Ruslands overwinning in Oekraïne weerklinkt in Centraal-Azië

De overweldigende overwinning van Rusland in de slag om Avdejevka en de verpletterende nederlaag van het Oekraïense leger hebben de geloofwaardigheid van Rusland als leverancier van veiligheid voor de Centraal-Aziatische regio vergroot. Het is de erudiete Centraal-Aziatische geest niet ontgaan dat Rusland in zijn eentje de NAVO een hak heeft gezet, schrijft M.K. Bhadrakumar.

Dit wordt een beslissend moment, omdat het een aanvulling is op het comfortniveau dat voortvloeit uit de nieuwe normaliteit in Afghanistan, dankzij de effectieve diplomatieke betrokkenheid van Rusland bij de Taliban.

Nog een andere vicieuze cirkel van westerse propaganda loopt ten einde – gebaseerd op de valse veronderstellingen dat de invloed van Rusland in Centraal-Azië “afneemt” (Wilson Centre); dat de Centraal-Aziatische staten “uit de schaduw van Rusland treden en hun onafhankelijkheid laten gelden op een manier die niet meer is vertoond sinds de ineenstorting van het communisme in 1991” (Financial Times); dat in het kielzog van de oorlog in Oekraïne, Centraal-Aziatische leiders “zich nu misschien afvragen hoe lang Poetin nog aan de macht kan blijven in Rusland” (Radio Free Europe / Radio Liberty).

In werkelijkheid registreerden de economische prestaties van de regio in 2023 een indrukwekkende groei van het BBP met 4,8%. En Rusland heeft bijgedragen aan dit succesverhaal. De oorlog in Oekraïne leidde ertoe dat westerse bedrijven zich terugtrokken van de Russische markt, wat nieuwe kansen creëerde voor regionale staten. Tegelijkertijd zorgden de omstandigheden onder de sancties ervoor dat Russische bedrijven en kapitaal en Russische burgers hun bedrijven naar de Centraal-Aziatische regio verplaatsten.

Centraal-Aziatische ondernemers hebben de lucratieve kansen om westerse goederen en technologie te kopen voor de Russische markt niet laten liggen – ze bewandelen een zeer gespannen koord door ervoor te zorgen dat de westerse sancties worden nageleefd, terwijl ze tegelijkertijd hun onderlinge afhankelijkheid en integratie met de Russische markten koesteren. Het herstel van de Russische economie en de groei van 3,6% vorig jaar creëerde zakelijke kansen voor Centraal-Aziatische landen.

Het beleid van Moskou is gericht op een ‘renaissance’ in de relaties van de regio met Rusland. De nieuwe manier van denken in Moskou betekende dat Poetin de handen uit de mouwen stak om de contacten met de Centraal-Aziatische leiders op persoonlijk niveau op een hoog peil te houden, gebruikmakend van alle beschikbare vormen van interactie, zowel bilateraal als regionaal. De Russische aanpak gaf de regionale staten de ruimte om een ‘neutrale’ houding aan te nemen ten opzichte van de oorlog.

Een begrijpelijk probleem voor buitenstaanders is vaak dat de houding van Centraal-Aziatische landen zelden openlijk is en onder specifieke omstandigheden (zoals de oorlog in Oekraïne) in termen van voorkeuren moet worden onderscheiden. Zo was de politieke boodschap van de 9 mei-parade in Moskou vorig jaar, toen alle Centraal-Aziatische presidenten zich bij Poetin voegden tijdens de plechtigheden op het Rode Plein, een enorm gebaar van steun voor Rusland – en voor Poetin persoonlijk.

In 2023 waren de Centraal-Aziatische staten het doelwit van een ongekende diplomatieke inspanning van het Westen om de sancties tegen Rusland te ondersteunen. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken en de Franse president Emmanuel Macron bezochten de regio. Twee historische topontmoetingen in het ‘C5+1’-formaat werden georganiseerd door president Joe Biden en de Duitse kanselier Olaf Scholz in respectievelijk Washington en Berlijn.

Maar de westerse gesprekspartners weigerden het teken aan de wand te zien. De Kazachse gesprekspartner van Blinken vertelde hem dat Astana ‘geen bedreigingen of risico’s voelt vanuit de Russische Federatie’. In de gezamenlijke verklaringen die na de twee ‘C5+1’-toppen werden uitgegeven, werd Oekraïne niet eens genoemd!

Poetins nieuwe manier van denken plaatst het grote spel op een laag pitje en geeft in plaats daarvan prioriteit aan het vergroten van de inhoud van Ruslands betrekkingen met de Centraal-Aziatische staten, vooral op economisch en humanitair gebied. Door deze aanpak is het ‘Big Brother’-syndroom voelbaar verdwenen. Poetins ontmoetingen met zijn collega’s uit Tadzjikistan, Oezbekistan en Kazachstan in Kazan op woensdag verliepen in een duidelijk ontspannen sfeer.  (hier, hier en hier) 

Interessant is dat Emomali Rahmon, de Tadzjiekse president, niet alleen Poetins succes wenste “bij alles wat je doet”, maar ook zijn “stalen zenuwen”. Kassym-Jomart Tokayev, president van Kazachstan, onderstreepte veelbetekenend dat “Rusland onder uw (Poetins) voorname leiderschap opmerkelijke, indrukwekkende successen heeft geboekt. In feite geven uw uitspraken en acties vorm aan de mondiale agenda.” De opmerking van Tokajev is vooral opmerkelijk omdat westerse analisten hem hadden gezien als een potentiële muiter tegen Poetin in de steppen!

Maar als de veiligheidsrelatie van Rusland met de Centraal-Aziatische regio de afgelopen jaren is veranderd, dan komt dat omdat de gecoördineerde inspanningen van Moskou om banden aan te knopen met de Taliban de laatste tijd aan kracht hebben gewonnen. Ze hebben geholpen om de dreigingsperceptie met betrekking tot Afghanistan in de Centraal-Aziatische regio te verminderen.

Terwijl de traditionele aanpak van de dreiging bestond uit het gebruik van militaire middelen en het isoleren van de regio van Afghanistan, schakelde de Russische diplomatie over op een radicaal andere aanpak door constructief samen te werken met de Taliban (hoewel de Taliban nog steeds een verboden organisatie is volgens de Russische wet) en ernaar te streven van de Taliban een belanghebbende partij te maken bij het opbouwen van samenwerkingsverbanden binnen een matrix van wederzijdse belangen. Dat heeft vruchten afgeworpen.

Moskou schatte in dat het bewind van de Taliban de Afghaanse situatie aanzienlijk heeft gestabiliseerd en dat het in het belang van Rusland is om de regering in Kabul te helpen om de extremistische elementen in het land effectief te bestrijden (met name Islamitische Staat, waarvan bekend is dat het een erfenis is van de Amerikaanse bezetting van Afghanistan). Rusland heeft zijn invloed bij de Centraal-Aziatische staten aangewend om ervoor te zorgen dat de door het Westen gesteunde anti-Taliban ‘verzets’krachten geen toevluchtsoorden kregen.

Het strategische doel is natuurlijk dat de westerse inlichtingendiensten niet in staat zullen zijn om losgeslagen Afghaanse elementen te manipuleren om de Centraal-Aziatische regio of de Kaukasus opnieuw te destabiliseren.

De Taliban is zeer ontvankelijk geweest voor de Russische toenaderingen om de Afghaanse staat te versterken. Onlangs ging de Taliban zover dat ze een door de VN gesponsorde conferentie over Afghanistan op 18 en 19 februari in Qatar boycotten. In werkelijkheid was dit een oneerlijke poging van de VS om de Taliban weer bij de les te krijgen onder het voorwendsel van het bevorderen van de “intra-Afghaanse dialoog” (wat in wezen neerkwam op de terugkeer van de Afghaanse proxies van het Westen die in ballingschap in Europa en Amerika leven).

De Taliban doorzag het westerse plan om hun inlichtingennetwerk in Afghanistan weer op te bouwen en stelde daar voorwaarden tegenover voor hun deelname aan de Doha-conferentie, waaronder het feit dat ze de enige vertegenwoordiger van Afghanistan op de bijeenkomst zouden zijn. De Taliban verzetten zich ook tegen de benoeming van een speciale VN-gezant voor Afghanistan, wiens belangrijkste taak het bevorderen van de “intra-Afghaanse dialoog” zou zijn.

In een verklaring voorafgaand aan de bijeenkomst in Doha beschuldigde het ministerie van Buitenlandse Zaken van de Taliban de internationale gemeenschap van “eenzijdig opdringen, beschuldigen en onder druk zetten”. Het interessantste deel van de pantomime die zich in Doha afspeelde, was dat de Russische delegatie die aan de Doha-bijeenkomst deelnam, op verzoek van de Taliban weigerde de zogenaamde ‘vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld’ uit Afghanistan te ontmoeten. Dit was een teken dat Rusland is gaan samenwerken met de Taliban als de feitelijke machthebbers van Afghanistan.

De Centraal-Aziatische staten juichen dit briljante diplomatieke initiatief van Rusland om de regionale veiligheid en stabiliteit te versterken van harte toe. Het vertrouwen van de regio in de Taliban-bewindvoerders is al zo groot dat de Oezbeekse president Mirziyoyev tijdens de ontmoeting met Poetin in Kazan op woensdag de “belangrijke kwestie” ter sprake bracht dat Oezbekistan en Rusland verder zouden gaan met de aanleg van een nieuwe spoorlijn via Afghanistan die Centraal-Azië met de aangrenzende regio’s en de wereldmarkt zou verbinden.

Copyright © 2024 vertaling door Frontnieuws. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.

Het voorzienbare einde van Oekraïne

Volg Frontnieuws op Telegram

Lees meer over: