Deze week viert NAVO III zichzelf

De NAVO presenteert zichzelf graag als “het meest succesvolle bondgenootschap in de geschiedenis,” niet omdat het succesvol was in oorlog, maar omdat het oorlog heeft voorkomen, en ook gewoon omdat het al veel langer bestaat dan de meeste bondgenootschappen.

Wat dit propagandaverhaal echter verdoezelt, is dat de NAVO tijdens de Koude Oorlog een echte oorlog vermeed, niet alleen door de Sovjet-Unie af te schrikken, maar ook door eigen acties te vermijden die tot oorlog zouden hebben geleid, schrijft Anatol Lieven.

De enige grondoorlog waarbij de NAVO ooit betrokken was, in Afghanistan, eindigde in een rampzalige mislukking. De mening van het Amerikaanse leger over haar Europese bondgenoten in Afghanistan, en zelfs een centraal kenmerk van de NAVO zelf, werd voor mij kernachtig samengevat door een Amerikaanse officier in Kabul: “Zij doen alsof ze vechten en wij doen alsof we naar hen luisteren.”

In de 75 jaar van het bestaan van de NAVO zijn er eigenlijk drie NAVO’s geweest: twee met de missie om Rusland in bedwang te houden, gescheiden door één die wild en rampzalig rondzwalkte op zoek naar een nieuwe missie. NAVO I behaalde een volledige maar vreedzame overwinning toen het Sovjetblok van binnenuit instortte – hoewel dit vooral het gevolg was van de mislukte belofte van het communisme zelf.

NAVO II gooide de vruchten van deze overwinning weg door een rampzalig soort lichtzinnig megalomaan dilettantisme. Het hielp zo de NAVO III in te luiden, waarvan het uiteindelijke lot onzeker blijft.

De sleutel tot het begrijpen van de rol en het succes van NAVO I (1949-1989) is dat deze alleen in Europa opereerde, en in overeenstemming met George Kennans oorspronkelijke opvatting van containment. Het doel van de NAVO was om verdere militaire expansie van de Sovjet-Unie in Europa te voorkomen en om een militair schild te vormen waarachter West-Europese landen zich konden ontwikkelen tot succesvolle economische en politieke systemen.

Hun succes in dit opzicht, vergeleken met de duidelijke mislukking van het Sovjet-communisme, leidde uiteindelijk tot de ineenstorting van het Sovjetblok van binnenuit, precies zoals Kennan had voorspeld. De NAVO hielp de VS ook om toegang te behouden tot Europese markten, hegemonie over de oostelijke kustlijn van de Atlantische Oceaan en ideologisch en cultureel prestige als leider van de “Vrije Wereld”.

Toen de NAVO werd opgericht, en nog vele jaren daarna, waren verschillende Europese leden verwikkeld in woeste oorlogen in Azië en Afrika in een poging om een deel van hun koloniale rijk te behouden. De NAVO was echter niet betrokken bij deze oorlogen, noch bij de Amerikaanse oorlog in Indochina en andere door Washington gesteunde anticommunistische operaties over de hele wereld.

Bovenal vermeed de NAVO I en (na een korte wankele periode) de VS zelf, ideeën van ’terugdraaiing’, de poging om de Sovjet-Unie uit Oost-Europa te verdrijven door het aanwakkeren van revoluties gesteund door NAVO militair geweld. Drie momenten waren in dit opzicht cruciaal: de rampzalige mislukking van de Amerikaanse en Britse poging om de communistische regering van Albanië omver te werpen door middel van een koningsgezinde opstand met de hulp van Amerikaanse en Britse special forces officieren (Operaties “Fiend” en “Valuable”, 1946-49, die ongeveer 300 Amerikaanse en Britse agenten het leven kostten).

De tweede was Stalins terugtrekking van de steun aan de communistische kant in de Griekse burgeroorlog en de derde was de beslissing van president Eisenhower (bekrachtigd door de Solarium-oefening in 1953) om zich te verzetten tegen terugtrekking in Europa en vast te houden aan containment.

Ook de Sovjet-Unie onderdrukte de anti-Sovjetrevoluties in Oost-Europa en steunde de anti-Westerse revoluties elders in de wereld, maar lette erop zelf geen militair conflict in Europa te initiëren of uit te lokken. Achter deze wederzijdse voorzichtigheid lag de wederzijdse erkenning dat hun posities in Europa (anders dan in Afrika of Azië) de vitale belangen van beide partijen betroffen en dat als deze ernstig bedreigd zouden worden, dit oorlog zou betekenen, hoogstwaarschijnlijk escalerend tot een kernoorlog en wederzijdse vernietiging.

Met het einde van de Koude Oorlog verdampte deze voorzichtigheid van de NAVO. De ineenstorting van de Sovjet-Unie werd gezien als de onvoorwaardelijke triomf van het Westen. De daaruit voortvloeiende “Einde van de Geschiedenis”-mentaliteit leidde tot strategische en ideologische overmoed, die vervolgens tot rampzalige gevolgen samenging met andere factoren. De nieuwe onafhankelijke Oost-Europese staten (en hun lobby’s in de VS), geobsedeerd door angst voor Rusland, drongen aan op lidmaatschap.

Enigszins paradoxaal genoeg gebeurde dit op een moment dat Rusland zo zwak was dat de zorgen en reacties van Moskou als onbelangrijk werden beschouwd. In 1995 vertelde een hooggeplaatste Duitse diplomaat in Moskou me dat de Russische angsten irrationeel waren, “omdat de NAVO niet meer is wat ze was tijdens de Koude Oorlog. Ze is veranderd.” Ik vroeg hem waarin de NAVO was veranderd. “Daar zijn we nog over aan het beslissen,” antwoordde hij. Tegenover Russen begonnen zulke uitspraken het proces van vervreemding dat culmineerde in de Oekraïneoorlog.

De NAVO-organisatie zelf was natuurlijk, zoals elke grote bureaucratische instelling, vooral geobsedeerd door het vinden van redenen voor haar eigen voortbestaan waarvan zoveel militaire, bureaucratische en academische banen in Europa afhingen. Het bijna unanieme verzet tegen de NAVO-uitbreiding onder serieuze Rusland-experts (inclusief Kennan zelf) werd gewoonweg weggewuifd. Velen, toen ze de strijd als hopeloos zagen, zwegen of gingen over op steun.

Zoals de Russen waarschuwden, bracht de uitbreiding van de NAVO (en de EU) naar Oost-Europa naties met een diepgewortelde angst en haat voor Rusland in de alliantie. Deze Russische waarschuwingen werden weggewuifd met het argument dat zodra hun veiligheid gegarandeerd was door het NAVO-lidmaatschap, deze angst en vijandigheid zouden verdwijnen. Niets van dat alles gebeurde. In plaats daarvan versmolten deze gevoelens met de ingebouwde structurele vijandigheid van de NAVO tegenover Rusland, een erfenis van de Koude Oorlog.

Er werden pogingen ondernomen om Moskou ervan te overtuigen dat NAVO-uitbreiding gepaard zou gaan met samenwerking met Rusland, vooral door de oprichting van de NAVO-Rusland Raad. In de praktijk bleek deze instelling echter bijna volledig zinloos, omdat alle NAVO-leden een blok vormden onder leiding van de VS en in plaats van te onderhandelen, Rusland eenvoudigweg overruleden wanneer er een punt van onenigheid was.

Met de eenzame uitzondering van de invasie van Irak – waar Duitsland, Frankrijk en de meeste andere NAVO-leden tegen waren – weigerden de NAVO-landen openlijk om zich aan de zijde van Moskou te scharen tegen Washington, zelfs in kwesties waar ze het in feite grondig oneens waren met het beleid van Washington. De terugtrekking van de regering George W. Bush uit het ABM-verdrag (Anti-Ballistic Missile) in 2002 was daar een voorbeeld van.

De belofte van NAVO-lidmaatschap aan Oekraïne en Georgië in 2008 was een ander, veel rampzaliger geval waarbij de West-Europese oppositie boog (zij het met voorbehoud) voor het Amerikaanse dictaat. Het bracht de NAVO in directe confrontatie met de vastberadenheid van Rusland om een invloedssfeer en veiligheidszone te handhaven in zijn onmiddellijke omgeving, in gebieden waar de ineenstorting van de Sovjet-Unie (zoals bij het einde van de meeste imperia) feitelijke of potentiële etnische en territoriale conflicten had achtergelaten.

En toch hadden noch de NAVO noch haar individuele leden een plan of een verlangen om Rusland te bestrijden. Herhaalde waarschuwingen dat NAVO-lidmaatschap voor Oekraïne en Georgië oorlog zou betekenen, werden letterlijk weggelachen door Westerse diplomaten. Zoals een voormalige officier van het NAVO-secretariaat me vertelde, besprak het secretariaat niet eens noodplannen voor een oorlog tussen Georgië en Rusland nadat het zich – op bevel van de VS – achter het NAVO-lidmaatschap voor dat land had geschaard.

Hij legde uit dat de uitbreiding van de NAVO aan de westerse parlementen en het westerse publiek was verkocht met de vooronderstelling dat er geen kosten en risico’s aan verbonden zouden zijn. Zelfs het bespreken van de mogelijkheid van oorlog was daarom taboe. Het resultaat was dat de Europese NAVO-leden instemden met een uitbreidingsprogramma waarvoor ze herhaaldelijk gewaarschuwd waren dat het tot oorlog zou leiden, terwijl ze zich niet op een oorlog voorbereidden en voor hun energie afhankelijk bleven van de import van goedkoop Russisch gas.

NAVO III bevindt zich nu in iets wat zij, en haar Amerikaanse hegemoon, tijdens de eerste Koude Oorlog zorgvuldig hebben vermeden: een proxyconflict met Rusland, niet in Azië of Afrika, maar in Europa zelf, en in omstandigheden die op de lange termijn sterk in het voordeel van Rusland zijn.

De resulterende (grotendeels denkbeeldige) perceptie van een Russische dreiging voor West- en Midden-Europa heeft op zijn beurt geleid tot een nog grotere Europese afhankelijkheid van de VS, wat heeft geleid tot een toenemende eensgezindheid tegen China en tot instemming met de door de VS gesteunde misdaden van Israël in Gaza.

De dreiging van klimaatverandering, die al een woest effect heeft op de Zuid-Europese NAVO-leden en door het bondgenootschap als “existentieel” wordt omschreven, is vrijwel verdwenen van de echte NAVO-agenda. En terwijl tijdens de eerste Koude Oorlog de enorme superioriteit van de sociale, politieke en economische systemen van het Westen volstrekt duidelijk werd, hebben deze vandaag de dag allemaal ernstig te lijden onder interne factoren die worden verergerd door migratie en neoliberaal economisch beleid.

Ervan uitgaande dat we nakomelingen zullen hebben, zullen ze ons waarschijnlijk net zo zien als de Europese elites vóór 1914: gevangen door hun geërfde cultuur en instellingen, voerden ze een beleid dat hen rationeel leek, maar dat achteraf compleet krankzinnig lijkt.

Copyright © 2024 vertaling door Frontnieuws. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.

Een wereldleider vertelt de waarheid over de Westerse elites

Volg Frontnieuws op Telegram

Lees meer over: