Alles is mogelijk – Helaas

De situatie in deze wereld wordt steeds verwarder en onvoorspelbaarder. Trump heeft de Chinezen verkeerd ingeschat, Poetin trekt zich niet terug en Iran is een te grote brok voor de Amerikanen. Daarnaast is er historische instabiliteit op de financiële markten.

Inleiding

We hebben eind 2024 de groeten gedaan met onderstaande kaart. “Alles is mogelijk” – een handdruk op de achtergrond – een optimistische boodschap voor het nieuwe jaar. Een paar maanden later schreeuwt deze houding al om verandering – helaas, schrijft Peter Hanseler.

De wereld heeft nu een niveau van instabiliteit bereikt dat het potentieel heeft om een vuurstorm te ontsteken in veel landen en op verschillende niveaus. Sommige smeulende vuurtjes laaien op onder de oppervlakte – zullen het vuurstormen worden?

Zonder aanspraak te maken op volledigheid, beschrijven we in dit artikel kort wat ons beweegt – en ook de rest van de wereld zou moeten bewegen.

Smeulend vuur 1 – Financiële markten

Al jaren instabiliteit – Fed Put

We waarschuwen er al lang voor dat instabiliteit op de financiële markten, of liever gezegd de ineenstorting ervan, het grootste geopolitieke risico vormt en regelmatig wordt genegeerd door bijna alle geopolitieke commentatoren.

De financiële markten hingen al aan een zijden draadje lang voor de tweede ambtstermijn van president Trump. De schuldenberg is krankzinnig en de waarderingen op de aandelenmarkten zijn maniakaal. Sinds 1987 vertrouwen beleggers (of beter gezegd speculanten) op de centrale banken om hen te hulp te schieten in het geval van een ineenstorting van de financiële markten. Dit was het geval in 1987 (“Black Monday” en de daaropvolgende Greenspan Put), 1998 (systeemschok veroorzaakt door de Russische staatsschuld + hedgefonds langetermijnkapitaalbeheer crisis), 2001 (dotcom crash), 2008 (financiële crisis – Ben Bernanke en zijn kwantitatieve versoepeling (QE)) en 2020 (corona crash: Jerome Powell en zijn hernieuwde kwantitatieve versoepeling (QE)). Beleggers hebben het over de zogenaamde Fed put (als het fout gaat, “drukt” de Fed gewoon geld) en denken dat ze een gewoonterecht hebben op een reddingsoperatie. Aangezien de Amerikaanse Fed eigendom is van de banken en de meeste westerse centrale banken dat ook zijn, hoeven we ons niet lang af te vragen wiens belangen deze dames en heren vertegenwoordigen in hun ivoren torens; zeker niet de belangen van de burgers. Het redden van de financiële markten ten voordele van speculanten en banken gaat ten koste van de munteenheid, omdat die bij elke actie zwakker wordt.

Deze “reddingen” zijn geen daden van hoge intellectuele deugd: De centrale banken “drukken” gewoon geld (d.w.z. ze creëren het elektronisch door overeenkomstige boekingen te doen op de rekeningen van de banken) en redden zo de banken en investeerders ten koste van de munt. Onder andere om deze reden heeft de Amerikaanse dollar sinds 1971 98,5% van zijn waarde ten opzichte van goud verloren en deze trend is sinds het begin van dit jaar versneld.

Het grootste gevaar komt echter niet van de aandelenmarkten, maar van de obligatiemarkten (staatsobligaties). De wereldwijde obligatiemarkt is ongeveer drie keer zo groot als de wereldwijde aandelenmarkt.

Sinds de escalatie van het importconflict lijkt de regel dat beleggers naar obligaties vluchten als de aandelenkoersen dalen niet langer meer lijkt op te gaan.

Wat nieuw is, is dat de obligatiemarkten ook te lijden hebben onder de daling van de aandelenmarkten.

De Amerikaanse dollar verliest ook aan waarde. Als extreem voorbeeld laat ik hier de wisselkoers van de Amerikaanse dollar ten opzichte van de Zwitserse frank zien.

We voorspellen niet wanneer een ineenstorting zal plaatsvinden, maar het zal gebeuren. Een crash komt altijd wanneer het vertrouwen van investeerders wordt vernietigd, wat een emotionele daad is. Als je naar rationele redenen kijkt, is een ineenstorting op komst. Schokkend nieuws zoals de importheffing van Trump is perfect in staat om de stemming binnen zeer korte tijd om te buigen. Je moet niet roken in een kruitvat.

Het grootste probleem voor beleggers zal zijn om een ontsnappingsroute te vinden als het misgaat. In het verleden zochten beleggers hun toevlucht in Amerikaanse staatsobligaties, maar deze route lijkt niet langer erg aantrekkelijk nu de reputatie van de Amerikaanse dollar als veilige haven zwaar te lijden heeft. Hoewel de Zwitserse frank enorm sterker is geworden ten opzichte van de Amerikaanse dollar, is deze valuta een microkosmos vergeleken met de Amerikaanse dollar en daarom niet geschikt als veilige havenvaluta. Als zelfs sommige beleggers naar edelmetalen zoals goud en zilver vluchten, zullen hun prijzen exploderen; dit is niet alleen onze mening. Verschillende toonaangevende financiële instellingen hebben hun goudprijsvoorspellingen voor 2025 naar boven bijgesteld:

• Goldman Sachs verwacht een stijging naar USD 3.700 of zelfs USD 4.500 per ounce tegen het einde van het jaar, met een mogelijke trading range tussen $ 3.650 en $ 3.950.
• UBS en Bank of America voorspellen beide een goudprijs van USD 3.500, gesteund door geopolitieke spanningen, inflatie en een toegenomen vraag.
• BlackRock benadrukt de rol van goud als voorkeurshedge tegen Amerikaanse staatsobligaties in een omgeving van hoge schulden en inflatie.

Toen de markten in het verleden implodeerden, stonden de grote spelers altijd achter elkaar en coördineerden ze hun hulppakketten om de markten weer tot rust te brengen. De EU, de VS en China, met hun grote beurzen zoals New York, Londen, Frankfurt, Zürich, Hongkong, etc., coördineerden met elkaar. Op zijn zachtst gezegd hebben veel van deze partijen nu een communicatieprobleem met elkaar. Het is zelfs mogelijk dat sommige partijen elkaar zouden tegenwerken in het geval van een vuurstorm. Dat is geen geruststellend vooruitzicht.

Ik beschouw het risico van een financiële ineenstorting als de grootste onbekende en daarom het grootste risico, vooral in combinatie met het volstrekt grillige gedrag van Donald Trump.

Smeulend vuur 2: Trump heeft de Chinezen verkeerd ingeschat

Een van de grootste problemen voor Amerikanen is dat ze eigenlijk denken dat landen als China en Rusland op dezelfde manier bedraad zijn als mensen in het Westen. In het Westen lijken landen op de importschok te hebben gereageerd zoals Trump had voorspeld.

Bovendien heeft hij de bereidheid van deze landen om te onderhandelen belachelijk gemaakt en de aanpak van westerse politici primitief beschreven.

De importheffingen werden vervolgens 90 dagen opgeschort, behalve voor China.

Deze strategie werkt niet bij de Chinezen. Hoe Donald Trump tot de conclusie kwam dat president Xi zijn kont zou kussen en wat J.D. Vance wilde bereiken met zijn respectloze uitspraak toen hij de Chinezen “boeren” noemde, blijft ons een raadsel.

Het resultaat: op 11 april sloegen de Chinezen terug en gaven ze aan dat ze toekomstige vergeldingsmaatregelen van de VS zouden negeren:

Donald Trump had dit niet verwacht en op 13 april verleende hij vrijstellingen van de hoge importheffingen op smartphones, computers en enkele andere elektronische apparaten. Met andere woorden, hij gaf toe, of zoals de Amerikanen graag zeggen: “He blinked first.”

Als je iemand vraagt welk percentage van de Chinese export naar de VS gaat, zullen ze 30%-40% noemen, waarmee ze aangeven dat de Chinezen afhankelijk zijn van de Amerikaanse markt. In werkelijkheid stuurt China iets minder dan 15% van zijn export naar de VS. China bestaat al 5000 jaar en de VS iets meer dan 200 jaar. Als er geen overeenkomst wordt bereikt, zullen de Chinezen de 15% herpositioneren en zullen de VS een enorme mand met geweldige producten met een geweldige prijs/prestatieverhouding verliezen. Uiteindelijk moet je jezelf afvragen: wie heeft de grootste capaciteit om te lijden – de Chinezen, die in decennia denken, of de Amerikanen, die in kwartalen denken?

De Chinezen sloegen echter ook op een ander niveau terug. Ze verboden de export van de volgende zeldzame aardmetalen naar de VS: samarium, gadolinium, dysprosium, terbium, lutetium, scandium en yttrium. Deze elementen zijn van cruciaal belang voor duurzame energie, elektronica, gezondheidszorg en defensietechnologieën. Dit is een harde klap voor de Amerikanen omdat de Chinezen dominant zijn in zeldzame aardmetalen en de Amerikanen afhankelijk zijn van import. Dit is ook de reden waarom de Amerikanen zo graag een overeenkomst willen met de Oekraïners, met de grote afzettingen van zeldzame aardmetalen in de Donbass, die bij Rusland hoort. In een overeenkomst met de Russen zal deze kwestie zeker aan de orde komen en met het Chinese exportverbod is de interesse van de VS in een veelomvattende overeenkomst met Rusland verder toegenomen.

We kunnen niet goed inschatten hoe geïrriteerd de Chinezen zijn over president Trump, maar een eerste stap naar normalisering van de betrekkingen zal waarschijnlijk uit Washington moeten komen.

Het feit dat China de grootste buitenlandse schuldeiser van de VS is, is voor beide partijen ongemakkelijk; de Amerikanen zijn de Chinezen zo’n 759 miljard dollar schuldig en de Chinezen hadden in februari 2025 ook buitenlandse valutareserves ter waarde van 3.240 miljard dollar, waarvan een groot deel ook uit Amerikaanse dollars bestaat.

De Chinezen staan er niet om bekend dat ze acties ondernemen om de andere partij schade te berokkenen; dit soort acties is doorgaans voorbehouden aan het Westen. Als de Chinezen echter tot de conclusie komen dat het in hun belang is om hun Amerikaanse dollarbezit te verkopen, zullen ze dat waarschijnlijk doen. Dat zou gevaarlijk zijn voor de VS en we zouden ons kunnen voorstellen dat de VS dan de wet overtreedt en Chinese dollarbeleggingen bevriest; het precedent is Rusland. In elk geval zal het agressieve gedrag van Trump leiden tot een verdere versnelling van de de-dollarisering, een strategie van BRICS, – niet uit agressie tegenover de VS, maar als reactie op het feit dat de Amerikaanse dollar als wapen wordt gebruikt. Over dit onderwerp verwijzen we naar een artikel geschreven door Peter Hanseler samen met Simon Hunt: “How BRICS could overcome its biggest challenge – the balance of payments”.

Dit risico overlapt met smeulend vuur 1, waardoor de situatie nog onvoorspelbaarder wordt.

Smeulend vuur 3: Politieke onenigheid in de regering Trump

Dit probleem is binnenlands explosief voor de Amerikanen en heeft de potentie om geopolitieke brandhaarden in het Midden-Oosten en Oekraïne te laten escaleren.

Het kabinet van Trump bestaat uit twee onenigheidsteams. Aan de ene kant zijn er de neocons/Israel-Firsters (Marco Rubio, generaal Keith Kellog, Michael Waltz, Pete Hegseth, generaal Christopher G. Cavoli, Sebastian Gorka enz.) Deze groep volgt de oude strategie van eeuwige oorlog en staat daarom dicht bij de Deep State. Zo vergroten ze niet alleen het gevaar van een oorlog met Iran – zie hieronder, maar zijn ze ook tegen vrede met Rusland – zie daar. Aan de andere kant staan de America Firsters, naast Donald Trump zelf, zijn vicepresident J.D. Vance, Steve Witkoff en Tulsi Gabbard enz.

Het is voor ons – en waarschijnlijk ook voor de meeste andere commentatoren – onduidelijk in hoeverre dit een bewuste strategie is van Donald Trump om tegenstrijdige exponenten in het kabinet te brengen, bijvoorbeeld om Netanyahu, AIPAC en de zionistische lobby in de VS te “pacificeren,” om de Iraniërs bang te maken en om de oorlogszuchtigen in Europa in het gareel te houden. De andere mogelijkheid is dat Trump zijn team niet onder controle heeft, wat resulteert in de zichtbare kakofonie van buitenlandse en geopolitieke uitspraken van de entourage van de president, die lijkt op een interne machtsstrijd.

Los van de redenen voor deze stand van zaken is één ding echter duidelijk: deze constellaties destabiliseren in een toch al instabiele situatie en vergroten het risico op escalatie.

Smeulend vuur 3: Rusland/Oekraïne

De Russen onderhandelen met de Amerikanen. De Amerikanen hebben een opportunistisch belang bij het beëindigen van de oorlog in Oekraïne. We hebben de kansen en risico’s van deze onderhandelingen uitgebreid besproken in ons artikel “Trump-Putin: A deal, Yalta or no deal?”.

Naast de vragen over Iran – hieronder – is er een verschil in strategie: Rusland streeft ernaar om de betrekkingen met de VS op een geheel nieuwe leest te schoeien en de werkelijke oorzaken van de huidige crisis volledig aan te pakken. De Russen zijn niet geïnteresseerd in een snelle oplossing voor Oekraïne.

Als de VS ervan overtuigd waren dat ze vrede met Rusland konden bereiken, zouden ze de militaire hulp aan Oekraïne allang hebben stopgezet; dat is niet gebeurd.

Als de Russen er vertrouwen in hadden dat ze een overeenkomst met de VS konden bereiken, zouden ze hun militaire offensieven hebben teruggeschroefd. Dat is niet het geval. De Russen rukken langs het hele front op en intensiveren hun opmars – met succes.

We hebben interessante cijfers gevonden over de bereidheid van de Russen en Oekraïners om zichzelf te verdedigen. De Russen zijn erg succesvol in het rekruteren van nieuwe soldaten, momenteel bijna 1.200 soldaten – per dag. Deze informatie is niet gebaseerd op Russische bronnen, die zouden kunnen worden afgedaan als propaganda, maar is het resultaat van een studie van Dr. Janis Kluge, Russia & Economy German Institute for International and Security Affairs (SWP Berlijn). In zijn artikel “Treacherous hope: ‘Peace talks’ and payouts boost Russian recruitment” werden deze cijfers nauwgezet uitgewerkt.

Aan de andere kant ziet het er niet goed uit voor Oekraïne. Op 11 februari keurde de Oekraïense regering een eenjarig contract goed voor vrijwilligers tussen 18 en 24 jaar om rekrutering aan te moedigen door middel van financiële prikkels en sociale voordelen. Het resultaat: in totaal 500 rekruten meldden zich aan.

De Oekraïners konden dus 500 rekruten vinden in twee maanden, de Russen 72.000. Dit toont aan dat Oekraïne geen schijn van kans heeft om iets in zijn voordeel te veranderen in dit militaire conflict. Je kunt geen oorlog winnen zonder soldaten.

Het gedrag van de Russen – en ook van de Amerikanen – laat zien dat de Russen erop voorbereid zijn dat er geen akkoord komt en dat ze het conflict militair moeten – en kunnen – beëindigen.

Tot overmaat van ramp heeft Trump twee verschillende afgezanten op de missie gestuurd: Aan de ene kant Steve Witkoff, een van de naaste vertrouwelingen van de president, die vooruitgang lijkt te boeken. Hij lijkt het realistische scenario te accepteren dat Rusland naast de Krim ook de vier nieuwe regio’s Kherson, Zaporozhe, Lugansk en Donetsk behoudt.

Tegenstrijdig genoeg kondigt de andere Amerikaanse gezant, generaal Keitz Kellogg, totaal andere oplossingsplannen aan. Hij wil Oekraïne opdelen zoals gebeurde met Duitsland na de Tweede Wereldoorlog, het conflict bevriezen op de contactlijn, waarbij Rusland tijdelijk de oostelijke oblasten die het nu bezet en de Europeanen de westelijke gebieden van Oekraïne verdedigen, met een onafhankelijk restant van Oekraïne in het midden. Daarna zouden Odessa en met name de toegang tot de Zwarte Zee in handen blijven van de Britten en Fransen (wat Mark Rutte als secretaris-generaal van de NAVO ook beloofde tijdens een recente ontmoeting met Zelensky in Odessa). Dit plan zal mislukken, omdat Poetin en Lavrov nooit moe worden te benadrukken dat het conflict zo moet worden opgelost dat er rekening moet worden gehouden met de oorsprong van het conflict (de uitbreiding van de NAVO naar het oosten). NAVO-troepen of Europese troepen op Oekraïens grondgebied zouden hiermee volledig in tegenspraak zijn.

Als Trump echt serieus is over vrede, moet hij generaal Kellogg ontslaan, een duidelijke lijn trekken en een einde maken aan de militaire steun aan Oekraïne. De Russen hebben de tijd en zullen doorgaan alsof er helemaal geen onderhandelingen zijn en een lage of geen verwachtingsvolle houding aannemen ten opzichte van de Amerikanen. Dat is verstandig.

We beschouwen dit brandpunt daarom als relatief ongevaarlijk. Een nucleaire escalatie, zoals vorig jaar werd gevreesd, sluiten we vrijwel uit. Ik betwijfel of de Europeanen iets kunnen doen dat Oekraïne in een vuurstorm kan veranderen, zelfs als Friedrich Merz als een berserker met zijn Taurus-raketten rondzwaait.

Smeulend vuur 4: Iran

Wij zijn ervan overtuigd dat een militaire interventie van de VS in Iran tot een ramp voor de Amerikanen zou leiden. Jemen wordt al 10 jaar gebombardeerd door de Saoedi’s, de Israëli’s, de Britten en nu intensief door de Amerikanen. Afgezien van de burgerdoden slagen de Amerikanen er op geen enkele manier in om de Houthi’s te verslaan.

Vergeleken met Iran zijn de Houthi’s maar klein. We hebben al eerder bericht over een Amerikaanse oorlog tegen Iran in “Trump-Poetin: A deal, Yalta or no deal?” en verwijzen daarnaar.

Ik neem aan dat Trump zich langzaam realiseert dat zo’n avontuur als een oorlog tegen Iran ongeveer net zoveel kans maakt als Hitlers invasie van de Sovjet-Unie in 1941. Dit zal waarschijnlijk ook de reden zijn waarom Trump nu rechtstreeks met de Iraniërs wil onderhandelen. Volgens ons gaat het de Amerikanen vooral om een fantasie die al 25 jaar door Netanyahu wordt gekoesterd: de nucleaire bom van de Iraniërs. De Iraniërs hebben geen bom en willen er ook geen. De Iraniërs willen de betrekkingen met het Westen normaliseren nadat ze sinds 1979 door de VS zijn mishandeld. Dit gaat dus niet over een gevaar dat van Iran uitgaat, maar over Netanyahu’s belangen.

Als volwaardig lid van BRICS en de SCO is Iran al zeer goed geïntegreerd met de grootmachten Rusland en China.

Ondanks het oorlogsgeschreeuw uit Jeruzalem en Washington gaan we ervan uit – mogelijk tot grote verbazing van veel lezers – dat we dit smeulende vuurtje niet als echt kritiek beschouwen. Dit komt ook omdat er een direct verband is met smeulend vuur 1: het fragiele westerse financiële systeem, met als basis de exorbitante staatsschuld van de VS, heeft wereldwijde economische stabilisatie nodig om te overleven. Als de olieprijs bijvoorbeeld zou stijgen tot 200 dollar per vat tijdens een oorlog in het Midden-Oosten, zou dit ook de ineenstorting betekenen van het Westerse financiële systeem als geheel.

Smeulend vuur 5: Europa

Europeanen gedragen zich nog steeds alsof ze de wereldleiders zijn die ze ooit waren. Het zelfbeeld van deze mensen is grotesk. Economisch gaat Europa achteruit. Dit kan met één cijfer worden aangetoond: in 1980 was het BBP van Europa tien keer zo hoog als dat van China; in 2024 stonden ze op gelijke hoogte en over 15 jaar zal de economische output van China twee keer zo hoog zijn als die van Europa.

Daar zijn veel redenen voor: een verkeerd onderwijsbeleid, een gebrek aan goedkope energie uit Rusland, krankzinnig groen beleid, verkeerde beslissingen van grote bedrijven, een gebrek aan competentie bij politieke leiders en veel van de 750 miljoen inwoners zelf dragen bij aan dit resultaat: Ze zijn verwend, verwaand, indolent, in zichzelf gekeerd en lui. Daartegenover staan 1,4 miljard Chinezen die minstens twee keer zo hard werken.

Maar dat weerhoudt Europeanen er niet van om zich tegen Rusland, China en recentelijk de VS te verzetten. De machtigen in de betrokken landen overtreden de wet door leidende politici of partijen politiek te neutraliseren via gerechtelijke uitspraken (Le Pen) of door hen te bedreigen door partijen die zij niet goedkeuren uit te sluiten van het vormen van een regering, tegen de wil van het volk in (AFD). Mevrouw von der Leyen, de ongekozen “leider” van de EU – ja, het is een familietraditie – schrikt er niet voor terug om verkiezingsuitslagen in andere landen die ze niet goedkeurt (Roemenië) nietig te laten verklaren door de rechters daar. Veel landen in Europa bevinden zich in een juridisch vacuüm en gaan economisch ten onder.

De VS, Rusland en China hoeven zich geen zorgen te maken over deze dwerg-opstanden. Het zijn de mensen die er wonen die zich zorgen moeten maken. Wij achten het risico op interne onrust in Europa aanzienlijk, vooral als de grote ontevredenheid die nu al heerst onder de betrokken bevolkingen wordt aangewakkerd door een economische ineenstorting.

Conclusie

De vijf beschreven smeulende vuren zijn in verschillende mate gevaarlijk. Het grootste gevaar komt van smeulend vuur 1: decennialang hebben voorspellers geweten dat het Ponzi-schema van de Amerikaanse staatsschuld gedoemd is. Door de jaren heen is het principe van hoop altijd van toepassing geweest: het vertrouwen in de kracht van Amerika als militaire en financiële macht is onwankelbaar geweest. Ondanks de duidelijke erosie van de koopkracht was de Amerikaanse dollar de laatste veilige haven. Nu stapelen de symptomen van verval zich echter op en komen er vooral alternatieven. Rusland en China laten zien hoe samenwerking mogelijk is. BRICS werkt als een baken en een magneet.

De regering Trump vecht wanhopig tegen de ondergang van het westerse systeem. Het feit dat ze ook te maken heeft met interne ruzies maakt het er niet makkelijker op. Daarbij komt nog de onuitsprekelijke onwetendheid en overmoed van haar vertegenwoordigers.

We kunnen alleen maar hopen dat er uiteindelijk genoeg overgebleven verstand is om in te zien dat de eerder genoemde smeulende vuren door henzelf zijn aangestoken en dat ze daarom in staat zouden zijn om ze te onderdrukken in plaats van een apocalyps te veroorzaken.

Dat zou heel goed mogelijk zijn. Maar het tegenovergestelde is ook mogelijk – helaas.

Copyright © 2025 vertaling door Frontnieuws. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.

Donald Trump: man van vrede of man van oorlog? 2025 zal antwoorden geven

Volg Frontnieuws op 𝕏 Volg Frontnieuws op Telegram

Lees meer over: