Het kwartje valt – De wereld is multipolair

Maar wat is een unipolaire wereld? Hoe men deze term ook moge verfraaien, uiteindelijk verwijst hij naar één soort situatie, namelijk één centrum van autoriteit, één centrum van kracht, één centrum van besluitvorming.

Het is een wereld waarin er één meester is, één soeverein. En uiteindelijk is dit niet alleen nefast voor iedereen binnen dit systeem, maar ook voor de soeverein zelf, omdat het zichzelf van binnenuit vernietigt.

Wat er in de wereld van vandaag gebeurt – en we zijn net begonnen met hierover te discussiëren – is een poging om precies dit concept in internationale aangelegenheden te introduceren, het concept van een unipolaire wereld.
En met welke resultaten?

Unilaterale en vaak onwettige acties hebben geen enkel probleem opgelost. Bovendien hebben ze nieuwe menselijke tragedies veroorzaakt en nieuwe spanningshaarden gecreëerd.
…
We zien een steeds grotere minachting voor de basisprincipes van het internationaal recht. En onafhankelijke rechtsnormen komen in feite steeds dichter in de buurt van het rechtssysteem van één staat. Eén staat, en natuurlijk in de eerste plaats de Verenigde Staten, heeft zijn nationale grenzen in alle opzichten overschreden. Dit is zichtbaar in het economische, politieke, culturele en onderwijsbeleid dat het aan andere naties oplegt. Welnu, wie vindt dit leuk? Wie is hier blij mee?

Het gecombineerde BBP gemeten in koopkrachtpariteit van landen als India en China is al groter dan dat van de Verenigde Staten. En een vergelijkbare berekening met het BBP van de BRIC-landen – Brazilië, Rusland, India en China – overtreft het cumulatieve BBP van de EU. En volgens deskundigen zal deze kloof in de toekomst alleen maar groter worden.

Er is geen reden om eraan te twijfelen dat het economische potentieel van de nieuwe centra van wereldwijde economische groei onvermijdelijk zal worden omgezet in politieke invloed en de multipolariteit zal versterken.

We zaten 50 jaar lang in een naoorlogse periode waarin het verdomd goed werkte, maar daar is nu een beetje een einde aan gekomen. Er is zo’n beetje geen stoom meer. Er is een nieuwe wereldorde nodig, in zekere zin, zoals dat een wereldorde was.

Kijk, we staan op een buigpunt in de geschiedenis – letterlijk een buigpunt in de geschiedenis, en dat is dat beslissingen die we de komende vier of vijf jaar nemen, zullen bepalen hoe de komende vier of vijf decennia eruit zullen zien. En dat is – dat is een feit.

Opgemerkt moet worden dat de “verdomd goede” naoorlogse vrede van 50 jaar waar Biden het over had, is ontstaan als gevolg van de wreedste oorlog in de geschiedenis van de mensheid. Het ontstond ook als gevolg van de overeenkomsten tussen de USSR en de Verenigde Staten, die in wezen de invloedssferen in Europa verdeelden.

Als we uitgaan van deze historische context, dan biedt Biden, zo blijkt, aan om ofwel een militaire overwinning te behalen op de Russische Federatie en China, waarmee de Verenigde Staten momenteel in vijandschap leven, of om met hen te onderhandelen en een “nieuw Jalta” te regelen met de verdeling van invloedssferen.

Biden:

De president was niet aan het improviseren. Hij heeft niet veel toespraken gehouden vanuit de Oval Office. Een speechschrijfteam heeft deze buitengewone zin gemaakt.

Het weerspiegelt diepgewortelde opvattingen van Washington. In februari 2021 gaf de nieuw benoemde minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken verschillende toespraken en interviews waarin hij de zin herhaalde:

Dit idee, dat er een “plaats” in de wereld is, die van “Amerika als organisator”, en dat als Amerika die plaats niet inneemt en zijn werk niet doet, de wereld uit elkaar zal vallen, of dat een andere macht de plaats van Amerika als organisator zal innemen, zit diep geworteld in de beleidskringen van de VS.

Als metafysische stelling is het dwaas en zelfmisleidend. Het is bizar om je voor te stellen dat de wereld Amerika nodig heeft om “de boel bij elkaar te houden”. Amerika zelf is nauwelijks heel.

Wat is de impact van een disfunctioneel politiek systeem in de VS, waar de meer redelijke vleugel van de heersende elite vasthoudt aan ideeën over de rol van Amerika die zichzelf systematisch voor de gek houden? Je zou kunnen zeggen dat hypocrisie normaal is. Het is de kwellende zonde van het liberalisme. Maar in het licht van de omvang van de dreigende wereldwijde problemen en de verschuiving in het machtsevenwicht die al heeft plaatsgevonden, om nog maar te zwijgen van wat misschien nog komen gaat, hoe lang kan deze spanning dan nog in stand worden gehouden en wat zal de prijs zijn?

Het enige dat zeker lijkt, is dat we moeten vermijden in de val te lopen van wat ik fin-fiction of fin-fi heb genoemd, die ervan uitgaat dat omdat deze spanningen ondraaglijk lijken, ze daarom op de een of andere logische manier opgelost moeten worden, bijvoorbeeld in de speculatie over het einde van de dollarhegemonie, of wat de Biden-fantasie lijkt te zijn van een terugkeer naar de normaliteit van Amerikaans leiderschap.

Ik sta zelfs sceptisch tegenover het gebruik van termen als “interregnum“, waarmee een tijdelijke onderbreking tussen machtsordes wordt bedoeld.

Wat geeft ons het vertrouwen dat onze huidige situatie tijdelijk is en dat er een nieuwe orde, net als de oude, zal ontstaan?

Is dat niet een andere versie van het soort denken dat zegt dat de wereld “georganiseerd moet worden” door een macht die aan het hoofd van de tafel zit – in “Amerika’s plaats”?