EU wil geen Russisch gas en roept leden op: Bereid u voor op een energievoorzieningsschok

In een uitgelekt strategiedocument roept de EU-Commissie de lidstaten op hun voorbereidingen voor een “volledige onderbreking van de Russische gasleveranties” op te voeren, om voorbereid te zijn op een “energievoorzieningsschok”. Bovendien moeten noodmaatregelen zoals een tijdelijk plafond voor gas- of elektriciteitsprijzen, compenserende maatregelen of rechtstreekse steun worden overwogen. In geval van een noodsituatie bij de bevoorrading zou het nationale solidariteitsmechanisme in werking worden gesteld: minder getroffen landen zouden dan van gas moeten afzien ten gunste van zwaar getroffen landen om de kernsectoren in stand te houden, schrijft Wochenblick.

Geen gas meer van de Russen

Op 26 april van dit jaar heeft de Commissie belanghebbenden uit alle energiesectoren, denktanks en deskundigen bijeengeroepen om te bespreken hoe het nu verder moet. Benadrukt wordt dat de EU-leiders van op 10 en 11 maart van dit jaar in Versailles zijn overeengekomen om de afhankelijkheid, vooral van de invoer van Russisch gas, te verminderen en weg te werken. Er moeten nu voorstellen op tafel komen die een antwoord bieden op de hoge elektriciteitsprijzen zonder de interne markt te schaden of de “groene overgang” te belemmeren. Bovendien moet de continuïteit van de voorziening worden gewaarborgd en mogen de begrotingen niet onnodig worden belast.

Wat voor de Commissie duidelijk is, is dat als de burgers, de industrie en de bedrijven in de EU de hoge prijzen niet langer kunnen betalen, er massale onlusten, zelfs rellen zullen ontstaan. Maar in plaats van van het hoge sanctiepaard af te stappen, beveelt het een mix aan van prijsregulering, compensatie en het terugdringen van de energievraag door besparingsstimulansen. Het document is een uiting van de totale distantie van de Brusselse leiders, die het contact met het echte leven van de burgers volledig verloren hebben. Daarin staat onder meer dat op korte termijn de vermindering van de afhankelijkheid van de invoer van Russisch gas zal leiden tot een verschuiving van vraag en aanbod en tot onstabiele prijzen. Een deel daarvan kan worden gecompenseerd door hernieuwbare energiebronnen en energiebesparende maatregelen. De EU-staten moeten de mensen aanmoedigen om elektriciteit te besparen, zoals is vastgelegd in het “Energiebesparingsplan” van de EU. Een lagere vraag naar elektriciteit zou immers de prijzen doen dalen.

Naast de bestaande “EU-gereedschapskist” beveelt het EU-document een reeks maatregelen op korte termijn aan voor gas en elektriciteit om de hoge prijzen tegen te gaan. Zij mogen echter niet verder gaan dan het volgende stookseizoen, dat op 1 juni 2023 afloopt. Er zou moeten worden nagegaan in hoeverre juridische aanpassingen nodig zijn voor deze “geharmoniseerde aanpak”. De parallelle invoering van een EU-prijsplafond voor eindverbruikers en bedrijven zou ook mogelijk zijn. Zij zou gelden voor de door de Unie vastgestelde noodperiode. Het doel is buitensporige prijzen te vermijden. Voorzichtigheid is echter geboden: in tijden van crisis gaat de prijs verloren als belangrijke informatie voor de vraag naar gas. De aankondiging van plafonds zou ertoe kunnen leiden dat er minder opslagplaatsen worden gevuld. Prijsmaxima mogen er ook niet toe leiden dat de EU niet langer gebruik kan maken van alternatieve bevoorradingskanalen voor pijpleidinggas of vloeibaar gas. Bovendien kon de vraag dan niet langer door de prijs worden beheerst.

De “energievoorzieningsschok” komt eraan

In ieder geval moeten de lidstaten zich voorbereiden op een “volledige onderbreking van de Russische gastoevoer”. In dat geval zouden de Brusselse noodplannen voor de verordening tot veiligstelling van de bevoorrading in werking treden. In geval van een nationale noodsituatie op het gebied van de voorzieningszekerheid, die ook verscheidene landen zou kunnen treffen, zal het solidariteitsmechanisme in werking worden gesteld. Dan moeten de landen die nog voldoende gas hebben, afzien van gas ten gunste van de landen die in een noodtoestand verkeren. Dit is om de sleutelsectoren draaiende te houden. Een coördinatiegroep voor gas tussen de lidstaten en Brussel pleegt regelmatig overleg. Dat dit in werkelijkheid niet zo vlot zal verlopen en een enorme bazaar van gevestigde belangen zal aanwakkeren, is duidelijk.

De inflatie zal tot 2025 aanhouden

De gasprijzen zijn omhoog geschoten van een historisch dieptepunt van 30 euro/MWh naar 100 euro/MWh en soms zelfs naar 200 euro/MWh, in Duitsland zelfs naar 400 euro/MWh. Dit heeft gevolgen gehad voor de hele prijsketen. Volgens de verwachtingen van de marktdeskundigen zullen de prijzen tot 2024/2025 zo hoog blijven, vooral wegens de onzekere situatie tussen Rusland/Oekraïne. Als oorzaak noemt het document de weer aantrekkende economie na de versoepeling van de Covid-19 en de onzekerheid in het Oekraïne/Rusland conflict. Geen woord over de sancties van de EU tegen Rusland, die steeds meer boemerangeren en Poetin praktisch dwingen om Brussel op zijn plaats te zetten.

Aan het eind van het 15 bladzijden tellende document worden de bezwaren opgesomd van de verschillende groepen die aan het overleg voor het document hebben deelgenomen. Daartoe behoren elektriciteitsproducenten, elektriciteitsverbruikers en hun vertegenwoordigers, elektriciteitshandelaren, elektriciteitsregelgevers, opslag- en netbeheerders, de gasindustrie, gasnetbeheerders, energiehandelaren, technologieleveranciers, denktanks, NGO’s, deskundigen.