EU’s riskante oorlog tegen de ‘schaduwvloot’ van Rusland

De laatste maatregelen van de Europese Unie (als onderdeel van het 17e pakket sancties tegen Rusland dat in mei is afgekondigd) om veel intensiever op te treden tegen de zogenaamde “schaduwvloot” van olietankers en andere schepen van Rusland, illustreren het gevaar dat, zolang de oorlog in Oekraïne voortduurt, ook het risico blijft bestaan van een incident dat de NAVO en de EU in een direct militair conflict met Rusland zal storten.

De EU-sancties omvatten een verbod op toegang tot de havens, nationale wateren en maritieme economische zones van EU-lidstaten. Schepen die deze wateren binnenvaren, lopen het risico in beslag te worden genomen en geconfisqueerd. Het lijkt er niet op dat Washington over dit besluit is geraadpleegd, ondanks de duidelijke risico’s voor de VS, schrijft Anatol Lieven.

Als onderdeel van deze strategie heeft een Estse patrouilleboot op 15 mei geprobeerd een tanker in de Finse Golf te stoppen en te inspecteren. Rusland stuurde een gevechtsvliegtuig dat over het Estse schip vloog, waarna de Esten zich terugtrokken – deze keer althans. In januari nam de Duitse marine een onder Panamese vlag varende tanker, de Eventin, in beslag in de Oostzee nadat de motoren waren uitgevallen en het schip in Duitse territoriale wateren was gedreven.

Zweden heeft nu aangekondigd dat zijn marine vanaf 1 juli alle verdachte schepen die zijn exclusieve economische zone passeren, zal aanhouden, inspecteren en mogelijk in beslag nemen, en zet de Zweedse luchtmacht in om deze dreiging kracht bij te zetten. Aangezien de gecombineerde maritieme economische zones van Zweden en de drie Baltische staten de hele centrale Oostzee beslaan, komt dit neer op een virtuele dreiging om alle Russische handel die via de Oostzee Rusland verlaat, af te snijden – wat inderdaad een zeer ernstige economische klap voor Moskou zou betekenen.

Het zou ook de Russische exclave Kaliningrad, die omringd is door Polen, de toegang tot Rusland over zee kunnen afsnijden.

Dit is het soort actie dat van oudsher tot oorlog heeft geleid. De Zweedse veronderstelling lijkt te zijn dat de Russische marine en luchtmacht in de Oostzee nu zo zwak zijn – en zo omringd door NAVO-gebied – dat Moskou hier niets tegen kan doen. Het is echter zeer onwaarschijnlijk dat de Zweden deze stap zouden zetten, tenzij zij ook geloven dat Washington in geval van een conflict Zweden te hulp zal komen – ook al zijn de besluiten van de EU en Zweden genomen zonder goedkeuring van de VS en vallen zij niet strikt onder de verplichtingen van artikel 5 van het NAVO-verdrag.

En ondanks alle hysterische taal over Rusland dat “in oorlog” is met NAVO-landen, zijn deze stappen van de EU en Zweden ook gebaseerd op de veronderstelling dat Rusland niet echt uit zijn slof zal schieten en met militair geweld zal reageren. Europese beleidsmakers zouden echter over een aantal zaken moeten nadenken: wat zou de VS bijvoorbeeld doen als schepen met Amerikaanse lading zouden worden onderschept door buitenlandse oorlogsschepen? We weten heel goed dat de VS de betreffende oorlogsschepen uit de wateren zou schieten en zou verklaren dat het dit had gedaan ter verdediging van de heilige regel van vrije scheepvaart – waarin ook de EU zegt te geloven.

EU-leiders en admiraals zouden ook eens wat tijd moeten besteden aan Russische social media en de voortdurende aanvallen op de regering-Poetin door hardliners lezen, die juist beweren dat Moskou veel te soft en terughoudend heeft gereageerd op de provocaties van het Westen en dat deze terughoudendheid het Westen heeft aangemoedigd om steeds verder te escaleren. Dergelijke hardliners (vooral binnen de veiligheidsdiensten) vormen veruit de grootste interne politieke bedreiging voor Poetin.

In dit verband is het belangrijk op te merken dat de maatregelen om de “schaduwvloot” van Rusland te saboteren niet beperkt zijn gebleven tot sancties. De afgelopen maanden is er een reeks aanvallen gepleegd op dergelijke schepen in de Middellandse Zee met limpetmijnen en andere explosieven – ontwikkelingen die door de westerse media vrijwel volledig zijn genegeerd.

In december 2024 zonk het Russische vrachtschip Ursa Major voor de kust van Libië na een explosie waarbij twee bemanningsleden omkwamen. De kop van Reuters over deze aanvallen was veelzeggend: “Drie tankers beschadigd door explosies in de Middellandse Zee in de afgelopen maand, oorzaak onbekend, zeggen bronnen.” Onbekend, echt? Wie waren volgens ons de waarschijnlijke daders? Laotiaanse speciale eenheden? Marsbewoners? En wat doen Europese regeringen om deze oorzaken te onderzoeken?

Als de Russen een Zweeds of Ests oorlogsschip tot zinken brengen, staat de regering-Trump voor een verschrikkelijk moeilijke beslissing over hoe te reageren op een crisis die zij niet zelf heeft veroorzaakt: ingrijpen en een directe oorlog met Rusland riskeren, of zich afzijdig houden en een diepe crisis met Europa verzekeren. De Amerikaanse regering zou daarom zowel verstandig als volledig binnen haar rechten handelen als zij publiekelijk zou verklaren dat zij dit besluit niet onderschrijft en niet zal helpen uitvoeren.

Washington moet ook – eindelijk – aandacht schenken aan wat de rest van de wereld hiervan vindt. De overgrote meerderheid van de senatoren die voorstellen om 500 % invoerheffingen op te leggen aan elk land dat Russische energie koopt, lijkt zich niet te realiseren dat een van de twee grootste landen in deze categorie India is – dat in Washington nu algemeen wordt beschouwd als een cruciale partner van de VS in Azië. En nu rekenen de Europese bondgenoten van Amerika op de steun van de VS om schepen in beslag te nemen die die energie aan India leveren.

De Amerikaanse regering zou er ook verstandig aan doen de Europese landen te waarschuwen dat als deze strategie leidt tot maritieme conflicten met Rusland, zij zelf de gevolgen daarvan zullen moeten dragen. Zeker gezien het nieuwe risico van een oorlog met Iran, is het laatste wat Washington nu kan gebruiken een nieuwe escalatie van de spanningen met Moskou, waardoor de VS op grote schaal troepen naar Europa moeten sturen. En het laatste wat de wereldeconomie kan gebruiken, zijn maatregelen die waarschijnlijk zullen leiden tot een nog sterkere stijging van de wereldwijde energieprijzen.

De Europese regeringen en het establishment lijken elk vermogen te hebben verloren om de mogelijke bredere gevolgen van hun acties te analyseren. Dus zal Amerika – niet voor het eerst – voor hen moeten denken.

Copyright © 2025 vertaling door Frontnieuws. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.

Provoceert de EU een oorlog tegen Rusland in de Oostzee?

Volg Frontnieuws op 𝕏 Volg Frontnieuws op Telegram

Lees meer over: