Lichaam of ‘ziel’

In de hoofdstraat waar ik woon, staat een advertentie op de zijkant van een van de bushokjes. Er staat een vrouw op, zwaargebouwd en van achteren afgebeeld.

De tekst luidt Get Your en dan On Board, zo geplaatst dat het ruime achterwerk van de vrouw tussen Your en On ligt, schrijft Sinéad Murphy.

In de kleine lettertjes staat Get Your Bum On Board.

Bum. Vriendelijker dan Ass en Butt. Het soort woord dat we met kinderen gebruiken. Niets sinister dus.

Tenzij we ons de Corona-emoji’s herinneren die onze recente opsluiting versierden. Of die schattige voeten die aan trottoirs kleefden en ons uit elkaar dreven. Of die cartooneske spuiten die de massa naar hun verplichte ‘vaccin’ leiden.

De staatsbedrijfnexus spreekt ons graag aan als kinderen die nog tot rede moeten komen. Hun boodschap is desondanks puur staal.

Get Your Bum On Board druipt van hun minachting en reduceert ons tot ons meest cultureel gedenigreerde lichaamsdeel dat op commando moet worden rondgesleept als een lap vlees.

De advertentie is voor GoNorthEast – een regionale busmaatschappij die wordt beheerd door de Go-Ahead Group, die transportverbindingen door het hele Verenigd Koninkrijk en Europa verzorgt.

Maar denk niet dat het een promotie voor busreizen is.

Relatief weinig mensen nemen tegenwoordig de bus – zoals alle aspecten van het grootstedelijke leven is het een noodlijdende praktijk die waarschijnlijk niet zal worden ondersteund door kunstwerken die op de infrastructuur worden geprikt.

Bovendien, welk bedrijfsconglomeraat ook samengaat met Go-Ahead, de negatieve-rente-schuldportefeuille waarin het fortuin van de aandeelhouders ongetwijfeld comfortabel is afgedekt, maakt het aantal mensen dat op een bus van GoNorthEast stapt van zeer weinig belang.

Reclame gaat niet meer echt over producten of diensten die we zouden kunnen kopen. Het kan de machthebbers niet veel schelen of we iets kopen, zoals blijkt uit ons afnemende vermogen om dat te doen.

Reclame gaat over het verkopen van ideeën, die ons naar een nieuwe wereld leiden.

In deze nieuwe wereld zijn onze lichamen verfoeilijk, worden ze naar de ‘vleesruimte’ verwezen en als log en vernederd bestempeld.
De advertentieruimte tussen de helften van op televisie uitgezonden voetbalwedstrijden is nu volgepropt met afbeeldingen van erectiestoornissen, mannelijke lekkage en het taboe van ‘poepen’ op het werk.

Het publiek voor live voetbalwedstrijden is zeker in het voordeel van mannen in de bloei van hun leven, potentieel viriel en doelgericht, met energie en aanleg om de wereld te beïnvloeden – de meedogenloze vernedering van deze toxisch-masculiene cohort door de rust van de ‘reclame’ is geen toeval.

In onze nieuwe wereld wordt fysieke bekwaamheid bij elke draai de kop ingedrukt, omgewerkt tot eindig en beschamend, voorbestemd om zich te verstoppen om zijn bloederige wonden en smerige openingen te verzorgen…

…of om zichzelf te vormen, op machines die in grotachtige sportscholen staan opgesteld waar het eindspel van kracht en viriliteit zichzelf afspeelt op dreunende deuntjes en weinig effect, waarbij de opmerkelijke scheiding tussen spieren en mankracht wordt opgevoerd, waarbij gebeeldhouwde en gescripte mannetjes worden gemaakt van wat eigenlijk geschikte volwassen mannen zouden moeten zijn.

Naast deze bodybots hangt de rest van ons rond, telkens weer beschuldigd van ziekte of besmettelijkheid, van te veel consumeren en te veel produceren. Een last. Ballast. Met adem die moet worden ingehouden. En een kont die gesleept moet worden. En een te zware voetafdruk voor deze aarde.

Waarom pikken we het? Waarom nemen we het misbruik?

Om dezelfde oude reden. Om aan de kant van onze misbruiker te komen, om hun goedkeuring te krijgen, om ons aan te sluiten bij hun minachting voor ons.

De GoNorthEast advertentie opent de gebruikelijke veiligheidsklep, die voorkomt dat de druk van onophoudelijk misbruik wordt opgeblazen.

Get Your Bum On Board is vernederend, mensonterend, reducerend – maar niet helemaal. Want het impliceert, lui en zonder veel overtuiging, dat je niet alleen je kont bent, dat je, terwijl je je kont rondsleept, misschien anders bent dan je kont, misschien zelfs beter dan je kont.

Alleen al door je te onderwerpen aan het misbruik van je lichaam, door toe te geven dat het inert en log is, door je ertoe te verplichten het hier en daar minachtend heen en weer te slepen, maak je gebruik van de achteloze implicatie dat je er niet identiek mee bent, dat je op de een of andere manier groter bent dan het.

Je lichaam is dood vlees. Maar als je je aansluit bij de campagne die het als zodanig beschouwt, word je misschien wel toegelaten tot de club zonder het lichaam, een onlichamelijke jij die alleen bestaat uit jouw en hun afkeer van de lichamelijke jij.

Dit is het pact dat we sluiten als we aan boord stappen.

Ik ben betreurenswaardig, daarom ben ik iets meer.

Het is geen nieuw pact, hoewel de huidige versie ervan bijzonder wreed is.

En de nieuwe wereld waar het ons toe aanzet is ook niet zo heel nieuw.

Bijna vierhonderd jaar geleden zat Descartes in een klein zolderkamertje in Noord-Europa knus bij zijn kachel, gewikkeld in zijn wollen mantel, genietend van de geur van zijn hete koffie.

Terwijl hij zich in lichamelijk comfort nestelde, bedacht Descartes dat de zintuiglijke troost die hem omringde misschien allemaal waanvoorstellingen waren.

De empirische ervaringen waartoe ons lichaam ons toegang geeft – het zicht, geluid en de geur van de wereld – zijn niet te vertrouwen.

Toen kwam de vergelding.

Verwerp de geur van koffie die aan het zetten is als waanvoorstelling en je blijft zitten met de gedachte aan de geur van koffie die aan het zetten is – per definitie geen waanvoorstelling. Verwerp de geur van een wollen trui als waanidee en je blijft achter met de gedachte aan de geur van een wollen trui – per definitie geen waanidee.

Descartes was gefascineerd door de tautologische zekerheid van zijn gedachten zonder waanideeën, hoewel ze de volheid, de intensiteit, de doorleefde zekerheid van hun empirische tegenhangers misten.

Wanneer het aroma van koffie je neusgaten vult en je naar het handvat van de pot grijpt om de inhoud ervan te schenken en een eerste lange ochtenddronk te nemen van zijn bittere prikkeling – bestaat er geen twijfel dat het allemaal bestaat.

Alleen degenen die de realiteit uit het oog verliezen, alleen degenen die te weinig betrokken zijn bij het leven, zouden kunnen vermoeden dat de koffie niet bestaat.

Descartes wist dit. Hij schreef zijn meditaties in het Latijn in plaats van in zijn gebruikelijke Frans, niet verwachtend dat ze interessant zouden zijn voor iemand anders dan de ontgoochelde elite, voor wie het leven al een half gezelschapsspel was.

Maar Descartes’ meditaties sloegen aan. En werden zo invloedrijk dat hun conclusie, Cogito Ergo Sum, soms het enige Latijn is dat we kennen.

Waarom zijn we zo overtuigd geraakt door de twijfel van Descartes? Waarom zo overtuigd door zijn wantrouwen tegenover onze lichamen?

Om dezelfde oude reden. Voor de kans om herboren te worden als meer dan ons lichaam. Voor de kans op een nieuw soort ziel.

Toen Descartes de geur van zijn koffie afwees, bleef er meer over dan de gedachte aan de geur van zijn koffie. Hij bleef ook achter, althans dat concludeerde hij, met de locatie van die gedachte, de container ervan.

Cogito Ergo Sum. Ik denk, dus ik ben.

Met niets meer dan minachting voor de doorleefde ervaringen van ons lichaam stelde Descartes onze moderne ziel veilig – fictieve vergaarbak van schillen van doorleefde ervaringen, theoretische locatie van theoretische vormen.

Als Descartes bekend staat als de vader van de moderne wetenschap, dan kunnen we nu zien waarom. Want dit is precies waar het om gaat, althans in de biowetenschappen: het beschrijven, uitwerken en manipuleren van een volledig abstracte constructie – ‘leven’ – voor zover het het terrein is van een steeds veranderende constellatie van de theoretische constructies van onderzoeksondernemingen, en voor zover het een heilige kern oplevert – een echt ik, mijn ware zelf, ik.

We moeten duidelijk zijn: dit is geen wetenschap als voortdurende hypotheses en hun discussie, geen wetenschap als trial and error, geen wetenschap als geoefend oordeel vanuit menselijke ervaring.

Dit is wetenschap als onderwerping van menselijke ervaring, wetenschap als ver weg van de menselijke wereld, wetenschap als puur academische onderneming waarvan de klinische modellen met veel bombarie worden opgevoerd.

Geen wetenschap, maar, zoals Covid het ons leerde noemen, ‘De Wetenschap’.

Zoals met zoveel tot nu toe verborgen fundamenten van onze wereld, onthulde Covid het allemaal.

In maart 2020 lanceerde De Wetenschap een aanval op de empirische ervaring, ongekend in zijn intensiteit, waarbij ze ons verwijderde van anderen, van de wereld – met de hersenschim van ‘asymptomatische ziekte,’ zelfs van onszelf.
Niets dat echt was, niets dat onze ogen en oren ons hadden kunnen vertellen, was te vertrouwen. Alleen onwerkelijkheden – theoretische modellen bedacht in laboratoria – werden als waar beschouwd.

En wat die modellen ons vertelden, direct en via elk beschikbaar kanaal, was wat Descartes bijna vierhonderd jaar eerder al beweerde: dat ons lichaam niet geschikt voor ons is, dat ons lichaam onze vijand is.

Tijdens Covid maakte “De Wetenschap” onze lichamen officieel opnieuw tot zieke of potentieel zieke lichamen en droeg ons op om ze met verbluffende strengheid te verstikken – om ze te maskeren, op afstand te houden, te verbergen in PBM’s, te testen, te isoleren, te injecteren en te boosteren.

Het was zo dramatisch. Zo draconisch. En toch, had De Wetenschap ons niet allang verteld dat ons lichaam onze vijand is – niet de plaats van gezondheid en aanleg, maar van ziekte en verval?

Werd lang voor Covid het wonderbaarlijke vermogen van ons lichaam niet meedogenloos aangevallen, door een groeiend enthousiasme om het open te snijden, om onderdelen te verwijderen of te verwisselen, om de biochemische samenstelling te veranderen – met zo’n puur abstracte rechtvaardiging, zo’n louter theoretisch voordeel, dat iatrogene ziekte op zijn minst één van de meest voorkomende doodsoorzaken werd in de postindustriële samenlevingen van het Westen?

Covid deed niets nieuws. Het deed alleen de oude dingen nog schaamtelozer.

En nu zijn alle kansen verkeken.

In het zwembad tijdens een zwemles vertrouwt een moeder terloops toe dat ze op haar zevenendertigste haar borsten heeft laten amputeren, niet omdat ze ziek bleken te zijn, maar omdat genetisch onderzoek had uitgewezen dat ze dat zouden kunnen worden.

Ondanks de sepsis die volgde op de afstoting van de vervangende borsten door haar lichaam, wacht deze vrouw nog op een operatie om haar eierstokken te verwijderen, waarvan ook is vastgesteld dat ze waarschijnlijk kanker zullen krijgen.

“De wetenschap” heeft eindelijk haar kaarten op tafel gelegd en voert, vanuit het Trojaanse Paard van hoog gepromote spectaculaire prestaties, een campagne van minachting voor het menselijk lichaam met kwellend effect.

Waarom pikken we het? Waarom nemen we het misbruik?

Om dezelfde oude reden. Voor de kans om de kant van onze misbruiker te kiezen. Om herboren te worden in hun minachting voor ons.

Twee tropen kwamen naar voren tijdens Covid en hebben sindsdien aan kracht gewonnen.

De eerste is die van de ‘immuniteit’, een verworvenheid die steeds vaker wordt aangeprezen als synthetisch en die ons steeds opnieuw moet worden ingespoten. De lastercampagne tegen natuurlijke immuniteit heeft zo’n grip gekregen dat nu algemeen wordt aangenomen dat ons lichaam niet in staat is om ons te verdedigen.

Het thema ‘auto-immuniteit’ is een uitwerking, waarbij ons lichaam niet alleen wordt gehekeld omdat het niet in staat is om ons te verdedigen, maar omdat het er zelfs op uit is om ons te pakken te krijgen. Onze eigen ergste vijand.

Tegenover ‘immuniteit’ staat de troop van de ‘identiteit’, die alles is wat onze immuniteit niet is, die ons redt van een lichaam dat uit is op zelfvernietiging – de echte ik, mijn ware kern, ik.

De grote herhalingen van het dualisme die de menselijke gemeenschappen duizenden jaren lang hebben gevormd, zijn teruggebracht tot dit: afkeer van ons lichaam als standaard voor onze ziel.

En dit alles gechoreografeerd door de kerk van De Wetenschap, die zich inzet om onze lichamen te boosteren zodat ze ons niet in de steek laten en ons net lang genoeg in leven houden om te beseffen wie we zijn.

We zijn De Wetenschap dankbaar dat ze onze zielen uit hun lichaamskooi hebben bevrijd door theorieën over hen te bedenken, compleet met keurige omschrijvingen – hysterisch, fobisch, introvert, panseksueel, autistisch…

De benamingen zijn inventief genoeg, maar ze danken hun kracht van waarheid aan niets dat dieper gaat dan de valse vleierij dat dat walgelijke stuk dood vlees, dat wordt opgepakt en gemarteld als op een slagersblok, gewoon niet kan zijn wie ik ben.

Het genderdebat heeft deze valse vleierij tot bloei gebracht. Het leek een toegeeflijke begeleiding van de veronderstelde existentiële dreiging van Covid. Achteraf gezien was het een noodzakelijke begeleiding.

Covid overlaadde ons met de verraderlijke zwakte van ons lichaam. En stelde ons tegelijkertijd gerust dat we zo weinig geïdentificeerd kunnen worden met ons lichaam dat we eigenlijk in het verkeerde lichaam kunnen zitten.

De regenboog was het buigpunt van deze beweging en leidde ons van sacherijnig geklap voor onze NHS-helden naar het rechtvaardig rondbazuinen van onze innerlijke held.

Terwijl dokters en verpleegsters te werk werden gesteld met lichamen die te smerig waren voor de wereld, maakten onze nieuw benoemde zielen aanspraak op lege straten, waar ze ongestraft hun gang konden gaan en zich konden vermenigvuldigen – en dat is ook gebeurd, quasi-wetenschappelijke beschrijvingen van onze identiteiten vermenigvuldigden zich in zo’n hoog tempo en met zo’n louter theoretische toepassing dat het voornaamwoord van gisteren de dode naam van vandaag is.

Onze moderne ziel: een stukje theorie, duur gekocht met hetzelfde oude pact.

Ik ben verachtelijk. Daarom ben ik iets meer.

Het tweede ik – mijn identiteit – bestaat alleen uit de afstand die van het eerste ik – mijn lichaam – is gekocht door het vitriool van de minachting.

Het is de meest anemische metafysica in de geschiedenis. Maar ook de meest onmenselijke. Met het meest catastrofale effect.

Door ons lichaam aan “De Wetenschap” te schenken om onze identiteit-ziel te winnen, hebben we afstand gedaan van alles wat ons lichaam vroeger wist.

De manier om te staan, de manier om te zitten, de manier om te lopen, de manier om te slapen, de manier om te eten, de manier om te ademen… de meest basale kunsten van het lichaam, die zo succesvol geritualiseerd werden door de volkse levenswijzen dat de verwerving ervan meestal moeiteloos en vaak vreugdevol verliep, die tradities en gemeenschappen vormden, die verweven waren in het ritme van dagen en maanden en jaren…

…de meest basale lichaamskunsten zijn vergeten in ons gefabriceerde vertrouwen dat De Wetenschap beter weet hoe we moeten staan en lopen en hoe we moeten ademen…

…en dat “De Wetenschap” ons vertrouwen zal terugbetalen met het meest verleidelijke stukje kennis van allemaal: wie ik ben.

Het effect van ons misplaatste vertrouwen in “De Wetenschap” is de bepalende tragedie van onze tijd, nu onze lichamen atrofiëren onder hun beheer door een regime van minachting.

We hebben overgewicht. Onze houding is slecht. Onze rug doet pijn. Onze kaken zijn gespannen. Onze spijsvertering is slecht. We zweten te veel. Onze adem stinkt. Onze huid is bleek. Ons haar is slap.

Door onze aangeleerde minachting zijn onze lichamen verachtelijk geworden, de ongeschikte massa’s vlees die ze volgens De Wetenschap moeten zijn.

En dus voelen we ons elke dag zekerder dat we niet alleen ons lichaam kunnen zijn. Dat we gewoon beter moeten zijn dan ons lichaam.

En we luisteren steeds gewilliger naar het bevel dat we zonder ons lichaam verder moeten gaan. Natuurlijk doen we dat. Onze lichamen zijn steeds meer belastend en de litanie van hun misbruik klinkt elke dag luider.

We onderwerpen ons aan de afstandsbediening. We verplichten ons om veilig te blijven. Omdat we wanhopig en met groeiend vuur geloven dat ik niet mijn lichaam ben.

Andere reclames tijdens de rusttijden van televisievoetbal – voor van alles en nog wat, van elektrische auto’s tot gefrituurde kip – zijn in de stijl van computerspelletjes, met kunstmatig gegenereerde mensen die zich gedragen als Marvel-superhelden.

Je lichaam is walgelijk. Je virtuele avatar is glad, schoon, trefzeker en triomfantelijk.
En volledig herprogrammeerbaar.

Daar wringt de schoen. En ongetwijfeld de grootste ironie van onze tijd.

Bijna vierhonderd jaar geleden mijmerde Descartes dat zijn lichaam hem wel eens parten zou kunnen spelen. Dat zijn lichaam de speelbal zou kunnen zijn van een samenzweerder tegen hem.

Uit dit vermoeden ontstond Descartes’ verrukking over zijn abstracte gedachten en over de geest waarin ze zich voordoen.

Hij schreef:

Maar kijk wat er sindsdien is gebeurd:

Gevangen door het pact dat Descartes sloot, verleid door zijn afwijzing van ons lichaam als kwetsbaar voor misleiding, zijn we aangekomen bij de maximale kwetsbaarheid voor de meest diepgaande misleidingen.

Onze identiteit, waarvoor we onze lichamen en de realiteit waartoe ze ons toegang geven hebben opgeofferd vanwege de prikkelende belofte van een zekere waarheid, is zo’n louter theoretische constructie dat ze onderhevig is aan eindeloze reengineering, voortdurende actualisering, in overeenstemming met welke bedrijfsomschrijving in de mode is of welk biomedisch product het nieuwste op de markt is.

En het is ook onderhevig aan annulering, met een druk op de knop – veel eenvoudiger en klinischer dan het opsluiten van lichamen.

Descartes had het helemaal verkeerd. Lichamen zijn koppig, log, eigenzinnig, impliciet resistent. Het zijn de zielen, de moderne zielen, die de speelbal zijn van degenen die tegen ons samenspannen.

De vrouw in de advertentie voor het bushokje heeft wel degelijk een gezicht, ook al is ze van achteren afgebeeld.

Het is het gezicht van een hond die over haar schouder naar ons kijkt – ze heeft hem meegenomen. Hun taal is expliciet. We zijn beesten. Bruten.

Ondertussen is het hoofd van een vrouw, of van een andere vrouw, geplakt op de zijkant van de GoNorthEast-bussen die naar het opvangcentrum rijden. Ze draagt een uitdrukking van panto-verrassing en gaat vergezeld van de tekst: Period Gush? Wees niet bang.

Nu de laatste kunsten van het lichaam zijn opgegeven, wordt onze verloedering rondgebazuind door billboards die door onze stad rijden.

Waarom pikken we dit? Waarom nemen we het misbruik?

Om dezelfde oude reden. Voor de kans om ons bij hen aan te sluiten in hun minachting voor ons.

Andere bussen van GoNorthEast adverteren met de mogelijkheid om voor het bedrijf te komen werken. A Hero Drives This Bus, luidt de tekst. Ben je er klaar voor?

Eronder staat een onlogische afbeelding. Twee mannen in uniform, poserend als in een scène uit Top Gun, compleet met vliegeniersbril en insigne van de luchtmacht. Anders dan alle buschauffeurs die iemand ooit in het noordoosten van Engeland heeft gezien.

De keuze is duidelijk, zo duidelijk als de zijkant van een bus.

Hoor bij de kudde of hoor bij de helden.

Dier of engel.

Lichaam of ziel.

---

---

Copyright © 2024 vertaling door Frontnieuws. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.

Prof. Mattias Desmet: Propaganda, oprechte spraak en de intuïtie van de samoerai

Volg Frontnieuws op 𝕏 Volg Frontnieuws op Telegram

Lees meer over: