Ze gaan in de richting van totale technologische controle

Het lijkt erop dat de waarschuwing van Martin Heidegger tegen de ‘essentie van technologie’ – Gestell, of Enframing – een manier van denken die alles wat we bedenken, doen en nastreven omkadert in termen van parameters voor optimaal gebruik of controle, geen illusie was, te oordelen naar het bewijs van dergelijke pogingen vandaag de dag. Kennelijk zijn technische onderzoekers van de Northwestern University erin geslaagd om de eerste vliegende microchip ter wereld te ontwikkelen en te bouwen. Maar in plaats van deze verbazingwekkende prestatie te implementeren om het leven van mensen te verbeteren, lijkt het tegenovergestelde het geval te zijn, schrijft Bert Olivier.

Header afbeelding: Jahobr / Wikimedia / (CC0 1.0 DEED)

In een beweging die George Orwells 1984 in een duidelijk passé licht zet, zullen deze welhaast onzichtbare vliegende objecten worden geprogrammeerd en gebruikt door organisaties zoals het World Economic Forum (WEF) voor bevolkingsbewaking, om zogenaamde ‘gedachtemisdaden’ van burgers op te sporen. Het behoeft geen betoog dat dit zal worden gedaan om mensen op een faalveilige manier te controleren, door te anticiperen op vermeende ‘criminele’ acties voordat ze worden gepleegd.

Dit nieuws benadrukt een van de waarden van sciencefiction: anticiperen op wat er in de echte sociale ruimte kan gebeuren, en vaak ook gebeurt, zoals hier het geval is. Iedereen die bekend is met Steven Spielbergs noir sciencefictionfilm uit 2002, Minority Report, herkent hier de echte tegenhanger van het verhaal van de film, dat precies draait om het vermogen om ‘criminele’ gedachten en bedoelingen in de hoofden van individuen op te sporen voordat deze misdaden – met name moorden – worden gepleegd. Het verschil is dat in Spielbergs film het vermogen om toekomstige misdaden aan te voelen en te anticiperen niet toebehoort aan technische apparaten, maar aan drie helderziende mensen (de zogenaamde ‘precogs’), van wier psychische anticipatiecapaciteiten de leden van de politie-eenheid ‘Precrime’ afhankelijk zijn.

Kennelijk willen de controlefreaks van tegenwoordig niets zo potentieel feilbaar als mensen, hoe psychisch begaafd ook, om wispelturige, potentieel opstandige mensen te bewaken en te controleren – in Minority Report doen zich onder de ‘precogs’ enkele uiteenlopende ‘rapporten’ over de voorspelde misdaden voor, waardoor absolute zekerheid van controle uitgesloten is; vandaar de titel van de film. Alsof totale bewaking via ‘vliegende microchips’ nog niet genoeg is, wordt er gemeld (zie link voor ‘vliegende microchip’ hierboven) dat Bill Gates patent heeft aangevraagd op zijn ‘exclusieve recht’ om ‘het menselijk lichaam te automatiseren’, zodat de capaciteit om ‘als computernetwerk’ te fungeren volledig kan worden benut. Niet alleen dat, maar het patent voorziet ook in het gebruik van het menselijk lichaam als energiebron voor apparaten die eraan gekoppeld zijn. Zoals vermeld in de octrooiaanvraag,

Volgens het videoverslag (over de “vliegende microchip”) hebben burgerrechtenorganisaties die innovaties in de technologie volgen, begrijpelijkerwijs hun bezorgdheid geuit over de poging om menselijke lichaamsdelen te patenteren, “in dit geval de huid”, en gesteld dat het “op geen enkele manier patenteerbaar zou moeten zijn.. Ze hebben ook de vraag opgeworpen of individuen het recht zouden hebben om het gebruik van dergelijke technologie te weigeren. Zoals het gezegde luidt, durf ik te wedden dat een dergelijke weigering door diegenen die de technocratische neofascisten (inclusief Gates) zien als ‘mindere stervelingen‘ niet door hen getolereerd zou worden (als zij in een positie verkeren om over de kwestie te beslissen, wat ik oprecht hoop dat dit niet het geval zal zijn als puntje bij paaltje komt).

Opnieuw manifesteert de voorkennis van sciencefiction zich hier, specifiek met betrekking tot het gebruik van menselijke lichamen voor het opwekken van energie. Denk aan de cyberpunk sciencefictionfilm The Matrix (1999), geregisseerd door de twee Wachowski’s (toen ze nog broers waren; nu zijn het transgenderzussen), met zijn hypertechnologische weergave van een dystopische toekomst die griezelig veel lijkt op wat zich de laatste tijd om ons heen aftekent. Het relevante aspect van het verhaal van The Matrix – met betrekking tot het gebruik van de energie die in menselijke lichamen wordt opgewekt en opgeslagen en waar Gates patent op wil nemen – betreft de verdeling tussen twee klassen mensen, de ‘blue-pilled’ soort en hun veel minder talrijke ‘red-pilled’ tegenhangers.

Tot de eerste groep behoort de overgrote meerderheid van de mensen, die in een door AI gegenereerde, gesimuleerde werkelijkheid leven, liggend in pods, van waaruit ze energie leveren aan de wereld die wordt bestuurd door de intrafilmische ‘Matrix’. De red-pilled groep daarentegen, die wakker is (geworden) voor de gruwel van hun blue-pilled toestand, bestaat uit de rebellen die een meedogenloze strijd zijn begonnen tegen de ‘Matrix’, die een allesomvattend computerprogramma blijkt te zijn dat de (blue-pilled) mensen gevangen houdt en hun fysieke en psychische energie gebruikt om deze uitgebreide simulatie draaiende te houden.

De gelijkenis met de huidige stand van zaken in de bestaande wereld moet niet over het hoofd worden gezien: we liggen dan wel niet letterlijk in pods, waarbij onze levensenergie heimelijk wordt afgetapt om de wereld van energie te voorzien, maar – vooral sinds 2020, hoewel het veel verder teruggaat – zijn de meeste mensen succesvol blue-pilled door de technocraten. Deze virtuele somnambulisten gaan door met hun dagelijkse bezigheden en zijn zich er niet van bewust dat de media (de echte ‘Matrix’) voortdurend de illusie in stand houden dat de dingen volgens een bepaalde causaliteit verlopen, waarvan de red-pilled individuen weten dat dit niet het geval is.

Net zoals Neo (een duidelijk anagram van de ‘One’) in de film uit zijn blue-pill gevangenschap wordt gered door Morpheus (‘Fashioner’, ironisch genoeg de god van de slaap en de dromen, die hier optreedt als agent om te ontwaken), die hem een red-pill aanbiedt waarmee hij zich kan aansluiten bij de opstand tegen de ‘Matrix’, zo moet ook de massa die zich nog steeds niet bewust is van de status van hun ‘werkelijkheid’ als een door de media gegenereerde simulatie vandaag de dag, een ‘red- pill’ krijgen om wakker te worden. Gelukkig voor hen is een organisatie als Brownstone er juist om red-pillen uit te delen aan degenen die ontvankelijk zijn voor de beschikbaarheid ervan.

De les? Ook al neigt technologische controle (onder andere over de media) voortdurend naar het optimale, het is onwaarschijnlijk dat dit ooit bereikt zal worden, gezien het aangeboren verlangen van tenminste sommige mensen om zich te verzetten tegen een dergelijke volledige controle.

Je kunt je afvragen waarom sommige individuen weerstand lijken te bieden aan de roep van de Sirene van de technologie, die gebruikers meer macht lijkt te bieden dan ze ooit hebben gehad (ondanks het feit dat ze uiteindelijk vaak machtelozer worden), terwijl anderen bezwijken zodra deze verleiding de kop opsteekt. De post-structuralistische filosoof Jean-Francois Lyotard kan hier verhelderend werken.

In een fascinerend boek, vertaald als Het Onmenselijke (1991), zet deze scherpzinnige denker twee soorten ‘onmenselijk’ tegenover elkaar: het ene is waarneembaar in wat hij zag als het ‘onmenselijke’ systeem van (technologische) ‘ontwikkeling’ van dat moment, dat het effect heeft dat de geest van mensen wordt ‘gekoloniseerd’ (klinkt dat bekend?), terwijl het andere onmenselijke ons, paradoxaal genoeg, zou kunnen redden van een dergelijke psychische kolonisatie. Een beetje zoals de red en blue-pillen in The Matrix. Zo formuleert Lyotard het verschil tussen deze twee soorten ‘onmensen’ (1991: 2):

Tenzij je bekend bent met psychoanalyse, zou de volledige betekenis van deze passage, die zich bevindt in de relatief korte, maar intellectueel dichtbegroeide Inleiding tot het boek, je waarschijnlijk ontgaan. De laatste zin is een beknopte toespeling op een van Freuds meesterwerken, Civilization and its Discontents (1929), waarin deze betoogt dat naarmate de beschavingsgeschiedenis vordert, de ontevredenheid van de mensheid desondanks voortduurt, gezien het conflict tussen enerzijds menselijke driften of instincten (die bevredigd moeten worden, anders vinden ze een andere, rampzalige uiting) en anderzijds de onderdrukking ervan, die onvermijdelijk gepaard gaat met ‘geciviliseerd’ zijn. De parallel die Lyotard hier trekt en die de ‘afscherming’ van ‘informatie’ impliceert, houdt een compromisloze kritiek in op de zogenaamde informatiemaatschappij (de onze).

Waar komt dit op neer? Ten eerste is ‘afscherming’ in de psychoanalyse een sterkere term dan ‘onderdrukking’. Het laatste verwijst naar het proces waarbij materiaal dat onacceptabel is voor de psyche naar het onbewuste wordt verbannen, maar dat met de hulp van een bekwame psychoanalyticus naar het bewustzijn kan worden gebracht. ‘Afscherming’ daarentegen duidt op het proces waarbij een ervaring niet alleen in het onbewuste wordt opgeborgen, maar in zijn geheel, onherroepelijk, uit de psyche wordt verbannen.

Lyotards punt? De veelgeroemde informatiemaatschappij is getuige van een kolossaal verlies aan psychische rijkdom bij mensen, vanwege de verarmende effecten van informatieprocessen, die gepaard gaan met tijdbesparende mechanismen, waardoor het vermogen van de geest om te genieten van en na te denken over wat hem confronteert wordt aangetast. Lyotard legt uit (p. 3):

Anamnese is wat er gebeurt tijdens psychoanalyse, in zoverre dat de analysant of patiënt, door middel van vrije associatie, herinneringen ophaalt die relevant zijn voor die cruciale gebeurtenissen die zij of hij heeft verdrongen, en die moeten worden opgehaald om een soort ‘genezing’ te bewerkstelligen. De hele tendens van de hedendaagse cultuur gaat in de richting van de antithese, namelijk radicaal vergeten, of afscherming, met als gevolg dat we, in plaats van dichter bij dat ongrijpbare ‘ding binnenin’ te komen – dat schrijvers, kunstenaars en denkers al sinds het begin van de geletterde geschiedenis proberen te begrijpen, te beschrijven of te theoretiseren – het eenvoudigweg uit het blikveld van ons intellect verbannen.

Lyotards argument is daarom nauw verbonden met tijd – het doorlopende thema van Het Onmenselijke – maar ook met onderwijs, dat vandaag de dag een centraal thema van reflectie is geworden sinds de verwoestende gevolgen van de recente lockdowns voor het onderwijs duidelijk zijn geworden. Denk aan het tweede soort ‘onmenselijk’ waarnaar wordt verwezen in het eerste citaat van Lyotard hierboven – “het oneindig geheime waarvan de ziel gijzelaar is”, in tegenstelling tot het onmenselijke systeem van technologische ontwikkeling. Het is misschien verrassend om te constateren dat, zoals Lyotard in de betreffende inleiding uitlegt, dit onmenselijke in feite (paradoxaal genoeg) constitutief is voor wat ons menselijk maakt, en wel in een heel bekende betekenis die betrekking heeft op onderwijs.

Het is geen geheim dat, in tegenstelling tot andere dieren, het menselijke ‘rationele dier’ opvoeding nodig heeft om haar of zijn potentieel als mens te verwezenlijken. Honden en paarden (en sommige andere wezens) kunnen worden getraind, in tegenstelling tot opgevoed, maar net als andere dieren komen ze ter wereld met een set instincten die hen in staat stellen te overleven vanaf zeer korte tijd na hun geboorte.

Mensen zijn anders en zouden omkomen als hun ouders of verzorgers hen niet gedurende lange tijd nauwgezet aandacht en zorg gaven door middel van wat opvoeding wordt genoemd. Voordat een kind communiceerbare taal verwerft, is het verwant aan kleine Freudiaanse instinctieve ‘Ids’ op pootjes – kleine stiertjes in Chinese winkeltjes, wat waarschijnlijk de reden is waarom Lyotard het elders heeft over de ‘wilde ziel van de kindertijd’.

Je kunt je dus geen voorstelling maken van de opvoeding van een kind als je er niet van uitgaat dat, voordat er enige merkbare vruchten van zo’n opvoeding kunnen worden geplukt, er in elk kind een ‘oneindig geheim’ onmens schuilt, dat tot iets menselijks moet worden omgevormd. Maar … zoals Lyotard ons eraan herinnert, zelfs de meest doorgedreven humanistische opvoeding kan dit primordiale onmenselijke nooit uitputtend koloniseren. Er moet iets van overblijven, voor altijd, in de diepste krochten van de menselijke psyche, anders – en dit is de troef van de Franse denker – hoe zou je het vermogen van menselijke wezens kunnen verklaren om weerstand te bieden aan pogingen om hen te onderdrukken of te ‘koloniseren’ door middel van een interpellerende ideologie of dystopische maatregelen van (technologische) controle?

Niet dat dit vermogen, dat alle mensen latent bezitten, bij alle mensen geactualiseerd wordt – getuige de relatief kleine (maar groeiende) groep mensen over de hele wereld die hun diepgewortelde ‘onmenselijkheid’ hebben aangesproken om hun menselijkheid terug te winnen tegenover een onmenselijke poging om hen van hun menselijkheid te beroven. In die zin is de ‘onbekende gast’ in ons, die ons soms ‘ophitst’ en ‘laat ijlen’, de voorwaarde om menselijk te blijven, hoe absurd dat ook lijkt.

Het zal niemand verbazen dat dit vermogen om ons ‘onmenselijke’ op te roepen ook is onderzocht in sciencefiction. In Time (2011), een dystopische futuristische film van Andrew Niccol, vertelt het verhaal van een jonge man die zijn eigen ‘onmens’ ontdekt wanneer hij de kans krijgt om de tijdverslindende elites te dwarsbomen en voor het gerecht te brengen.

Laat me kort uitleggen wat dit betekent. ‘In de tijd’ duidt hier op een 22e-eeuwse wereld waar geld is vervangen door tijd, genetisch gemanipuleerd in mensen, met een digitale tijdklok om ieders pols, die achteruit begint te lopen (vanuit een digitaal jaar dat aanvankelijk aan iedereen werd toegekend) zodra ze 25 worden. Als de klok op nul staat, sterf je, en de enige manier om dit te voorkomen is door te werken en betaald te worden in de valuta van de tijd die aan je lichaamsklok wordt toegevoegd.

De wereld is verdeeld in ’tijdzones’ in een specifieke zin, waar de tijdmiljardairs in het centrum wonen en van daaruit tijdzones doorlopen in afnemende mate van tijdrijkdom, tot je in de zone van de armsten komt, die nooit meer dan 24 digitale uren tegoed hebben. Als volledige technologische controle van de mensheid denkbaar is, dan is dit het wel. Maar onderschat het geheime ‘onmenselijke’ in de menselijke ziel niet…

Wanneer Will, onze hoofdpersoon, 116 jaar cadeau krijgt (men kan zijn tijd overdragen aan anderen) van een man die rijk is aan tijd en zelfmoordneigingen heeft, besluit hij het ogenschijnlijk onmogelijke te proberen, namelijk de tijdmaatschappij doorkruisen totdat hij de centrale zone bereikt, waar degenen leven die tijd hebben verzameld tot het punt van virtuele onsterfelijkheid, om gerechtigheid te laten geschieden. Ik zal het verhaal niet bederven door alle details van zijn missie te onthullen – zoals gewoonlijk geholpen door een mooie vrouwelijke sidekick.

Het volstaat te zeggen dat, gezien de schier onmogelijke aard van zijn zoektocht – stel je voor hoeveel obstakels de elites in de weg zouden hebben gelegd voor iedereen die het lef zou hebben om hun tijdsmonopolie uit te dagen – alleen iemand die in staat is om, in Lyotards termen, in zijn eigen psyche te duiken en toegang te krijgen tot de voorwaarde voor rebellie – hun onbedwingbare ‘onmenselijke’ – een poging zou wagen tot wat een onmogelijke taak lijkt: de tirannieke, technologisch tijduitbuitende elites omverwerpen. Hier ligt een opvallende les voor ons, vandaag de dag.

Copyright © 2024 vertaling door Frontnieuws. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.

WEF onthult ‘vliegende microchips’ die ‘gedachtemisdaden’ kunnen detecteren en ‘je hersenen kunnen uitschakelen’

Volg Frontnieuws op Telegram

Lees meer over: