De oorlog in Oekraïne is nu al meer dan zes maanden aan de gang, met grote verwoestingen en veel doden. Hij heeft zich niet ontwikkeld zoals beide partijen geloofden of hoopten, en heeft zelfs militaire deskundigen voor vele verrassingen geplaatst. Artillerie – niet luchtgevechten – regeert het slagveld, voornamelijk bestreden door scheppen en pikhouwelen. Men denke aan de Napoleontische oorlogen en de eerste wereldoorlog. Wij demonstreren onbekende krachtsverhoudingen en geven vier wapentypes aan die min of meer het graf in gaan met dit conflict. Wij voorspellen ook wat er nodig zal zijn om de “God van de Oorlog”, de artillerie, te onttronen, schrijft Christer Ericsson.
Er is veel gezegd en geschreven over de oorlog in Oekraïne sinds de “Speciale Militaire Operatie” van Rusland, zoals Moskou het noemt, op 24 februari begon. De feiten worden echter verdronken in de propaganda van de media, gebrek aan kennis en niet zelden wensdenken.
De dynamiek op het slagveld in Europa’s laatste grote oorlog ziet er ook heel anders uit dan de laatst bekende conflicten en wat velen hadden verwacht. Wij zien bijvoorbeeld dat het belangrijkste aanvalswapen van de Tweede Wereldoorlog, de tank – die absoluut cruciaal was voor de succesvolle blitzkrieg van de Duitsers over een deel van diezelfde Oekraïense steppen – gereduceerd is tot een rol die gelijkwaardig is aan die van de infanterie wapenwagen. Ook tijdens andere moderne oorlogen, zoals de Arabisch-Israëlische oorlog in 1973 of de invasie van de NAVO in Irak in 2003, heerste de tank op het land, maar tegenwoordig wordt zzij snel onschadelijk gemaakt.
Artillerie verovert en infanterie bezet, zoals JFC Fuller (1878-1966), Brits generaal-majoor bekend van de Nine Principles of War verklaarde, die sinds de jaren 1930 de basis vormden van veel moderne militaire theorie.
De veranderde dynamiek is te wijten aan een aantal factoren, maar twee springen er in de oorlog in Oekraïne uit. Wij zullen daarom in deze analyse de belangrijkste wapens van de oorlog en de meest beslissende verdedigingstechnologie nader bekijken, waarbij de één vaak onderschat wordt en de ander in verband gebracht wordt met een andere oorlog in Europa. Het gaat niet om drones of geavanceerde anti-tank raketten, zoals velen misschien denken, maar om artillerie en loopgraven. Van beide kan gezegd worden dat ze, tot verrassing van velen, een grote comeback maken op het moderne slagveld van Europa in 2022 – meer dan honderd jaar na de loopgravenoorlog van de Eerste Wereldoorlog (1914-1918).
Loopgraven cruciaal
Oekraïne bereidt zich sinds de door het Westen geïnspireerde staatsgreep in 2014 en de daaropvolgende separatistische tegenreactie in het oosten en zuiden van het land voor op oorlog. Vandaag is er een zeer uitgebreid netwerk van versterkingen en loopgraven, voornamelijk in de Donbass-regio in het oosten, waar beide partijen de meeste middelen hebben geïnvesteerd.
Het is niet alleen, volgens sommige analisten, het grootste verdedigingsorgaan van de hele wereld op dit moment, maar er wordt ook ongebruikelijk veel gegraven als we per soldaat rekenen. Een peloton van ongeveer 40 man heeft vaak loopgraven in alle richtingen met een omtrek van ongeveer een kilometer, die bijvoorbeeld 400 meter lang en 100 meter breed is, met niet zelden een boomgrens of een bosgedeelte in het midden. Zij hebben dus zicht in alle richtingen, terwijl hun loopgraven (de loopgraven tussen de loopgraven die binnen het verdedigingsbureau lopen) gedeeltelijk door camouflagebegroeiing gaan. Het gaat om vele “grote eilanden” van loopgraven en versterkingen, in tegenstelling tot de Eerste Wereldoorlog, waar het meer om één lange linie ging, hoewel er verdedigingswerken in de diepte konden zijn. In het begin van de Eerste Wereldoorlog had men vaak zowel een tweede communicatiegeul als een derde reservegeul, maar die werden opgegeven toen de artillerie effectiever werd, omdat het te gevaarlijk werd om ertussen te bewegen. In plaats daarvan is het verdelen van de loopgraven in “eilanden” met ingebouwde diepteverdediging tegenwoordig mogelijk, dankzij meer geavanceerde wapens en, niet in de laatste plaats, betere communicatie. Het is ook een noodzaak, want de regen van granaten van de Russische artillerie is verwoestend gebleken.
Dit soort clusterachtige versterkingen, hoewel slechts eenvoudig en goedkoop van meestal aarde en hout in de vorm van gegraven loopgraven en schuilplaatsen, maken het voor een aanvaller erg moeilijk om deze verdedigingssystemen te veroveren, omdat ze vaak geplaatst zijn met open terrein eromheen. Ze omzeilen is ook niet mogelijk, want dat betekent alleen maar dat de aanvaller vanuit meer van dergelijke verdedigingswerken uit verschillende richtingen beschoten zal worden.
Om zo’n uitgebreide verdedigingsstructuur, die elk verdedigend peloton tot zijn beschikking heeft, te veroveren, is de aanvaller gedwongen grote hoeveelheden granaten te gebruiken of kostbare gevechten van nabij aan te gaan. Het Russische leger kiest bijna altijd voor de eerste optie, en stuurt de infanterie er pas op af als het denkt dat de verdedigers uitgeschakeld zijn of zo verzwakt dat ze niet veel weerstand meer kunnen bieden. Met de uitgebreide vestingwerken van Oekraïne per soldaat/capita krijgt de aanvaller echter vaak onaangename verrassingen in de vorm van overlevende verdedigers die achter elke hoek of ondergrondse ingang te vinden zijn.
Daar komen nog antipersoneelmijnen bij, die een verdedigend peloton kan gebruiken juist omdat zij ervoor kunnen kiezen zich terug te trekken binnen hun eigen grote verdedigingsstructuur, die niet zelden overeenkomt met de oppervlakte van ruwweg een voetbalveld per groep/ongeveer tien man.
Deze loopgraven zijn dan onderling verbonden met tunnels en emplacement beschuttingsplaatsen voor heimelijke verplaatsing en rust onder de grond. Een peloton alleen kan zo’n “eiland” niet in alle richtingen doeltreffend bemannen, daarvoor zijn ze te groot, maar het is ook bijna nooit nodig. Het voordeel – of liever de noodzaak wanneer de vijand sterke artillerie heeft – is dat zij zich kunnen verspreiden en – even belangrijk – voortdurend van positie kunnen veranderen. Dat maakt de strijd tegen hen zeer tijdrovend, zelfs voor de Russische militairen die over zeer grote hoeveelheden artillerie beschikken. Zij kunnen namelijk niet met zekerheid weten in welk deel van de vuurverdediging – tenzij zij over verkenningsdrones beschikken – ondergrondse tunnels of schuilplaatsen zijn, waar de verdedigers zich bevinden, of dat zij nog steeds in de vuurpositie of observatiepost zijn die eerder gemeld is. Zonder drones, die niet overal kunnen zijn, “hoe harder de gevechten en hoe langer de oorlog, hoe meer de infanterie, en inderdaad alle wapens, afhankelijk zijn van de artilleristen,” merkte Bernard Montgomery (1887-1976) op, de iconische Britse veldmaarschalk tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Ironisch genoeg was veelvuldig verschansen een tactiek die door Sovjet-soldaten tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikt werd tegen de gemotoriseerde en gemechaniseerde Duitsers, die ook opmerkten dat de Russen “goed met hun schoppen waren”. Loopgraven zijn in het voordeel van een verdediger die niet voldoende mobiel is en meestal bestaat uit slecht opgeleide rekruten – zoals de Sovjet-Unie toen en Oekraïne nu, een half jaar na de oorlog.
De Eerste Wereldoorlog in gedachte
Het gebruik van artillerie en loopgraven, zoals in de Eerste Wereldoorlog, zorgt ook voor een landschap dat daaraan doet denken. Veel deskundigen hebben daar ook op gewezen. Een daarvan is Nicolas Beaupre, die bestuurslid is bij de Franse Vereniging voor Onderzoek naar het Conflict 1914-18. Hij heeft erop gewezen dat wat in Donbass te zien is, een “oorlogslandschap is dat vergelijkbaar is met de landschappen die tijdens de Eerste Wereldoorlog te zien waren, met verwoeste dorpen langs de frontlijn”. Volgens Oekraïense militaire en ziekenhuisbronnen, onder andere in Kramatorsk, heeft 80 procent van de Oekraïense soldaten die daar in ziekenhuizen behandeld worden granaatscherfverwondingen. Dat is te vergelijken met 60 procent tijdens de Eerste Wereldoorlog, wat veel zegt over het belang van artillerie in 2022.
“Als je niet genoeg artillerie hebt, stop je,” aldus Richard E. Cavazos (1929-2017), goed gedecoreerd (o.a. DSM en SSM) Amerikaans generaal in de Korea-oorlog (1950-1953) en de Vietnam-oorlog (1955-1975).
Het conflict in Oekraïne kan omschreven worden als een artillerieoorlog, mede door het feit dat Russische gevechtsvliegtuigen zeer spaarzaam worden ingezet. Rusland heeft artillerie-overmacht in plaats van lucht-overmacht, zoals de VS en de NAVO gewoonlijk hebben. Er zijn op sommige satellietfoto’s honderden, zo niet duizenden kraters te zien over niet erg grote gebieden. Het spreekt vanzelf dat de Russische artillerie allesbehalve zuinig is met haar granaten en raketten, wat volledig ingaat tegen de herhaalde beweringen van de Westerse media en hun “deskundigen” dat Rusland een tekort aan munitie zou hebben.
“De artillerie is de god van de oorlog,” merkte Jozef Stalin (1878-1953), leider van de Sovjet-Unie (1922-1953) over de artillerie op, die ook een sleutelrol kreeg in de militaire doctrine van de Sovjet-Unie.
Hieruit blijkt ook dat de precisie niet de beste is. Daar kunnen verschillende verklaringen voor zijn. Een van de zwakke punten van Rusland is de beschikbaarheid van drones, die tegenwoordig nodig zijn om de artillerie doeltreffend te leiden en controle over de frontlijn te hebben. Er zijn ook geen burgers om rekening mee te houden in onontwikkelde open landschappen, en de klok rond beschietingen gedurende enkele dagen of weken hebben op zich al waarde, want het is zowel geestelijk als na verloop van tijd lichamelijk uitputtend voor de verdedigers. Deze horen de inkomende granaten en worden onder stress gedwongen om een schuilplaats te zoeken – telkens weer – wat zowel de operaties als het herstel bemoeilijkt. De dood kan elk ogenblik komen, wat in combinatie met het werkeloos wachten een demoraliserend gevoel van machteloosheid geeft.
Een verdediger die eraan gewend is beschutting te zoeken in ondergrondse gangen en schuilplaatsen, ziet de aanvaller niet aankomen, op het moment dat de vijandelijke infanterie binnenstormt. Normaal gesproken wordt een verdediger vóór een aanval gewaarschuwd, juist omdat er dan artillerie gebruikt wordt, maar als het vaak dag en nacht doorgaat, verdwijnt dat voordeel en worden ook de verdedigers afgestompt. Dan komt op een morgen de aanval tijdens een gebruikelijke korte pauze en de verdedigers worden weggevaagd.
Oekraïne – grote underdog
De oorlog in Oekraïne is niet alleen de bloedigste in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog, maar ook de eerste in de moderne tijd waar beide strijdende partijen over grote en technologisch geavanceerde strijdkrachten beschikken. Het leger van Oekraïne is ook het op één na grootste van Europa, na Rusland. Moskou zet echter slechts ongeveer 200.000 man, ruwweg de helft van zijn beroepsmilitairen, in Oekraïne in. Het actieve leger van Rusland bedraagt ongeveer 900.000 man. Het leger van Oekraïne is aanzienlijk groter dan velen weten. Voor de oorlog had het 1,2 miljoen man, waarvan 200.000 actief en 900.000 reservisten, waarvan een groot deel sinds het uitbreken van de oorlog was opgeroepen. Volgens Kiev bedroeg hun actieve militaire sterkte in juli meer dan 700.000 man. De Russische strijdmacht in Oekraïne is dus ongeveer drie keer zo klein in aantal manschappen, maar met aanzienlijk meer artillerie – iets wat van doorslaggevend belang is gebleken.
Als we kijken naar het totale aantal van 1,2 miljoen manschappen van Oekraïne (bron: Internationaal Instituut voor Strategische Studies), dan zijn dat meer soldaten dan Frankrijk, Groot-Brittannië, Duitsland, Finland, Denemarken, Noorwegen en Zweden samen. Het aantal is vergelijkbaar met dat van veel zwaar materieel. Voor de oorlog dacht men dat Oekraïne iets meer dan 1000 stuks gemotoriseerde artillerie had, dat zijn er bijna 100 meer dan Frankrijk, Groot-Brittannië, Duitsland, Finland, Denemarken, Noorwegen en Zweden samen. Toch sturen veel landen in Europa een aanzienlijk deel van hun betrekkelijk kleine artillerie naar Oekraïne.
Napoleon Bonaparte (1769-1821), keizer van Frankrijk (1804-1814) en een van de meest vooraanstaande bevelhebbers in de hele militaire geschiedenis, merkte op over de absoluut beslissende rol van de artillerie op het slagveld: “God staat aan de kant met de beste artillerie”.
Wij hebben ervoor gekozen om naar gemotoriseerde artillerie te kijken, omdat niet-gemotoriseerde artillerie in de Oekraïne-oorlog verouderd bleek te zijn. Dit komt doordat artillerielocatieradars, zoals de Arthur van het Zweedse Ericsson, in een paar seconden kunnen detecteren waar het artillerievuur van de vijand vandaan komt en dus heel snel tegenvuur kunnen inzetten. Gemotoriseerde artillerie, zoals het Zweedse Bofors artilleriesysteem Archer, kan vuren en zich onmiddellijk daarna verplaatsen. Maar getrokken stukken kunnen dat niet, omdat zij tijd nodig hebben om zich op te stellen en dan klaar te maken voor vervoer vanaf de lanceerplaats. Daarom is het opmerkelijk dat de Westerse media beweren dat de Britse M777 houwitser, die door verschillende Westerse landen aan Oekraïne geschonken is, “een doorslaggevend verschil zal maken in de oorlog van Oekraïne met Rusland” (New York Times, 23 mei).
Oekraïne mag dan de underdog zijn in dit conflict, maar het is wel een heel grote.
Verouderde wapens
De tank heeft ook bewezen dat hij verouderd is op het moderne slagveld, althans in zijn bedoelde rol. Hij kan niet meer als speerpunt fungeren zoals in de gloriedagen van weleer, omdat gewapende drones een steeds grotere rol gaan spelen, terwijl iedere soldaat tegenwoordig toegang heeft tot anti-tankwapens. Die zijn niet zo “fantastisch” als de westerse media graag willen beweren, maar Oekraïne is er wel mee overspoeld. En zoals Stalin gezegd zou hebben “kwantiteit is ook een kwaliteit”. De Russische tanks zijn daarom vandaag de dag in Oekraïne meer gaan dienen als infanteriegeschutwagens, die de infanterie op gepaste afstand ondersteunen – dus een rol vergelijkbaar met het directe vuur van de artillerie.
Zoals George S. Patton (1885-1945), Amerikaans tankgeneraal en bevelhebber van de westelijke geallieerden tijdens de Tweede Wereldoorlog, opmerkte: “Ik hoef u niet te vertellen wie de oorlog gewonnen heeft. U weet het, de artillerie heeft het gedaan.”
Gevechtsvliegtuigen in het algemeen en laagvliegende aanvalsvliegtuigen in het bijzonder hebben het ook moeilijk door de steeds geavanceerdere radar- en luchtverdedigingssystemen en draagbare luchtafweermiddelen, de zogenaamde MANPADS, die Oekraïne ook bij duizenden van het Westen heeft gekregen. Ondanks het feit dat bijna alle geavanceerde luchtverdedigingssystemen van Oekraïne zijn uitgeschakeld, blijven Russische gevechtsvliegtuigen een gepaste afstand bewaren. Van de enkele honderden gevechtsvliegtuigen die op bases rond Oekraïne gestationeerd zijn, worden er maar heel weinig in het conflict ingezet. De totale luchtoverheersing die de VS en de NAVO de laatste decennia in een aantal landen hebben laten zien, zien wij hier niet.
Paradoxaal genoeg kan zelfs van de loopgraaf gezegd worden dat hij verouderd is, want de uitgebreide versterkingen van Oekraïne in het oosten zijn absoluut doorslaggevend geweest om de Russische opmars daar zeer traag en soms bijna tot stilstand te brengen, maar het is wel gebeurd tegen een verschrikkelijk hoge prijs in verlies van mensenlevens.
Wij weten niet hoeveel Oekraïense soldaten gedood of gewond zijn, maar het is waarschijnlijk dat het aantal, wanneer het in de toekomst bekend wordt, zowel de Oekraïners als de buitenwereld zal schokken. Nogmaals, het zijn drones, waarnemend of bewapend, en artillerie met precisiegranaten en geavanceerde lanceerinrichtingen, die een open loopgraaf in een dodelijke val veranderen. De loopgraaf zal dus in toekomstige conflicten ondergronds gaan, iets wat we gezien hebben in de Vietnam-oorlog (1955-1975) en onlangs nog in de Syrische oorlog (2011-).
zie clip ‘Rage Hard’
Frankie Goes to Hollywood
Inderdaad. Het grote verschil met 20 jaar terug: de op de meter preciese verkenningen van drones/satelieten, verkenners.
Zij geven de info voor de artillerie.
Eeen tank, loopgraaf is tegenwoordig waardeloos…
frontniews zou beter eens neutraal zijn, niet altijd warm en koud tegelijk blazen. Wie wint er nu de oorlog ,??
Is je huis al gerenoveerd?
niet de nctv jouw bazen (((guy((( lol
En daar komt de Conventie van Geneve om de hoek kijken, die het gebruik van oa chemische verbiedt.
Een ondergronds gangenstelsel is uitermate kwetsbaar voor een aanval met gas.
Nou ben ik zelf van mening dat die Conventie enigszins debiel is, hoewel ik de achterliggende gedachte wel begrijp
Echter, of je nu in 1x 1000 man doodt met gas of over een periode van een week door granaten maakt feitelijk geen verschil, je doodt 1000 tegenstanders. In feite zou je daarmee mogelijk eigenlijk meer schade kunnen aanrichten.
Als je oorlog aan regels gaat binden wordt het meer een sport. Een werkelijke oorlog heeft als doel de vijand te vernietigen. Daarbij gaat het alleen om wat jij de vijand aan kan doen en wat je hem kan beletten jou aan te doen.
Dat is een hele onaangename harde werkelijkheid die de meeste mensen liever vergeten.
Oorlog was altijd een sport vande adelstand.
Ook gewonden werden afgemaakt, en vaak werden krijgsgevangenen afgemaakt op verzoek van eigen leiders; was goedkoper.
Kijk eens wat de Oekies deden met krijgsgevangenen; en met clusterbommetjes op burgers, en met gebruik van chemische wapens……
De Snuiver is met stemmen aan de macht gekomen; of het nu de stemmen van bevolking waren of de “stemmen tellers” is de vraag.
Maar wordt het de bevolking onmogelijk gemaakt om normaal te leven, schonen zij hun leiders wel, en komt er een overgave.
Als ik Putin bevelen kon geven; gooi alle electriciteits centrales plat, de water voorziening, de gasvoorziening, uitgaande wegen van steden, bruggen, spoorweg kruisingen.
Dan komen we ergens.
Putin die dat niet wilde maar Brussel is de schuld dat er honderdduizenden doden vallen om niets, dat is zeer triest te noemen dat jonge gezonde mannen worden opgeofferd aan een ideaal van een schurk die de macht wil grijpen in de Oekraine dat is niet een oorlog van Zelenski maar van geheel de Nato landen deze jongemannen die daar dagelijks sneuvelen maar zij laten veel vaderloze kinderen achter die nu al maanden in alle landen van de EU zitten Waarschijnlijk weten de vrouwen van die mannen niet dat ze allang weduwe zijn en of dat de ouders van de achtergeblevene niet weten dat hun zonen al dood zijn In Europa zelf daar voltrekt zich een grote ramp als mensen wederom ondanks alle waarschuwingen naar de volgende c.spuit grijpen die hen wordt opgedrongen door de Brussel heks U v. L. die veel op haar geweten heeft dat ze duizenden doden gaat veroorzaken Natuurlijk wordt de oversterfte verdoezeld met de uitleg Ach ze waren toch al op leeftijd!????????????