israël overduidelijk in de greep is van een toenemende apocalyptische razernij.

En bij uitbreiding zitten we vast in onze pogingen om het conflict aan te pakken door middel van onze gebruikelijke utilitaire, rationalistische beleidsinstrumenten. En we vragen ons af waarom het niet werkt. Het werkt niet omdat alle partijen voorbij het mechanisch rationalisme naar een ander niveau zijn gegaan.

Het conflict wordt eschatalogisch

Bij de verkiezingen van vorig jaar in Israël vond een revolutionaire verandering plaats: De Mizrahim liepen het kantoor van de premier binnen. Deze Joden, afkomstig uit de Arabische en Noord-Afrikaanse sfeer – nu mogelijk de meerderheid – en met hun politieke bondgenoten aan de rechterkant, omarmden een radicale agenda: Het voltooien van de stichting van Israël op het Land van Israël (d.w.z. geen Palestijnse staat); het bouwen van de Derde Tempel (in plaats van Al-Aqsa); en het invoeren van de Halachische Wet (in plaats van de seculiere wet).

Niets van dit alles is wat ‘seculier’ of liberaal genoemd zou kunnen worden. Het was bedoeld als de revolutionaire omverwerping van de Ashkenazische elite. Het was Begin die de Mizrahi eerst aan de Irgun bond en daarna aan de Likud. De Mizrahim die nu aan de macht zijn, zien zichzelf als de ware vertegenwoordigers van het Jodendom, met het Oude Testament als hun blauwdruk. En doen neerbuigend tegen de Europese Asjkenazische liberalen.

Als we denken dat we Bijbelse mythen en geboden achter ons kunnen laten in ons seculiere tijdperk – waarin een groot deel van het hedendaagse westerse denken er een punt van maakt om dergelijke dimensies te negeren, ze af te doen als verward of irrelevant – dan zouden we het mis hebben.

Zoals een commentator schrijft:

“Om de haverklap drenken politieke figuren in Israël hun uitspraken in Bijbelse verwijzingen en allegorieën. De belangrijkste daarvan [is] Netanyahu … “Jullie moeten je herinneren wat Amalek jullie heeft aangedaan, zegt onze Heilige Bijbel, en dat herinneren we ons – en we vechten …” Hier [beroept Netanyahu] zich niet alleen op de profetie van Jesaja, maar framet het conflict als dat van “licht” versus “duisternis” en goed versus kwaad, waarbij hij de Palestijnen afschildert als de kinderen van de duisternis die moeten worden overwonnen door de uitverkorenen: De Heer beval koning Saul om de vijand en zijn hele volk te vernietigen: “Ga nu en versla Amalek en vernietig alles wat hij heeft; en geef hem geen genade; maar dood man en vrouw; van jong tot jong; van os tot schaap; van kameel tot ezel” (15:3).

We zouden dit ‘hete eschatologie’ kunnen noemen – een modus die op hol slaat onder de jonge Israëlische militaire kaders, tot op het punt dat het Israëlische opperbevel de controle op de grond verliest (er is geen enkele onderofficiersklasse).

Aan de andere kant –

De opstand die vanuit Gaza is begonnen heet niet voor niets Al-Aqsa Flood. Al-Aqsa is zowel een symbool van een legendarische islamitische beschaving als het bolwerk tegen de bouw van de Derde Tempel, waarvoor voorbereidingen aan de gang zijn. Het punt hier is dat Al-Aqsa de islam in zijn geheel vertegenwoordigt – noch de sjiitische, noch de soennitische, noch de ideologische islam.

Dan, op een ander niveau, hebben we als het ware een ‘onpartijdige eschatologie’: Wanneer Yahyah Sinwar schrijft over ‘Overwinning of martelaarschap’ voor zijn volk in Gaza; wanneer Hezbollah spreekt over opoffering; en wanneer de Iraanse Opperste Leider spreekt over Hussain bin Ali (de kleinzoon van de Profeet) en zo’n 70 metgezellen in 680 n.Chr. die in naam van de Gerechtigheid voor een onverbiddelijke slachting stonden tegenover een 1000 man sterk leger, dan gaan deze gevoelens eenvoudigweg het bereik van westers utilitaristisch begrip te boven.

We kunnen deze laatste ‘manier van zijn’ niet gemakkelijk rationaliseren in westerse denkwijzen. Maar zoals Hubert Védrine, voormalig minister van Buitenlandse Zaken van Frankrijk, opmerkt – hoewel het Westen seculier is – wordt het niettemin “verteerd door de geest van proselitisme.” Dat Paulus’ “ga en evangeliseer alle naties” is veranderd in “ga en verspreid mensenrechten over de hele wereld”… En dat dit proselitisme extreem diep in [het westerse DNA] zit: “Zelfs de minst religieuze, totaal atheïsten, hebben dit nog steeds in gedachten, [ook al] weten ze niet waar het vandaan komt.”

We zouden dit als het ware seculiere eschatologie kunnen noemen. Het heeft zeker gevolgen.

Een militaire revolutie: We zijn er nu klaar voor

Iran heeft, ondanks alle uitputtingsslag van het Westen, zijn scherpzinnige strategie van ‘strategisch geduld’ gevolgd – conflicten buiten zijn grenzen houden. Een strategie die sterk gericht was op diplomatie en handel; en soft power om zich positief te engageren met nabije en verre buren.

Achter dit rustige front lag echter de evolutie naar ‘actieve afschrikking’ die een lange militaire voorbereiding en het koesteren van bondgenoten vereiste.

Ons begrip van de wereld werd achterhaald

Slechts af en toe, heel af en toe, kan een militaire revolutie het heersende strategische paradigma omverwerpen. Dit was Qasem Suleimani’s sleutelinzicht. Dit is wat ‘actieve afschrikking’ inhoudt. De omschakeling naar een strategie die heersende paradigma’s op zijn kop kan zetten.

Zowel Israël als de VS hebben legers die conventioneel veel krachtiger zijn dan hun tegenstanders die meestal bestaan uit kleine niet-statelijke rebellen of revolutionairen. Deze laatsten worden meer behandeld als muiters binnen het traditionalistische koloniale kader en voor wie een vleugje vuurkracht over het algemeen voldoende wordt geacht.

Het Westen heeft de militaire revoluties die nu aan de gang zijn echter nog niet volledig verwerkt. Er heeft een radicale verschuiving plaatsgevonden in de machtsverhoudingen tussen low-tech improvisatie en dure complexe (en minder robuuste) wapenplatforms.

De extra ingrediënten

Wat de nieuwe militaire aanpak van Iran echt transformerend maakt, zijn twee extra factoren: Een daarvan was de verschijning van een uitstekende militaire strateeg (nu vermoord); en ten tweede zijn vermogen om deze nieuwe instrumenten te mengen en toe te passen in een geheel nieuwe matrix. De samensmelting van deze twee factoren – samen met low-tech drones en kruisraketten – voltooide de revolutie.

De filosofie achter deze militaire strategie is duidelijk: het Westen heeft te veel geïnvesteerd in luchtoverwicht en in zijn tapijtvuurkracht. Het geeft de voorkeur aan ‘shock and awe’-stoten, maar put zichzelf al snel uit in een vroeg stadium van het gevecht. Dit kan zelden lang worden volgehouden. Het doel van het verzet is om de vijand uit te putten.

Het tweede basisprincipe van deze nieuwe militaire aanpak is het zorgvuldig afstemmen van de intensiteit van het conflict, waarbij het vuur al naar gelang het geval hoger of lager wordt gezet.

In Libanon, in 2006, bleef Hezbollah diep onder de grond terwijl de Israëlische luchtaanval boven de grond woedde. De fysieke schade aan het oppervlak was enorm, maar hun troepen bleven onaangetast en kwamen pas achteraf tevoorschijn uit diepe tunnels. Toen kwam het 33 dagen durende spervuur van raketten van Hezbollah – totdat Israël het voor gezien hield.

Dus, heeft een Israëlische militaire reactie op Iran enig strategisch nut?

Israëli’s geloven algemeen dat ze zonder afschrikking – zonder dat de wereld bang voor hen is – niet kunnen overleven. Op 7 oktober brandde deze existentiële angst door de Israëlische samenleving. Alleen al de aanwezigheid van Hezbollah verergert die angst – en nu heeft Iran raketten rechtstreeks op Israël afgevuurd.

De opening van het Iraanse front kan, op een bepaalde manier, Netanyahu aanvankelijk voordeel hebben opgeleverd: de nederlaag van de IDF in de Gaza-oorlog; de impasse rond de vrijlating van de gijzelaars; de voortdurende ontheemding van Israëli’s uit het noorden; en zelfs de moord op de hulpverleners van World Kitchen – alles is tijdelijk vergeten. Het Westen heeft zich weer aan de zijde van Israël – en Netanyahu – geschaard. Arabische staten werken weer mee. En de aandacht is verschoven van Gaza naar Iran.

Tot zover alles goed (vanuit Netanyahu’s perspectief, ongetwijfeld). Netanyahu hengelt er al twee decennia naar om de VS te betrekken bij een oorlog met Israël tegen Iran (hoewel opeenvolgende Amerikaanse presidenten het gevaarlijke vooruitzicht afwezen).

Maar om Iran de pas af te snijden zou Amerikaanse militaire hulp nodig zijn.

Netanyahu voelt de zwakte van Biden aan en beschikt over de middelen en kennis waarmee hij de Amerikaanse politiek kan manipuleren: Als Netanyahu op deze manier te werk gaat, kan hij Biden dwingen om Israël te blijven bewapenen en zelfs om zijn uitbreiding van de oorlog naar Hezbollah in Libanon te omarmen.

Conclusie

Israël’s strategie van de afgelopen decennia zal worden voortgezet met zijn hoop op het bereiken van een of andere herscheppende “de-radicalisering” van de Palestijnen die “Israël veilig” zal maken.

Een voormalige Israëlische ambassadeur in de VS stelt dat Israël geen vrede kan hebben zonder een dergelijke ’transformatieve de-radicalisering’. “Als we het goed doen,” benadrukt Ron Dermer, “zal het Israël sterker maken – en de VS ook.” Het is in deze context dat het aandringen van het Oorlogskabinet op vergelding tegen Iran moet worden begrepen.

Rationele argumenten die matiging bepleiten worden gelezen als een uitnodiging tot een nederlaag.

Dit alles wil zeggen dat de Israëli’s psychologisch nog lang niet in staat zijn om de inhoud van het zionistische project van Joodse speciale rechten te heroverwegen. Voorlopig zijn ze op een heel ander pad, vertrouwend op een Bijbelse lezing die veel Israëli’s zijn gaan beschouwen als dwingende bevelen onder de Halachische Wet.

Hubert Védrine stelt ons de aanvullende vraag: “Kunnen we ons een Westen voorstellen dat erin slaagt de samenlevingen die het heeft voortgebracht te behouden – en toch niet proselitiseert, niet intervenieert? Met andere woorden, een Westen dat alteriteit kan accepteren, dat met anderen kan leven – en hen kan accepteren zoals ze zijn.”

Védrine zegt dat dit “geen probleem is van de diplomatieke machines: het is een kwestie van diepgaand zelfonderzoek, een diepe culturele verandering die moet plaatsvinden in de westerse samenleving.”

Een ‘krachtmeting’ tussen Israël en de verzetsgroepen die tegen het land in het geweer komen, kan waarschijnlijk niet worden vermeden.

De teerling is bewust zo geworpen.

Netanyahu is flink aan het gokken met de toekomst van Israël – en Amerika. En hij kan verliezen.

Als er een regionale oorlog uitbreekt en Israël een nederlaag lijdt, wat dan?

Als de uitputting (en de nederlaag) eindelijk zijn intrede doet en de partijen ‘in de la scharrelen’ voor nieuwe oplossingen voor hun strategische nood, zou de werkelijk transformerende oplossing voor een Israëlische leider zijn om het ‘ondenkbare’ te denken – om te denken aan één staat tussen de rivier en de zee.

En voor Israël – dat de bittere kruiden van ‘uit elkaar gevallen dingen’ proeft – om rechtstreeks met Iran te praten.

Copyright © 2024 vertaling door Frontnieuws. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.

Een wereld waarin genocide op burgers niet alleen wordt geaccepteerd, maar ook toegejuicht

Volg Frontnieuws op Telegram

Lees meer over: