Diplomatie van Trump zal geen vrede brengen – Europese haviken laten de spanningen escaleren

Dus nu weten we het. Washington is van plan zich los te maken van Europa en de banden met Rusland aan te halen. Amerika’s standpunt werd gisteren in Brussel opnieuw bevestigd door de nieuwe minister van Defensie, Pete Hegseth, die daar in de eerste plaats was om het Oekraïne-conflict te bespreken. We kenden de hoofdlijnen al: NAVO-lidmaatschap voor Oekraïne is “onrealistisch,” zei hij, en de oorlog “moet eindigen” door middel van diplomatie. Kiev moet zijn ambities laten varen om de grenzen van voor 2014 weer op te eisen – dat geldt ook voor de Krim – en zich voorbereiden op een onderhandelingsakkoord met Rusland.

Maar de boodschap van Hegseth reikte verder dan Oekraïne. “Sterke strategische realiteiten verhinderen dat de Verenigde Staten van Amerika zich primair richten op de veiligheid van Europa,” vervolgde hij, verklarend dat Europese strijdkrachten de verantwoordelijkheid op zich moeten nemen om na de oorlog veiligheidsgaranties te bieden voor Oekraïne, waarbij Amerikaanse troepeninzet expliciet wordt uitgesloten. Dit sluit aan bij Trumps bredere oproep aan NAVO-bondgenoten om hun defensie-uitgaven te verhogen. Hij verduidelijkte dat deze troepen geen deel zouden uitmaken van een door de NAVO geleide missie en niet gedekt zouden worden door de artikel 5-garantie van de alliantie, waarmee hij de Amerikaanse terugtrekking uit Europese veiligheidsaangelegenheden onderstreepte, schrijft Thomas Fazi.

Hoewel deze uitspraken niet echt als een verrassing kwamen voor de Europese leiders, gezien de eerdere retoriek van Trump, versterkten ze wel een fundamentele verschuiving in het beleid van de VS ten aanzien van Oekraïne, waarbij diplomatie prioriteit krijgt boven voortdurende militaire betrokkenheid. Hoewel dit een welkome afwisseling is van de meer confronterende houding van Biden, blijft de weg naar vrede bezaaid met obstakels.

Hegseth gaf geen details over een mogelijke vredesovereenkomst tussen Oekraïne en Rusland. Maar volgens een uitgelekte versie van Trumps voorgestelde vredesplan, waarover Oekraïense media berichtten, zouden de door Rusland in beslag genomen gebieden worden afgestaan in ruil voor veiligheidsgaranties. Van Kiev wordt verwacht dat het afziet van militaire en diplomatieke pogingen om verloren land terug te winnen en dat het de Russische soevereiniteit over deze gebieden officieel erkent.

Ongeacht de waarheidsgetrouwheid van dit plan, is het duidelijk dat het Ruslands belangrijkste voorwaarde voor vrede weerspiegelt – iets waarvan Trump zich volledig bewust is. De erkenning van deze geopolitieke realiteit door zijn regering, gekoppeld aan de onwaarschijnlijkheid dat Oekraïne deze gebieden terugkrijgt, duidt op een belangrijke verschuiving in de richting van realistische diplomatie. Om deze nieuwe diplomatieke aanpak verder te versterken, kondigde Trump op Truth Social aan dat hij een “langdurig en zeer productief” telefoongesprek had gehouden met de Russische president Vladimir Poetin. “We zijn overeengekomen om zeer nauw samen te werken, inclusief het bezoeken van elkaars landen… We zullen beginnen met het bellen van president Zelensky, van Oekraïne, om hem op de hoogte te stellen van het gesprek, iets wat ik nu ga doen.”

Het herstellen van de directe dialoog tussen Washington en Moskou is ongetwijfeld een positieve ontwikkeling. Het grootste risico op korte termijn is echter dat Trump kan proberen Poetin onder druk te zetten om een staakt-het-vuren af te kondigen zonder een volledig uitgewerkt vredeskader. Dit zal zeker mislukken.

Want we weten dat Moskou geen concessies zal doen aan zijn belangrijkste eisen, waaronder de volledige terugtrekking van de Oekraïense troepen uit vier door Rusland bezette gebieden. We weten van de Russische onderminister van Buitenlandse Zaken Sergei Ryabkov dat alle ultimatums van de VS geen effect zullen hebben en dat onderhandelingen de “realiteit op de grond” moeten erkennen.

Een groot probleem hier is het voorstel om door Europa geleide vredestroepen in Oekraïne te sturen, wat vrijwel zeker op hevig verzet van Moskou zal stuiten. Ongeacht of ze bij de NAVO zijn aangesloten of niet, Rusland zou ze zien als een NAVO-troepenmacht – een onaanvaardbaar scenario. Zoals Anatol Lieven het verwoordde: “Dit is net zo onaanvaardbaar voor de Russische regering en het Russische establishment als het NAVO-lidmaatschap voor Oekraïne zelf. Sterker nog, de Russen zien geen wezenlijk verschil tussen de twee.”

Een andere complicerende factor is dat de Amerikaanse ontkoppeling van Europa op het gebied van veiligheid – de Europeanisering van de NAVO – ook een obstakel voor vrede dreigt te worden, omdat het paradoxaal genoeg een meer havikistische houding van belangrijke Europese leiders aanmoedigt.

Binnen de Europese Unie is een invloedrijke pro-oorlogscoalitie ontstaan, die vooral wordt aangevoerd door Polen, Estland en Litouwen. De nieuwe Europese Commissie heeft deze landen een sleutelrol toebedeeld op het gebied van buitenlands beleid en defensie, waardoor hun invloed verder wordt versterkt. De Poolse premier Donald Tusk verklaarde in zijn inaugurele rede als voorzitter van de Europese Raad: “Als Europa wil overleven, moet het bewapend zijn.”

Ook Kaja Kallas, de Hoge Vertegenwoordiger van de EU voor Buitenlandse zaken en Veiligheidsbeleid, heeft erop aangedrongen dat Europa zijn defensie-uitgaven aanzienlijk moet verhogen als reactie op de terugtrekking van de VS, terwijl ze op het standpunt blijft staan dat Rusland koste wat het kost verslagen moet worden. Ondertussen heeft Andrius Kubilius, de nieuwe Europese Commissaris voor Defensie, opgeroepen tot een “Big Bang aanpak” om de Europese defensieproductie op te voeren.

Buiten de EU is het Verenigd Koninkrijk net zo strijdlustig en verdubbelt het zijn militaire steun aan Oekraïne. Op 16 januari ondertekende Starmer een bilateraal defensiepartnerschap in Kiev, waarbij hij jaarlijks £3 miljard aan militaire hulp beloofde, bovenop de £12,8 miljard die al is verstrekt. De overeenkomst bevestigt ook de steun van Groot-Brittannië voor het NAVO-lidmaatschap van Oekraïne.

De secretaris-generaal van de NAVO, Mark Rutte, sloot zich woensdag bij deze gevoelens aan door te verklaren dat hij het “eens” is met Trump over de noodzaak om “de veiligheidssteun aan Oekraïne gelijk te trekken,” maar waarschuwde dat “om de loop van het conflict echt te veranderen, we nog meer moeten doen.” Zijn opmerkingen volgen op recente uitspraken waarin hij ervoor pleit dat de NAVO “een oorlogsmentaliteit aanneemt.”

Aan deze groeiende militaire opbouw ligt de overtuiging ten grondslag dat Rusland een existentiële bedreiging vormt voor Europa, ondanks het feit dat Moskou zowel de capaciteit als de intentie mist om de NAVO aan te vallen. Wat kan worden afgedaan als een Europese aanmatiging als reactie op de terugtrekking van de VS, vormt in feite een belangrijk obstakel voor vrede. Zolang Europese leiders militair blijven escaleren, neemt de kans op een diplomatieke oplossing voor de oorlog in Oekraïne af.

Het echte gevaar is dat Europa, door hardnekkig een onvermijdelijke oorlog met Rusland te voorspellen en zich erop voor te bereiden, die oorlog uiteindelijk werkelijkheid laat worden. Geconfronteerd met een snel groeiende Europese wapenopbouw en diepgewortelde anti-Russische sentimenten, kan Moskou concluderen dat afwachten geen optie meer is. Als de Europese NAVO-leden de spanningen blijven laten escaleren, zou Rusland kunnen besluiten om preventief toe te slaan in plaats van het risico te lopen dat de militaire capaciteiten van de NAVO een kritieke drempel bereiken. Zelfs in een minder extreem scenario is de steeds agressievere houding van Europa fundamenteel onverenigbaar met een duurzame vrede in Oekraïne.

Met andere woorden, terwijl de Trump-regering Europa de rug toekeert en aanstuurt op diplomatie, lijkt dit een stap in de richting van deëscalatie, maar riskeert het onbedoeld het tegenovergestelde. In plaats van de militaire ambities van Europa te beteugelen, moedigt de Amerikaanse terugtrekking de belangrijkste EU- en NAVO-actoren – met name in Oost-Europa – aan om een steeds confrontatievere houding ten opzichte van Rusland aan te nemen.

De Europeanisering van de NAVO, die wordt gezien als een noodzaak na de terugtrekking van de VS, heeft de militarisering van het continent en de demonisering van Rusland door zijn leiders versneld, waardoor juist de omstandigheden die het conflict in Oekraïne hebben veroorzaakt, worden bestendigd. In plaats van dit moment te gebruiken voor diplomatie, zien de Europese leiders de terugtrekking van de VS als een reden om militair te escaleren. In die zin staat de ontkoppeling van Washington van Europa haaks op Trumps verklaarde doel om vrede te bereiken in Oekraïne.

Tenzij het Europese leiderschap de veiligheidszorgen van Rusland erkent, zullen de vooruitzichten voor een langetermijnregeling somber blijven en zal het risico van een grotere oorlog boven het continent blijven opdoemen. Ironisch genoeg kan de poging van de VS om zich te distantiëren van Europese veiligheidsaangelegenheden het land uiteindelijk in een nog groter conflict trekken – een conflict waar het veel minder controle over zal hebben.

Copyright © 2024 vertaling door Frontnieuws. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.

Poetin maakt duidelijk wat er van Oekraïne overblijft na afloop van speciale operatie

Volg Frontnieuws op 𝕏 Volg Frontnieuws op Telegram

Lees meer over: