Dit is geen pandemie van de ongevaccineerden

Sommige politici spreken over de “pandemie van de ongevaccineerden”. Maar volledig gevaccineerde personen kunnen een hoge virale belasting dragen, SARS-CoV-2 verspreiden en ernstige en dodelijke Covid-19 veroorzaken, ook onder andere volledig gevaccineerde personen. De sociale samenhang mag niet in gevaar worden gebracht door een onjuiste en bekrompen visie op de epidemiologische situatie, schrijft Prof. Dr. Günter Kampf.

Aan het begin van de pandemie voelden grote aantallen Covid-19-patiënten in China (79,8%) zich gediscrimineerd. Zij werden gezien als een bedreiging voor anderen. Toen de vaccinatie eenmaal beschikbaar was, werden zij minder vaak als een bedreiging gezien, vermoedelijk omdat de gevaccineerden zich veilig voelden.¹

Momenteel krijgen ongevaccineerden echter steeds vaker de schuld van de pandemie. In juli 2021 maakte de Amerikaanse president Joseph Biden de volgende opmerkingen: “Kijk, de enige pandemie die we hebben is onder de ongevaccineerden”.²  De Duitse minister van Volksgezondheid Jens Spahn zei in augustus 2021 dat er op dit moment sprake is van een “pandemie van de ongevaccineerden”. Tussen 90% en 95% van de Covid-19 patiënten op intensive care units zijn ongevaccineerd, zei hij.³

De Oostenrijkse kanselier Sebastian Kurz gebruikte dezelfde bewoordingen in september 2021.⁴ Zelfs de Duitse tv-zender ZDF gebruikte deze formulering als nieuwskop. Nadat hooggeplaatste politici deze woordkeuze vrijgaven voor gebruik in het openbaar, volgden korte tijd later individuele wetenschappers dit voorbeeld.

Goldman verweet onlangs dat de ongevaccineerden dienen als kweekvijver voor varianten en dat de ongevaccineerden de gevaccineerden bedreigen. Slechts één deel van de bevolking wordt door hem als een bedreiging gezien wanneer hij de ongevaccineerden omschrijft als een “kweekvijver voor het virus om varianten te blijven genereren” en speculeert dat “lockdowns en maskers opnieuw nodig zullen zijn” en dat “veel meer mensen die momenteel beschermd zijn, vooral onder de kwetsbaren, zullen sterven” omdat sommige mensen zich niet laten vaccineren.⁵

Dit zijn ernstige beschuldigingen van een wetenschapper aan het adres van een deel van de samenleving. Maar zijn ze terecht?

Wat is een pandemie?

In het “Dictionary of Epidemiology” van de International Epidemiology Association wordt een pandemie gedefinieerd als “een epidemie die wereldwijd of over een zeer groot gebied voorkomt, internationale grenzen overschrijdt en gewoonlijk een groot aantal mensen treft.”⁶ De definitie is nooit beperkt tot een specifiek deel van de bevolking zoals de ongevaccineerden, de ouderen of de zwaarlijvigen. De term “pandemie van de ongevaccineerden” is dan ook geen epidemiologische of wetenschappelijke term, maar veeleer een politieke.

De toenemende stigmatisering van “de ongevaccineerden”

Ongevaccineerde burgers in Duitsland worden in toenemende mate gestigmatiseerd en afgezonderd van de rest van de samenleving. In een aantal deelstaten is de wettelijke basis gelegd om restaurants toe te staan ongevaccineerde mensen te weren om binnen te eten, zelfs als zij negatief zijn getest op Covid-19. Het bijwonen van culturele evenementen die door de plaatselijke autoriteiten worden georganiseerd, is in sommige steden in Duitsland niet toegestaan. In deze omstandigheden hoeven gevaccineerde en herstelde burgers echter geen fysieke afstand tot anderen te houden en geen masker te dragen.

De besluitvormers gaan ervan uit dat zij geen bron van overdracht kunnen zijn. In de deelstaten Nedersaksen en Hessen staan de deelstaatregeringen nu zelfs toe dat supermarkten levensmiddelen aan ongevaccineerden met een negatief testresultaat weigeren.

Vaccinatie biedt slechts gedeeltelijke bescherming

De fase 3 trials van Covid-19 vaccins tonen duidelijk aan dat vaccinatie slechts resulteert in een gedeeltelijke bescherming voor Covid-19, niet in een volledige bescherming.^7-10 Er worden steeds meer rapporten gepubliceerd die epidemiologisch bewijs leveren voor slechts gedeeltelijke bescherming van de gevaccineerden. In Massachusetts werden in totaal 469 nieuwe gevallen van Covid-19 vastgesteld tijdens verschillende evenementen in juli 2021, waarvan 346 gevallen zich voordeden bij personen die volledig of gedeeltelijk gevaccineerd waren (74%). 274 van deze getroffen personen waren symptomatisch (79%). De Ct-waarden waren in alle groepen vergelijkbaar laag (mediaan: 21,5 tot 22,8), wat wijst op een hoge virale belasting, zelfs bij de volledig gevaccineerden.¹¹

De grootste evaluatie van doorbraakinfecties tot op heden komt uit de Verenigde Staten. Daar werden tot 30 april 2021 in totaal 10.262 gevallen van Covid-19 gemeld bij gevaccineerde personen, waarvan 27% asymptomatisch was, 10% in het ziekenhuis werd opgenomen en 2% overleed.¹² In Duitsland wordt het percentage symptomatische Covid-19 onder de volledig gevaccineerden (“doorbraakinfecties”) sinds 21 juli 2021 wekelijks gemeld, en bedroeg op dat moment 16,9% onder patiënten van 50 jaar en ouder.¹³

Dit aandeel neemt van week tot week toe en was 57,0% op 20 oktober 2021, wat een duidelijk bewijs is van de toenemende relevantie van de volledig gevaccineerden als een mogelijke bron van transmissie. Vergelijkbare bevindingen over het aantal gevallen van Covid-19 onder de volledig gevaccineerden werden gemeld uit het VK.¹⁴

Een ander voorbeeld is een professioneel voetbalteam in Duitsland waar onlangs 12 nieuwe gevallen werden vastgesteld. Sommige spelers vertoonden relevante symptomen van Covid-19. Tien spelers waren gevaccineerd, de meesten volledig gevaccineerd, één speler was hersteld en één speler ongevaccineerd. De voetbalclub was verbijsterd en kon de uitbraak niet echt verklaren.

In de openbare discussie werd de ongevaccineerde speler verdacht als de bron van de virusverspreiding. Maar hij had de laagste virale belasting van alle spelers; het viraal RNA was nauwelijks aantoonbaar in zijn twee monsters, wat suggereert dat andere spelers veel waarschijnlijker de bron van de uitbraak kunnen zijn.¹⁵

Onlangs deed zich een uitbraak voor in Münster, Duitsland, onder 380 personen die ofwel volledig gevaccineerd waren ofwel hersteld waren van Covid-19. Zij bezochten een club die resulteerde in ten minste 85 nieuwe gevallen van Covid-19.¹⁶

Recente gegevens over het aantal nieuwe Covid-19-gevallen in verschillende Amerikaanse counties met verschillende vaccinatieniveaus geven aan dat er geen waarneembaar verband is tussen het percentage van de bevolking dat volledig gevaccineerd is en nieuwe Covid-19-gevallen. Van de top vijf counties met het hoogste percentage van de bevolking dat volledig gevaccineerd is (99,9-84,3%), identificeert het Amerikaanse Centres for Disease Control and Prevention (CDC) vier ervan als “hoge” transmissie counties.¹⁷

In Israël werd een nosocomiale uitbraak van Covid-19 gemeld waarbij 16 gezondheidswerkers, 23 blootgestelde patiënten en twee familieleden betrokken waren. De bron was een volledig gevaccineerde patiënt bij wie Covid-19 werd vastgesteld. Onder alle blootgestelde personen (151 gezondheidswerkers en 97 patiënten) bedroeg de vaccinatiegraad 96,2%. Veertien volledig gevaccineerde patiënten werden ernstig ziek of overleden, de twee niet-gevaccineerde patiënten ontwikkelden een milde ziekte.¹⁸

Volledig gevaccineerde personen met een Covid-19 infectie waren nog steeds in staat om besmettelijke SARS-CoV-2 uit te scheiden zes tot zeven dagen na het begin van de symptomen in de helft van de gevallen.¹⁹ Er is zelfs overdracht beschreven van volledig gevaccineerde personen met een Covid-19-infectie.²⁰ Ten slotte meldde de CDC dat de Deltavariant dezelfde hoge niveaus van virus lijkt te produceren bij zowel ongevaccineerde als gevaccineerde personen.²¹

Gevaccineerde personen kunnen de verspreiding van SARS-CoV-2 zelfs versnellen.
Een voordeel van vaccinatie is dat een ernstige ziekteverloop van Covid-19 minder waarschijnlijk wordt en dat de symptomen van de infectie dus milder zijn bij gevaccineerde personen. Sommige gevaccineerde patiënten zullen dus slechts milde symptomen hebben die zonder vaccinatie ernstige symptomen zouden hebben gehad. Andere gevaccineerde patiënten zullen geen symptomen hebben die zonder vaccinatie slechts milde symptomen zouden hebben gehad.

Gevaccineerden gedragen zich meestal risicovoller, hebben meer contacten, gaan vaker naar concerten en feestjes. Zij worden in Duitsland niet meer getest en niet in quarantaine geplaatst. Het is een carte blanche voor een bijna normaal sociaal leven. Als ze geïnfecteerd raken, hebben ze vaak geen of slechts milde symptomen en herkennen ze hun infectie dus niet of te laat. Daardoor zou de verwachte golf onder de gevaccineerden nauwelijks zichtbaar zijn. Gevreesd moet worden dat de infecties in Duitsland zullen overslaan naar de momenteel 3,4 miljoen ongevaccineerde 60-plussers.²²

De fase 3-studie met AZD 1222 toonde reeds aan dat het aandeel asymptomatische Covid-19-gevallen vergelijkbaar is onder zowel gevaccineerde als ongevaccineerde deelnemers aan de studie (1,0% versus 1,0%), wat de relevantie onderstreept van asymptomatische gevaccineerde personen als potentiële bron voor overdracht.⁷ Het stijgende percentage doorbraakinfecties in landen met een hoge vaccinatiegraad toont bovendien aan dat het virus zich zowel bij gevaccineerden als bij ongevaccineerden vermenigvuldigt.

De gevaccineerden kunnen bijdragen aan varianten

In de wereld van de bacteriën is het bekend dat het principe van “survival of the fittest” van Darwin inhoudt dat elke selectiedruk veroorzaakt door antibiotica en biociden de tolerantie verhoogt, wat uiteindelijk resulteert in een cellulaire adaptieve respons die de cel in staat stelt te overleven in een nogal vijandige omgeving.²³ Indien dit principe wordt overgedragen op virussen, zou het goed kunnen dat de gevaccineerden met een gedeeltelijke immuniteit voor Covid-19 beter zouden kunnen hebben bijgedragen tot de ontwikkeling van varianten die tenminste gedeeltelijk aan de menselijke immuunrespons kunnen ontsnappen.²⁴

Gezien het ontstaan van immuniteitsontwijkende varianten nog voordat vaccins op grote schaal werden ingezet, is het moeilijk om vaccins of strategieën voor het inzetten van vaccins te beschouwen als de belangrijkste aanjagers van immuunontwijking.²⁴ Daarom lijkt het mogelijk of zelfs waarschijnlijk dat de geïnfecteerde gevaccineerden ook een reservoir voor varianten kunnen zijn en zo blijven bijdragen tot de pandemie.

Neveneffecten van stigmatisering

Mensen stigmatiseren is diep in diskrediet brengen of ongewenst verklaren. Het is een sociaal proces van etikettering, stereotypering en vooroordelen dat leidt tot segregatie, devaluatie en discriminatie. Stigmatisering kan ook een belemmering vormen voor het zoeken van hulp. Het is mogelijk dat mensen geen gebruik maken van diensten zoals diagnostiek, preventie en/of behandeling om stigmatisering te vermijden.

De angst die gepaard gaat met stigmatisering en discriminatie heeft de volksgezondheid dan ook aanzienlijk in gevaar gebracht. Stigmatisering heeft waarschijnlijk een negatieve invloed op de levenskwaliteit van de getroffenen, hun familie, gezondheidsprogramma’s en de samenleving.

Yuan et al. stelden voor dat volksgezondheidsvoorlichting met wetenschappelijk onderbouwde informatie en een anti-stigmatisering campagne waarschijnlijk de meest doeltreffende manieren zijn om sociale intimidatie van risicogroepen te voorkomen. Zij moedigden gemeenschapsleiders en volksgezondheidsambtenaren aan om het gebruik van negatieve taal te vermijden die stigmatisering kan veroorzaken, en om gemeenschap en sociale steun te bieden om stereotypen en stigmatisering te bestrijden.²⁵

Amnesty International schrijft dat er sprake is van discriminatie wanneer een persoon zijn of haar mensenrechten of andere wettelijke rechten niet op voet van gelijkheid met anderen kan genieten vanwege een ongerechtvaardigd onderscheid dat wordt gemaakt in beleid, wetgeving of behandeling. Dit lijkt het geval te zijn met “de ongevaccineerden” in sommige delen van de wereld.

Conclusie

De gevaccineerden hebben een lager risico op ernstige ziekte, maar zijn nog steeds een relevant onderdeel van de pandemie. Het is daarom onjuist te spreken van een “pandemie van de ongevaccineerden”. Deze beschrijving lijkt echter een welkome boodschap voor politici in verschillende landen, enerzijds om de bereidheid tot vaccineren verder te vergroten, anderzijds om de recalcitrante ongevaccineerden de schuld te geven van onhandige maatregelen.

Als gevolg daarvan kunnen deze beschuldigingen de toch al soms moeilijke dialoog tussen vertegenwoordigers van verschillende standpunten verder bemoeilijken en vervolgens leiden tot een grotere maatschappelijke verdeeldheid.

Historisch gezien hebben zowel de Verenigde Staten als Duitsland slechte ervaringen met het stigmatiseren van subgroepen van de bevolking vanwege hun huidskleur of religie. Daarom mag de term “pandemie van de ongevaccineerden” niet worden gebruikt door politici en wetenschappers op hoog niveau. Sociale cohesie is een hoge waarde die niet in gevaar mag worden gebracht door een onjuiste en nauwe kijk op de epidemiologische situatie.

Referenties:

1. Li L, Wang J, Leng A, Nicholas S, Maitland E, Liu R. Will COVID-19 Vaccinations End Discrimination against COVID-19 Patients in China? New Evidence on Recovered COVID-19 Patients. Vaccines. 2021;9(5).

2. Miller Z. Biden grappling with ‘pandemic of the unvaccinated.’ 27. September 2021. Available from: https://apnews.com/article/joe-biden-health-government-and-politics-pandemics-coronavirus-pandemic-8318e3f406278f3ebf09871128cc91de.

3. Anonym. Germany is seeing ‘pandemic of the unvaccinated,’ says Health Minister 27. September 2021. Available from: https://www.thelocal.de/20210824/germany-is-seeing-pandemic-of-the-unvaccinated-says-health-minister/.

4. Anonym. Regierung legt neue Maßnahmen vor: „Pandemie der Ungeimpften“ 28. September 2021. Available from: https://www.tt.com/artikel/30800507/regierung-legt-neue-massnahmen-vor-pandemie-der-ungeimpften.

5. Goldman E. How the unvaccinated threaten the vaccinated for COVID-19: A Darwinian perspective. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 2021;118(39).

6. Singer BJ, Thompson RN, Bonsall MB. The effect of the definition of ‘pandemic’ on quantitative assessments of infectious disease outbreak risk. Scientific reports. 2021;11(1):2547.

7. Voysey M, Clemens SAC, Madhi SA, Weckx LY, Folegatti PM, Aley PK, et al. Safety and efficacy of the ChAdOx1 nCoV-19 vaccine (AZD1222) against SARS-CoV-2: an interim analysis of four randomised controlled trials in Brazil, South Africa, and the UK. Lancet. 2021;397(10269):99-111.

8. Baden LR, El Sahly HM, Essink B, Kotloff K, Frey S, Novak R, et al. Efficacy and Safety of the mRNA-1273 SARS-CoV-2 Vaccine. N Engl J Med. 2021;384(5):403-16.

9. Polack FP, Thomas SJ, Kitchin N, Absalon J, Gurtman A, Lockhart S, et al. Safety and Efficacy of the BNT162b2 mRNA Covid-19 Vaccine. N Engl J Med. 2020;383(27):2603-15.

10. Logunov DY, Dolzhikova IV, Shcheblyakov DV, Tukhvatulin AI, Zubkova OV, Dzharullaeva AS, et al. Safety and efficacy of an rAd26 and rAd5 vector-based heterologous prime-boost COVID-19 vaccine: an interim analysis of a randomised controlled phase 3 trial in Russia. Lancet. 2021;397(10275):671-81.

11. Brown CM, Vostok J, Johnson H, Burns M, Gharpure R, Sami S, et al. Outbreak of SARS-CoV-2 Infections, Including COVID-19 Vaccine Breakthrough Infections, Associated with Large Public Gatherings – Barnstable County, Massachusetts, July 2021. MMWR Morbidity and mortality weekly report. 2021;70(31):1059-62.

12. COVID-19 Vaccine Breakthrough Infections Reported to CDC – United States, January 1-April 30, 2021. MMWR Morbidity and mortality weekly report. 2021;70(21):792-3.

13. Robert Koch-Institut. Wöchentlicher Lagebericht des RKI zur Coronavirus-Krankheit-2019 (COVID-19). 22.07.2021 – AKTUALISIERTER STAND FÜR DEUTSCHLAND 28. September 2021. Available from: https://www.rki.de/DE/Content/InfAZ/N/Neuartiges_Coronavirus/Situationsberichte.

14. UK Health Security Agency. COVID-19 vaccine surveillance report. Week 408. Oktober 2021. Available from: https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment.

15. Galler S. Hachings Präsident Manfred Schwabl kann sich den Corona-Ausbruch in der Mannschaft kaum erklären 28. September 2021. Available from: https://www.sueddeutsche.de/sport/regionalliga-bayern-zehn-geimpft-einer-genesen-1.5419806.

16. Dolle F. Münster: Inzwischen 85 Infizierte nach 2G-Party im Club 23. September 2021. Available from: https://www1.wdr.de/nachrichten/westfalen-lippe/corona-infektionen-clubbesuch-muenster-100.html.

17. Subramanian SV, Kumar A. Increases in COVID-19 are unrelated to levels of vaccination across 68 countries and 2947 counties in the United States. European Journal of Epidemiology. 2021:1-4.

18. Shitrit P, Zuckerman NS, Mor O, Gottesman BS, Chowers M. Nosocomial outbreak caused by the SARS-CoV-2 Delta variant in a highly vaccinated population, Israel, July 2021. Euro Surveill. 2021;26(39).

19. Pollett SD, Richard SA, Fries AC, Simons MP, Mende K, Lalani T, et al. The SARS-CoV-2 mRNA vaccine breakthrough infection phenotype includes significant symptoms, live virus shedding, and viral genetic diversity. Clinical Infectious Diseases : an official publication of the Infectious Diseases Society of America. 2021.

20. Kroidl I, Mecklenburg I, Schneiderat P, Müller K, Girl P, Wölfel R, et al. Vaccine breakthrough infection and onward transmission of SARS-CoV-2 Beta (B.1.351) variant, Bavaria, Germany, February to March 2021. Euro Surveill. 2021;26(30).

21. CDC. Delta Variant: What We Know About the Science 11. August 2021. Available from: https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/variants/delta-variant.html.

22. Heinze S. Alexander Kekulé: „Ich rechne mit einer unsichtbaren Welle der Geimpften“ 24. September 2021. Available from: https://www.rnd.de/gesundheit/corona-alexander-kekule-warnt-vor-kompletter-oeffnung-im-herbst-MKTLTHYRFJFWLLZ65UAEE5U3KQ.html.

23. Kampf G. Adaptive bacterial response to low level chlorhexidine exposure and its implications for hand hygiene. Microbial cell (Graz, Austria). 2019;6(7):307-20.

24. Krause PR, Fleming TR, Longini IM, Peto R, Briand S, Heymann DL, et al. SARS-CoV-2 Variants and Vaccines. N Engl J Med. 2021;385(2):179-86.

25. Yuan K, Huang XL, Yan W, Zhang YX, Gong YM, Su SZ, et al. A systematic review and meta-analysis on the prevalence of stigma in infectious diseases, including COVID-19: a call to action. Molecular Psychiatry. 2021.

Copyright © 2021 door Frontnieuws. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.

COVID-19 VACCIN DOSSIER

COVID-19 ongecensureerd: deskundigen over de komende dreiging (Nederlands ondertiteld)

Volg Frontnieuws op Telegram