Poetin, Prigozhin en het managementprincipe: “Werken met de hand die je krijgt”

Er is de afgelopen dagen veel gesproken over de onthulling dat Vladimir Poetin op 29 juni, minder dan een week na de gewapende muiterij van de Wagner Group, Jevgeni Prigozhin en 35 van zijn hoge militaire commandanten in het Kremlin ontving voor drie uur durende gesprekken, schrijft Gilbert Doctorow.

Hoe kan dit? Wat heeft het voor zin? Waarom zou Poetin praten met de man die hij een paar dagen eerder als verrader had bestempeld?

Iedereen die deze vragen stelt, heeft de afgelopen drieëntwintig jaar niet veel aandacht besteed aan het “mensenmanagement” van Vladimir Poetin. Het volgt allemaal het principe dat in veel grote instellingen, zowel privé als openbaar, wordt toegepast: werk met de hand die je hebt gekregen, ervan uitgaande dat bijna iedereen onder je ergens goed voor is. Dit is het werkingsprincipe dat ik om me heen zag tijdens mijn vier jaar bij United Parcel Service. Het is zeker het heersende principe in de strijdkrachten van de Verenigde Staten.

Toen hij in 2000 aan de macht kwam, kreeg Poetin te maken met een groot aantal roofzuchtige oligarchen die hij temde, vooral door de aanmatigende politieke ambities van Michail Chodorkovski de kop in te drukken en de onruststoker naar een lang verblijf achter de tralies te sturen. Toen ze eenmaal getemd waren, bleven de roofridders uit de buurt van de politiek en besteedden ze hun tijd aan het ontwikkelen van de grote delen van de economie die ze in handen hadden gekregen, zelfs als ze voor zichzelf ongepaste winsten afroomden.

In 2000 erfde Poetin ook liberale functionarissen van twijfelachtige loyaliteit aan hemzelf en aan het land. Ze waren geniaal in organisatorische zaken of financieel management, maar hadden vaak ook dievenstreken. Anatoly Chubais is een voorbeeld. Hij had de herverkiezingscampagne van Boris Jeltsin in 1996 geleid, die met alle middelen eerlijk en oneerlijk won. Vervolgens stond hij aan het hoofd van verschillende staatsbedrijven, met name op het gebied van nanotechnologieën, waarvan hij met beide handen stal. Maar dezelfde ontrouw kan worden gezegd van Alexander Kudrin, die lange tijd minister van Financiën van Rusland was en door zijn West-Europese collega’s werd uitgeroepen tot de beste minister van Financiën in een reeks van jaren. Kudrin was ook de meest zichtbare politieke leider die sprak tijdens de Bolotnoye anti-Kremlin straatdemonstraties in 2011, die Poetin-hater Alexei Navalny bekendheid gaven.

Zowel Chubais als Kudrin zijn nu in zelfopgelegde ballingschap in het buitenland, samen met veel kleinere liberalen die tot het begin van de Speciale Militaire Operatie in de Russische regering of bij staatsbedrijven werkten. En er zou zelfs een aanklacht van twijfelachtige loyaliteit kunnen worden ingediend tegen German Gref, die de afgelopen jaren toezicht heeft gehouden op de totale transformatie van de grootste bank van Rusland, Sber, in een klantgerichte, zeer efficiënte en technologisch geavanceerde instelling. Gref blijft op zijn post, hoewel hij wat zendtijd op de staatstelevisie heeft verloren. In zijn beslissing om aan te blijven, wordt hij misschien gekoppeld aan de gouverneur van de Centrale Bank, Elvira Nabiullina, die ook een sterke verdediger is van de liberale, marktgestuurde economie in een tijd waarin Rusland meer centrale controle moest nemen om het land op oorlogspad te brengen.

Geen van deze zeer capabele, zij het dubbelzinnige politieke en economische actoren tijdens de Poetinjaren is droog uitgeknepen. Ze mochten in kleine hoeveelheden verdeeldheid zaaien en/of stelen, terwijl ze veel “sap” bijdroegen aan de cocktail van het economische succes van Rusland tijdens de jaren van Poetin.

Dan zijn er nog veel prominente leden van het Russische politieke establishment die op de een of andere manier ernstige tekortkomingen vertoonden, maar toch werden behouden en, indien gerechtvaardigd, bevorderd tot steeds grotere verantwoordelijkheden. De voorzitter van de Federatieraad, de hoogste kamer van de tweekamerwetgevende macht van Rusland, Valentina Matviyenko, is hier een uitstekend voorbeeld van. U ziet haar veel op de Russische televisie terwijl ze allerlei openbare functies vervult. Gisteren was ze in Peking, waar ze voor een gesprek werd ontvangen door de Chinese president Xi Jinping. In de officiële rangorde is Matviyenko na Poetin de belangrijkste politieke figuur in de Russische staatshiërarchie.

Maar waar komt Matviyenko vandaan?

Toen ik in 1994 en later in Sint-Petersburg woonde en werkte, zagen we veel Matviyenko. Ze was een bekende dronkaard die af en toe ‘onder invloed’ in het openbaar verscheen en haar zoon stond alom bekend om zijn corrupte praktijken waarmee hij een fortuin verdiende aan speculatieve vastgoedtransacties die mogelijk werden gemaakt door de positie van zijn moeder. Ik herinner me dat ik aanklachten tegen moeder en zoon zag op bankjes in het park in Petersburg.

Nadat haar kandidatuur voor herverkiezing als burgemeester van de stad was ingetrokken en ze werd vervangen door een relatief onbekende kandidaat die de voorkeur had van het Kremlin, een zekere Jakovlev, ze keerde terug naar Moskou. Daar ontnuchterde ze en kreeg ze een nieuwe kans om te slagen, wat ze met elan heeft gedaan.

Een paar weken geleden, in mijn eerste commentaar op de opstand van de Wagner-groep, merkte ik op dat de Russische geschiedenis door de eeuwen heen een aantal opstanden heeft gekend die meer op de Wagner-affaire leken dan de februari 1917 “revolutie” die Vladimir Poetin opriep toen hij voor het eerst op televisie sprak na het herstel van de orde. Een van deze eerdere episodes was het verraad dat in 1708-09 werd gepleegd door de hetman van de Zaporozjie Kozakken, Ivan Mazepa, die de man op de grond van Peter de Grote was geweest in wat nu deel uitmaakt van Oekraïne, maar die zich tegen de tsaar keerde en zich aansloot bij de troepen van de Zweedse koning Karel XII, die toen in een strijd op leven en dood met Rusland verwikkeld was. Net als Prigozhin was Mazepa een van de rijkste mensen in het land met uitgebreide grondbezittingen, en net als Prigozhin kwam hij in opstand toen hij begreep dat de nieuwe militaire hervormingen die Peter invoerde hem veel van zijn macht als vrijbuiter zouden ontnemen. Mazepa was een zeldzaam geval waarin het vertrouwen van Peter de Grote in zijn ondergeschikten misplaatst was. Voor de rest verhief Peter tijdens zijn heerschappij veel ambitieuze mannen met een zeer bescheiden achtergrond tot hoge en verantwoordelijke posities. Sommigen waren schurken die hun macht misbruikten, anderen minder, maar bijna allemaal droegen ze met hun superieure intelligentie en talenten bij aan de grootheid van Rusland.

We hebben heel weinig gehoord over wat Vladimir Poetin besproken kan hebben met de leiders van de Wagner Group tijdens hun ontmoeting in het Kremlin. Volgens zijn perssecretaris Peskov zwoeren deze commandanten allemaal trouw aan de staat en aan Poetin en stelde hij basisregels op voor hun terugkeer naar actieve gevechten in de Speciale Militaire Operatie.

We kunnen verwachten dat we de komende weken meer te weten zullen komen.

Copyright © 2023 vertaling door Frontnieuws. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.

OEKRAÏNE CONFLICT DOSSIER

Prigozhin boog zijn hoofd nadat Poetin hem barmhartig een laatste kans gaf om zijn leven te redden

Volg Frontnieuws op Telegram

Lees meer over: