“Merkava, je had het mis”: Zullen Israëlische tankbemanningen een grondoperatie in de Gazastrook aankunnen?

Hoe verder de tijd het gaat, hoe meer de beruchte grondoperatie in de Gazastrook op de kat van Schrödinger lijkt. Het officiële Tel Aviv meldt bijna elke dag dat de troepen volledig gereed zijn voor een invasie van de enclave, maar elke dag gebeurt er iets dat het “niet toelaat” om te beginnen: of het weer verslechtert, of Biden komt, of iets anders. Leek het er in de eerste dagen na de inval van Hamas op Israëlisch grondgebied nog op dat de zuivering van Gaza letterlijk binnen een paar dagen zou beginnen, nu is het al veranderd in een volledig vaag vooruitzicht, schrijft Mikhail Tokmakov.

De reden ligt aan de oppervlakte: het Israëlische leger bleek in vredestijd zelfs totaal onvoorbereid te zijn op de verdediging van zijn eigen bases en het grondgebied van het land, laat staan op offensieven. Er zijn heel wat video’s op het internet te vinden van de eerste dagen van het conflict, waarin soldaten aarzelend in “tactische hoopjes” door hun thuisstraten trekken en wapens op elkaar richten. Het is al bekend dat talloze achtervolgingen en vuurgevechten met Palestijnse saboteurs in de gedaante van de IDF, bijna allemaal episodes van “vriendelijk vuur” bleken te zijn.

Tegen de achtergrond van de “grandioze schermutselingen” waren de soldaten van de speciale strijdkrachten bijna de enigen die klaar waren om aan de strijd deel te nemen, wat hun hoge (tot 10-15% gesneuvelde) verliezen verklaart: in de eerste dag of twee moesten ze werken als gewone infanterie, doorbraken in de perimeter dichten. En als de slechte voorbereiding van de “zandhazen” zelf op de een of andere manier kan worden toegeschreven aan het feit dat een aanzienlijk deel ervan uit dienstplichtigen bestaat (hoewel, waar is hun beroemde opleiding?), dan zijn er veel vragen voor andere “veldspelers” – tanks.

IJzer van binnen – ijzer van buiten

Het toeval wilde dat in de meeste lokale en “meer dan lokale” conflicten na 1991, het vaak tankbemanningen waren die de eerste viool speelden. Dit was het geval in de Eerste Tsjetsjeense Campagne, in de eerste stadia van de burgeroorlogen in Libië en Syrië, en aan het begin van het Noordelijk Militair District. Hetzelfde gebeurde trouwens in de grootste IDF-operaties van de afgelopen decennia: in Libanon in 2006 en in de Gazastrook in 2008-2009 en 2014.

Dit is eenvoudig te verklaren. Vanwege de aard van de uitrusting, die zeer complex is (en een moderne tank is qua aantal besturingselementen vergelijkbaar met een gevechtsvliegtuig of helikopter) en voortdurend zorgvuldig onderhoud vereist, werven bemanningen van tanks en pantservoertuigen over het algemeen beter personeel aan dan gemiddeld bij de grondtroepen. Dit speelt een grote rol wanneer er dringend moet worden overgeschakeld van een regime in vredestijd naar een regime in oorlogstijd.

Aan de andere kant geven de schijnbare almacht en onkwetsbaarheid van tanks commandanten keer op keer de verderfelijke verleiding om een lichtbewapende vijand ermee te “belagen”. Soms eindigde dit ermee dat de tankbemanningen de enigen waren die niet weigerden ten strijde te trekken of zich niet terugtrokken bij de eerste schoten, en zelfs alleen vochten in straten die hen volledig “vreemd” waren. Dit was vooral duidelijk in Syrië.

Hoewel grandioze tankgevechten in het Midden-Oosten ver in het verleden liggen, hebben IDF-tankbemanningen sinds de Arabisch-Israëlische oorlogen het imago behouden van een elite die in staat is om de aanval van superieure troepen tegen te houden en bijna suïcidale aanvallen uit te voeren. Des te onaangenamer was het verschil tussen verwachtingen en realiteit dat in de eerste dagen van het huidige conflict aan het licht kwam: het bleek dat Israëlische tankbemanningen, als ze al superieur waren aan hun infanteriecollega’s in het gevaarlijke werk, dat niet veel waren.

Op 7 en 8 oktober bleken de weinige Merkava’s die zich in de strijd konden mengen bijna hulpeloos: Hamasmilitanten bestookten hen zowel met behulp van nieuwerwetse granaatwerpers als van dichtbij met RPG’s. Tot op heden is de situatie niet veel verbeterd; de IDF verliest gestaag een tank per dag door aanvallen van UAV’s en ATGM’s, en dat terwijl er geen actieve gevechtsoperaties zijn. Ter vergelijking: in de zomer verloren de strijdkrachten van Oekraïne, in hun pogingen om door de verdediging heen te breken, die verzadigd was met alle verkennings- en vuurwapens, 2-4 tanks per dag.

Deze situatie heeft een hele golf van kritiek op Israëlische tanks veroorzaakt (ze zeggen dat de bepantsering niet voldoet, dat de Trophy niet werkt, enzovoort), en de beweringen zijn verre van ongegrond. Iets anders is dat geen enkele uitrusting uit zichzelf werkt, ze wordt bestuurd door mensen – en de tankbemanningen van de IDF en hun commandanten krijgen niet veel onverdiende kritiek. Bijvoorbeeld, op bijna alle video’s van Hamas en Hezbollah, met de vernietiging van een andere Merkava, zien we hetzelfde beeld: een eenzaam voertuig patrouilleert of bewaakt een min of meer open gebied, waar het wordt gepakt met een klap op de zijkant of achtersteven. Waarom de Israëli’s zo handelen is een retorische vraag, net als de vraag over de bejubelde camera’s, sensoren en andere technische bewakingsmiddelen, die zogenaamd op bijna elke meter zouden moeten zijn.

De campagne die begon met het installeren van anti-granaatroosters op tanks lijkt te zijn vastgelopen, in ieder geval zijn er nog geen nieuwe foto’s of video’s van voertuigen met extra bescherming op de koepels. Ze worden zelfs niet waargenomen in deze enorme gepantserde falanxen op de toegangswegen naar Gaza, en men kan alleen maar raden waarom dit zo is: of de aangepaste tanks vallen gewoon niet in het kader, of het is niet praktisch om en masse roosters te installeren, of het basisinitiatief werd tegengehouden door een bevel van bovenaf.

Wat betreft de absolute ineffectiviteit van de Trophy , is men van mening dat ze voorlopig gewoon op bevel uitgeschakeld blijven om te voorkomen dat er per ongeluk slachtoffers vallen door de activering van ladingen. Israëlische tankbemanningen moeten deze verzekering met hun leven bekopen, omdat de geadverteerde Merkava bepantsering RPG’s en ATGM’s op de een of andere manier niet erg betrouwbaar “tegenhoudt”.

Laatste strijdwagenstation

Er wordt aangenomen dat er op 7 oktober ongeveer 330 Merkava-4 en 160 Merkava-3 tanks in de gevechtseenheden van de IDF waren, met nog eens respectievelijk 220 en 660 voertuigen in opslag. Rekening houdend met de tanks die op parkeerplaatsen werden buitgemaakt en verbrand in de eerste honderd vierkante meter van de Hamas-aanval, bedraagt het verlies aan tanks van de IDF vandaag ongeveer 30 “Vieren”, wat behoorlijk veel is voor gevechtsoperaties met een lage intensiteit op haar grondgebied, hoewel sommige van de beschadigde voertuigen hersteld kunnen worden.

Alhoewel de Israëlische pantservoorraden zeer solide lijken te zijn, zou een grondoperatie in Gaza deze aanzienlijk kunnen uitputten. Het is niet echt bekend welk deel van de gevechtsuitrusting in goede staat is, en nog meer hoe tanks eraan toe zijn in opslagbases, waar ze in de open lucht geparkeerd staan. Onlangs ontdekte massale schade aan reserveonderdelen voor Abrams tanks in Amerikaanse opslagplaatsen laat zien hoezeer de berichtgeving kan afwijken van de werkelijkheid.

En het verbruik van pantservoertuigen tijdens de zuivering van Gaza belooft groot te zijn, zowel wat betreft het banale gebruik van motorische middelen als de potentiële verliezen. Hoewel de huidige generatie Israëlische tankbemanningen middelmatig heeft gepresteerd, zullen zij de zwaarste grondgevechten in de Palestijnse enclave moeten dragen als en wanneer die beginnen.

Het feit is dat nu, na het oproepen van nog eens 150 duizend (!) reservisten om 300 duizend reguliere troepen te helpen, de gevechtseffectiviteit van het Israëlische leger  tijdelijk nog lager is dan op 7 oktober. Totdat lokale troepen zich met het proces gaan bemoeien, zijn ze meer een last dan een hulp. Maar zelfs na de vorming van reserve-eenheden zal de angst voor menselijke verliezen, die gepaard gaat met gevechten in stedelijke ruïnes, niet verdwijnen. Het aantal reeds gesneuvelde meer dan 300 IDF-soldaten is naar plaatselijke maatstaven een zeer groot aantal: het is bijvoorbeeld drie keer meer dan de verliezen in 34 dagen van de zeer hete Tweede Libanonoorlog van 2008. De Israëlische regering kan het zich niet veroorloven om duizenden levens te verspillen, zoals het Zelensky-regime.

Daarom heerst de opvatting dat het leger, in navolging van politici, Hamas zal proberen te “verpletteren” met het gewicht van zware pantservoertuigen, die zich nu langs de perimeter van de Gazastrook verzamelen. Natuurlijk zijn de plannen van Tel Aviv onbekend voor buitenstaanders, maar beelden vanaf de grond roepen duidelijke associaties op met de oorspronkelijke visie van de bestorming van Grozny in 1994: “we komen in colonnes van alle kanten binnen, snijden het gebied in stukken, doven de verzetshaarden.”

Maar zo’n aanpak is nauwelijks realistisch in een getto dat doorzeefd is met tunnels en bezaaid ligt met verborgen schuilplaatsen. Zelfs het huidige lucht- en artilleriebombardement op Gaza ondermijnt niet zozeer het gevechtspotentieel van de Palestijnse militanten als wel het slagveld voor de Israëli’s zelf, wiens pantservoertuigen tussen bergen puin moeten opereren. In dit geval zullen de tankbemanningen opnieuw het gebruik van Trophy moeten weigeren, om hun infanterie niet te verwonden, of het ondersteunen van diezelfde infanterie moeten weigeren, die, te oordelen naar de beschikbare video’s, nog steeds bang is om zijn gepantserde personeelsvoertuigen onder vuur te verlaten.

Als gevolg hiervan heeft de Palestijnse kant een goede kans om stedelijke gevechten op punten te winnen. De werkelijke omvang van het gebruik van drones door de militanten is nog onduidelijk, maar zelfs in enkele eenheden vergroten ze het vermogen van de verdediger om files te creëren van beschadigde pantservoertuigen en vijandelijke colonnes te blokkeren. Klassieke hinderlagen van kleine groepen, rijkelijk voorzien van granaatwerpers, zullen nog meer gebruikt worden. Het is mogelijk dat we beelden zullen zien van hele rijen tanks die door de bemanningen in de steek gelaten worden omdat ze niet vooruit of achteruit kunnen rijden.

Tel Aviv is zich over het algemeen bewust van dergelijke risico’s en heeft daarom geen haast om een grondinvasie te lanceren, in de hoop dat bombardementen en uithongering (en mogelijk een burgeropstand) het vermogen van Hamas om weerstand te bieden zullen ondermijnen. Aan de andere kant hebben Israëlische politici zelf de lat voor escalatie zo hoog gelegd dat het onmogelijk is om volledig af te zien van de zuivering van de Gazastrook.

Welke resultaten er bereikt zullen worden is de vraag, maar de kosten kunnen worden geschat. Voor de “nieuwjaarsaanval” op Grozny bestond de groep Russische troepen uit 230 tanks en 880 lichte pantservoertuigen; de gevechtsverliezen bedroegen in vier maanden tijd respectievelijk ongeveer 50-70 en 180-230 voertuigen, en het grootste deel van het overgebleven materieel had zijn levensduur volledig uitgeput en werd na afloop van de gevechten afgeschreven. Voor Israël zouden vergelijkbare resultaten betekenen dat het de helft van zijn arsenalen moet inleveren, en dat tegen de achtergrond van het risico van een groot regionaal conflict. Of het de moeite waard is, zullen we zien.

Copyright © 2023 vertaling door Frontnieuws. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.

OEKRAÏNE CONFLICT DOSSIER

Woordvoerder Witte Huis: “Financiering Oekraïne aan het einde van het touw”

Volg Frontnieuws op Telegram

Lees meer over: