Weet u nog dat de NAVO-landen vorig jaar een weg-naar-Damascus-moment beleefden? Het leek erop dat de brute invasie van Vladimir Poetin in Oekraïne het Westen had doen ontwaken uit zijn dogmatische slaap van de “nieuwe wereldorde”, met taferelen van dood en verwoesting uit een verleden dat we dachten te hebben verdreven met het einde van de Koude Oorlog, schrijft Bruce Thornton.
Als reactie op de aanval van Rusland werd de lucht vorig jaar gevuld met beloften van militaire steun voor Oekraïne en opgeblazen aanklachten tegen Poetin. Schrale defensiebegrotingen en “postmodern” idealisme op het gebied van buitenlands beleid waren voorbij. Columnist Michael Barone kondigde “een enorme en historische transformatie in Europa aan … die zal blijven nagalmen, wat er ook gebeurt in Oekraïne.” En volgens de Duitse kanselier Olaf Scholz “vormt 24 februari een keerpunt in de geschiedenis van ons continent.”
De laatste tijd lijkt het “keerpunt” te zijn gestopt, nu het conflict in Oekraïne afstevent op een lange, bloedige strijd, zonder dat een oplossing in zicht is. Wat velen dachten dat een triomfantelijke bevestiging van de “op regels gebaseerde internationale orde” zou zijn, heeft in plaats daarvan geleid tot de terugkeer van het onderdrukte realisme van het buitenlands beleid, gedomineerd door nationaal eigenbelang.
De Franse president Emmanuel Macron bijvoorbeeld, die wordt belaagd door rellen en protesten over een voorstel om de pensioenleeftijd te verhogen, bracht onlangs een bezoek aan China’s autocraat Xi Jinping, in een mislukte poging om Xi te distantiëren van Poetin, hoewel hij met succes een contract ter waarde van miljarden euro’s binnenhaalde. Hij riep ook op tot “strategische autonomie” van Europa ten opzichte van de VS wat betreft de dreiging van China ten aanzien van Taiwan, en om het “grote risico” te vermijden dat Europa “verstrikt raakt in crises die niet de onze zijn” en uiteindelijk “de agenda van de VS overneemt.”
De diplomatieke verwarring en het gebral over Europa’s behoefte aan “strategische autonomie” doen vragen rijzen over de “eenheid” van de NAVO. Het lijkt erop dat kalmte met China belangrijker is dan het handhaven van de “op regels gebaseerde internationale orde”. In dat geval, zoals senator Marco Rubio zei, als Europa “geen partij kiest tussen de VS en China over Taiwan, dan moeten we misschien ook geen partij kiezen [over Oekraïne].”
Een grotere klap voor de hernieuwde krijgshaftigheid van de NAVO waren de Pentagon-documenten die zouden zijn uitgelekt door een onlangs gearresteerde inlichtingenmedewerker van de Massachusetts Air National Guard. Als de inlichtingen juist zijn, is ons publieke vertrouwen dat Oekraïne Rusland kan stoppen en sommige van zijn bezette gebieden kan terugwinnen, wankel. Dat “verklaart de urgentie waarmee Kiev bij de VS en bondgenoten van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie heeft gelobbyd om de leveringen van in het Westen vervaardigde luchtverdedigingssystemen te versnellen en Oekraïne te voorzien van in het Westen vervaardigde straaljagers, zoals F-16’s”, aldus de Wall Street Journal.
Bovendien, zo vervolgt de krant, zal Oekraïne binnen enkele maanden zijn voorraad Buk- en S-300-luchtverdedigingsraketten opgebruiken, samen met de eveneens slinkende munitievoorraden. Als gevolg daarvan, aldus de uitgelekte informatie, “zal het grootste deel van de kritieke nationale infrastructuur van Oekraïne buiten de regio Kiev en twee andere gebieden in het zuidwesten van Oekraïne niet langer door luchtverdediging worden beschermd. Het aantal onbeschermde kritieke locaties zal stijgen van zes naar meer dan 40.” In dat geval is het moeilijk om een Oekraïens tegenoffensief te zien dat de Russen kan terugdringen, laat staan bezet gebied bevrijden.
Het is duidelijk dat dergelijke feiten, als ze kloppen, het uitbundige optimisme van sommige politici en buitenlandpolitieke deskundigen van de afgelopen 14 maanden in twijfel trekken. Dit betekent ook dat wij als volk geen volledig accuraat beeld hebben gekregen van het conflict waaraan we vele miljarden aan geld en materieel hebben uitgegeven.
Deze recente ontwikkelingen leggen echter alleen maar de kloven en problemen binnen het Westen bloot die het idealisme van het buitenlands beleid al lang hebben aangetast. Vanaf het begin van de Russische invasie was veel van de retoriek en de pas ontdekte krijgshaftigheid minder consequent dan het klonk. Vorige maand belichtte de Washington Post de kloof tussen de voelgoedretoriek en beloften, en de nuchtere feiten.
Volgens de Post tonen die feiten aan “dat het [NAVO-]blok ondanks al zijn rijkdom, industriële macht en geavanceerdheid, verdoofd blijft, zich niet bewust is van zijn verkalkte onvermogen tot wapenproductie en er genoegen mee neemt zijn toenemende veiligheidsbehoeften te blijven uitbesteden aan de Verenigde Staten. Samen weerspiegelen zij de cognitieve dissonantie van Europa inzake veiligheid en zouden zij de alarmbellen moeten versterken die door de Russische invasie zijn gaan rinkelen…. “Europa heeft echter niets gedaan aan het corrosieve langetermijnprobleem van de defensie-industrieën in de meeste EU-landen, die na de ineenstorting van de Sovjet-Unie meer dan drie decennia geleden aan hun lot werden overgelaten en nu nog steeds verkommerd zijn.”
Typisch is de prestatie van Duitsland, ondanks zijn beloften en zijn praatjes over een “keerpunt” na zijn virtueel pacifisme en het feit dat het niet genoeg uitgeeft aan zijn leger, ondanks het feit dat het de op drie na rijkste economie ter wereld is en beloofd heeft 100 miljard dollar uit te geven aan defensie-uitgaven over vier jaar. Maar Duitsland, schrijft de Post, “is niet in staat gebleken de militaire industriële productie op gang te brengen op een tijdschema dat is afgestemd op de dringende behoeften van Oekraïne. Hoewel een derde van de door de heer Scholz beloofde middelen is gereserveerd, is er tot nu toe niets uitgegeven. Dat weerspiegelt assemblagelijnen die al meer dan 30 jaar staan te verkommeren en een uitdijende bureaucratie die heeft bijgedragen tot knelpunten bij de aanschaf en jaren van pogingen tot hervormingen om beoordelingen en goedkeuringen te versnellen, heeft gedwarsboomd.”
Dat de NAVO-landen er niet in slaagden hun gewicht in de schaal te leggen bij defensie was al een probleem lang voordat Donald Trump hen uitschold, tot grote consternatie van de tweeledige voorstanders van een “op regels gebaseerde orde”. Maar zelfs de Post benadrukt het decennialange meeliftgedrag van Europa: “De Verenigde Staten vertegenwoordigen ongeveer 54 procent van het gecombineerde bruto binnenlands product van de 30 lidstaten van de NAVO, maar zijn goed voor 70 procent van de totale defensie-uitgaven. Naast de Verenigde Staten, waarvan de defensie-uitgaven ongeveer 3,5 procent van het BBP bedragen, overschrijden alleen het Verenigd Koninkrijk, Polen, Griekenland en de Baltische staten de drempel van 2 procent, die alle leden zijn overeengekomen volgend jaar te bereiken.”
Tot slot weerspiegelt de uitdaging van de Russische invasie de decennia van idealistisch buitenlands beleid, waarvan een van de centrale onderdelen de veronderstelling was dat de hele wereld, met zijn complexe diversiteit aan etniciteiten, gewoonten, culturen, geschiedenissen en geloofsovertuigingen, net als wij willen zijn: liberaal-democratisch, seculier, consumentistisch, vreedzaam, persoonlijk vrij, tolerant tegenover minderheden, egalitair, en gelovig in mensenrechten voor allemaal.
Die veronderstelling wordt al een eeuw lang keer op keer in twijfel getrokken en legt vandaag de zwakheid van onze arrogantie bloot. De niet-westerse wereld heeft zich niet achter het Westen geschaard om het avonturisme van Rusland te bestrijden en terug te dringen. De meeste landen in de wereld sturen geen wapens naar Oekraïne, hebben zich niet aangesloten bij de sancties tegen Rusland en hebben hun handel met Rusland niet stopgezet. Net als India en Brazilië, de 7e en 9e economie ter wereld, hebben veel landen toenadering gezocht tot het autocratische Rusland en China, in plaats van zich aan te sluiten bij het Westen.
Er zijn verschillende redenen voor deze verschuiving, maar een van de belangrijkste is het “koolstofvrije” energiebeleid van het Westen, dat een bedreiging vormt voor de inspanningen van de ontwikkelingslanden om hun levensstandaard te verhogen. Die verbetering is afhankelijk van de goedkope fossiele brandstoffen die het Westen heeft ontwikkeld en benut om rijk en machtig te worden. Deze landen stellen ook geen prijs op scheldpreken over “klimaatverandering” of genetisch gemodificeerde organismen of synthetische meststoffen en pesticiden die het Westen zo goed gevoed hebben dat obesitas, ooit de kwaal van koningen en edelen, een ziekte van de armoede is geworden.
Dergelijke westerse “groene” preken en onze hypocrisie vervreemden sommige van onze bondgenoten zoals India. De Indiase minister van Buitenlandse Zaken, S. Jaishankar, suggereerde in januari dat veel niet-westerse landen op zoek zijn naar een alternatieve partner. Hij wees erop dat Europa zes keer zoveel energie uit fossiele brandstoffen uit Rusland heeft geïmporteerd als India, en zei: “Dus als een samenleving met 60.000 dollar per hoofd van de bevolking vindt dat zij voor zichzelf moet zorgen, en ik accepteer dat als legitiem, moeten zij niet verwachten dat een samenleving met 2.000 dollar per hoofd van de bevolking een klap incasseert.”
Dergelijke wrijvingen tussen bondgenoten en bevriende naties zijn normaal. De zwakke punten van ons buitenlands beleid komen voort uit slechte ideeën, met name het idealisme dat ten grondslag ligt aan onze de facto beweringen dat de politieke orde van het Westen de standaard is voor de hele wereld. Het lijdt geen twijfel dat miljoenen mensen uit de hele wereld met hun voeten voor het Westen hebben gestemd, en dat nog steeds doen. Ja, ze komen voor een beter leven, maar ook voor politieke vrijheid en gelijkheid, die aantrekkelijk zijn voor mensen van elke etniciteit. Maar dat betekent niet dat iedereen zo wil leven, hoezeer ze ook de welvaart en materiële overvloed willen die het Westen geniet.
Ons gebrek aan verbeeldingskracht, waardoor wij denken dat wat wij als onliberale of autoritaire regeringen beschouwen, niet legitiem kan zijn, verdoezelt het feit dat miljoenen mensen geloven dat dit wel kan, en dat zij geen Westerse vrijheden en rechten willen die ruimte geven aan gedragingen en handelingen die velen in de wereld corrupt en destructief voor hun identiteit vinden. Toch accepteren we die waarheid soms niet, en doen we het af als een etnocentrische of racistische laster.
Maar zoals columnist Ross Douthat van de New York Times onlangs opmerkte: “Sommige liberale haviken geloven misschien graag dat de uitdaging van het illiberalisme vooral een uitdaging is van regimes die worden opgelegd aan onwillige bevolkingen – dat elites in het Midden-Oosten, Afrika en Centraal-Azië, Rusland en China gunstig gezind zijn omdat zij hun meedogenloze manier van regeren willen imiteren, maar dat de inwoners van deze landen in het liberale kamp zouden zitten als de laars maar van hun nek werd gehaald.”
Gegevens die Douthat aanhaalt uit het rapport van het Bennett Institute for Public Policy van de Universiteit van Cambridge over “trends in de wereldwijde publieke opinie” suggereren echter dat dit niet het geval is. “Het toont niet alleen aan,” schrijft Douthat, “dat de niet-westerse publieke opinie gunstig staat tegenover China en Rusland. Het toont ook een index van sociaal-liberale waarden (meting van secularisme, individualisme, progressieve ideeën over seks en drugs en persoonlijke vrijheid) wereldwijd over de afgelopen 30 jaar. Wat u in de grafiek ziet, zijn democratieën met hoge inkomens die sinds de val van de Berlijnse muur gestaag liberaler zijn geworden. Maar er is nauwelijks enige verandering in de waarden van de rest van de wereld, geen teken dat het sociaal liberalisme voet aan de grond krijgt buiten de landen waar het in 1990 al machtig was.”
Dit verzuim om de diversiteit van de wereldvolkeren en hun fundamentele overtuigingen over bestuur, sociale zeden, religie en politiek geweld te erkennen, heeft geleid tot de “op regels gebaseerde internationale orde” op basis van westerse idealen, die wordt verondersteld de standaardbestemming van de hele mensheid te zijn. Dus in plaats van ons buitenlands beleid te bepalen op basis van wat bijdraagt aan onze nationale veiligheid en belangen, gaan we op zoek naar monsters om te vernietigen.
We weten niet hoe de Russische invasie zal uitpakken, maar al het gejuich over de “nieuwe wereldorde” zal geen wezenlijk verschil maken, vooral als de uitgelekte informatie juist is en ons niet de waarheid is verteld over de stand van zaken in het conflict. Maar we mogen nooit vergeten dat, zoals George Washington zei: “Het is een stelregel gebaseerd op de universele ervaring van de mensheid, dat geen enkele natie verder kan worden vertrouwd dan door haar belangen is gebonden.”
