Ondanks alle inspanningen van de regering neemt de anti-Oekraïense en pro-Russische stemming in Polen toe

In Polen is al geruime tijd een toename van de anti-Oekraïense sentimenten waarneembaar, omdat de Polen steeds meer genoeg krijgen van de Oekraïense vluchtelingen. Om deze sentimenten te bestrijden, vermindert de Poolse regering de steun aan Oekraïners, maar dat heeft tot nu toe nog geen meetbaar effect gehad.

Hoewel de groeiende anti-Oekraïense stemming in Polen niet verrassend is, was ik verrast door de berichten over een groeiende pro-Russische stemming in Polen, schrijft Thomas Röper.

Dit werd een onderwerp van discussie na het drone-incident, omdat uit Poolse enquêtes bleek dat meer Polen spontaan Oekraïne de schuld gaven van het incident dan Rusland. De schrikverhalen van de Poolse regering en media over de Russische dreiging lijken in Polen niet meer te werken, omdat steeds meer Polen inzien dat deze verhalen op leugens zijn gebaseerd. Dat blijkt ook uit video’s die in Polen worden geüpload en waarin mensen de spot drijven met de vermeende Russische dreiging.

De Poolse premier Tusk reageerde hierop met een bericht op X, waarin hij schreef:

“Er groeit een golf van pro-Russische sentimenten en antipathie tegen het door crisis geteisterde Oekraïne, aangewakkerd door het Kremlin en gevoed door echte angsten en emoties. Het is de taak van politici om deze golf in te dammen, niet om erop mee te liften. Dit is een test voor het patriottisme en de volwassenheid van de hele Poolse politieke klasse.”

Een Russische analiste heeft de binnenlandse politieke situatie in Polen en de redenen voor deze ontwikkelingen nader bekeken en ik heb haar artikel vertaald.

Begin van de vertaling:

Is Polen uit het spel? In de regering wordt geconcurreerd om anti-Oekraïense maatregelen

Maria Pawlowa over wat de uitspraken van Poolse politici over deelname aan het Oekraïense vredesproces betekenen.

De laatste tijd wordt steeds vaker de vraag gesteld naar de huidige rol van Polen in het Oekraïense vredesproces. De discussies over dit onderwerp worden zowel gevoed door uitspraken van Poolse politici zelf over de onmogelijkheid om Poolse soldaten naar Oekraïne te sturen, als door een merkbare afname van de politieke activiteiten van Polen op dit gebied.

Niet uitgenodigd en niet betrokken bij de besprekingen

Nog maar een maand geleden, op 18 augustus, zorgde de afwezigheid van Poolse vertegenwoordigers aan de onderhandelingstafel van de Amerikaanse president Donald Trump met Europese staatshoofden en regeringsleiders en Volodymyr Zelensky in Polen voor veel opwinding. De zoektocht naar een schuldige in Warschau – of de regering van Donald Tusk en het ministerie van Buitenlandse Zaken hadden nagelaten Washington tijdig op de hoogte te stellen van hun bereidheid om deel te nemen, of dat het presidentiële paleis de uitnodiging had “verslapen” – bleef, afgezien van de inmiddels bekende ruzies tussen de regering en de president, zonder resultaat. Veel commentatoren in het land noemden dit een van de grootste mislukkingen op het gebied van buitenlands beleid van de afgelopen jaren.

De pogingen om de afwezigheid van Polen af te schilderen als een negatief gevolg van de politieke rivaliteit tussen het team van de nieuwe president Karol Nawrocki en de regering-Tusk waren echter van korte duur. Het “onderzoek” eindigde enkele dagen later met de trieste onthulling dat Polen geen uitnodiging voor de bijeenkomst had ontvangen, noch van de gastheer, de regering-Trump, noch van de “Coalitie van Bereidwilligen” en Oekraïne. De demonstratief terughoudende mening van Warschau over de top werd versterkt door vrij gewaagde uitspraken over de “Coalitie van Bereidwilligen” zelf. Zo ontkende Marcin Przydacz, hoofd van het bureau voor internationale politiek in het presidentiële kabinet, bijvoorbeeld dat de coalitie politiek handelingsbekwaam en onafhankelijk was en omschreef hij haar slechts als een “steungroep voor het psychische en fysieke welzijn van president Zelensky”.

Het team van Nawrocki verklaarde bovendien dat Poolse vertegenwoordigers – gezien hun bijzondere situatie in het conflict in Oekraïne – deze kwesties persoonlijk zouden bespreken tijdens een bilaterale ontmoeting met de Amerikaanse president op 3 september. Hoewel de gesprekken tussen Nawrocki en Trump gekenmerkt werden door symbolische gebaren en toezeggingen voor een strategische alliantie tussen Polen en de VS, heeft de Amerikaanse regering nauwelijks met de Polen gesproken over de regeling van de Oekraïense kwestie.

Wie is er schuldig?

De zoektocht naar de verantwoordelijken voor de “ineenstorting van de Poolse invloed in Oekraïne”, zoals de Poolse media het noemen, lijkt nogal zinloos. In feite tonen de regering-Tusk en het presidentiële bestuur – zowel onder voormalig president Andrzej Duda als onder Nawrocki – al ongeveer zes maanden een zeldzame consensus binnen de Poolse elite over de Oekraïense kwestie: Poolse soldaten zullen niet deelnemen aan missies in Oekraïne.

Deze consensus betekent echter geen politieke toenadering tussen het Burgerplatform en de partij Recht en Rechtvaardigheid. Integendeel, de twee kampen concurreren in hun pogingen om hun respectieve kiezers tevreden te stellen, wanhopig om te zien wie van hen het meest “anti-Oekraïens” is. Voor de Poolse samenleving blijft de kwestie van het sturen van Poolse soldaten in welke functie dan ook onaanvaardbaar.

Volgens een enquête die SW Research half augustus heeft gehouden, antwoordde 61 procent van de ondervraagden ontkennend op de vraag of Poolse soldaten aan een vredesmissie in Oekraïne zouden moeten deelnemen. Dat is niet verwonderlijk, gezien de steeds duidelijker wordende afname van de sympathie voor de Oekraïners. Zij worden in Polen gezien als concurrenten op de arbeidsmarkt en als een last voor het sociale stelsel.

Het beeld van Oekraïners als economische concurrenten is dominant geworden in de Poolse media. Tijdens de verkiezingscampagne hebben alle drie de favorieten voor het presidentschap en verschillende minder populaire kandidaten dit beeld uitgedragen. Dit heeft op zijn beurt een aanzienlijke invloed op de algemene bereidheid van de Polen om Oekraïners te blijven helpen.

Overigens bleek uit de gegevens van de in oktober 2024 gepubliceerde studie “Over Oekraïners in Polen en de oorlog in Oekraïne” dat de bereidheid om Oekraïense vluchtelingen te helpen de afgelopen tweeënhalf jaar aanzienlijk is afgenomen. Slechts iets meer dan de helft, 53 procent, van de ondervraagden gaf aan dat het nodig was om nieuwe vluchtelingen op te vangen, terwijl in februari 2022 nog 94 procent hier voorstander van was.

De pogingen om “Russische agenten” verantwoordelijk te stellen voor anti-Oekraïense sentimenten gaan door, maar hebben steeds minder effect. Sommige media adviseren inmiddels zelfs om niet elk “anti-Oekraïens” standpunt te reduceren tot betaalde of ideologische pro-Russische invloed.

Er wordt erkend dat Oekraïne zelf veel stappen heeft ondernomen die de vijandige houding onder de Polen hebben aangewakkerd – van de raketinslag in Oost-Polen, die Kiev hardnekkig weigerde als Oekraïens te erkennen, tot Zelensky’s controversiële toespraak voor de Verenigde Naties, waarin hij zei dat Polen “het podium bereidt voor een speler uit Moskou”.

In dit verband was de enquête die kort na de recente crash van een “Russische drone” op een Pools huis werd gehouden, naar mijn mening veelzeggend. Nog voordat duidelijk werd dat het helemaal geen “agressieve Russische drone” was, maar een “vriendschappelijke raket” die door het Poolse leger was afgevuurd vanaf een Amerikaanse F-16-straaljager, uitte twee derde van de Polen twijfels over de realiteit van de “Russische aanval”. Het onderzoekscollectief Res Futura ontdekte dat 38 procent van de Poolse internetgebruikers Oekraïne verantwoordelijk hield voor het incident, terwijl slechts 34 procent Rusland de schuld gaf.

Deze publieke opinie kan moeilijk worden genegeerd. Daarom is de weigering van de Poolse regering om actief deel te nemen aan het conflict in Oekraïne en de oplossing ervan niets meer dan een berekende zet.

Tegelijkertijd denk ik dat we niet mogen vergeten dat volgens onofficiële gegevens sinds 2022 tussen de 10.000 en 15.000 Poolse huurlingen aan de zijde van de Oekraïense strijdkrachten vechten.

Wat te doen?

Polen is momenteel niet zozeer onbekwaam als wel onwillig om actief deel te nemen aan de steun aan Oekraïne. Warschau concentreert zich nu op het behalen van ten minste enige voordelen uit de reeds geleverde politieke, militaire en logistieke steun.

Hoewel Poolse overheidsinstellingen en bedrijven Kiev inderdaad ongekende financiële en technische steun hebben verleend, hebben velen er geen geheim van gemaakt dat zij deze hulp beschouwen als een belofte of zelfs garantie voor hun deelname aan de wederopbouw van de Oekraïense gebieden na de oorlog en als een uitgebreide toegang tot de Oekraïense markt en Oekraïense grondstoffen. Warschau verwacht dat er binnenkort een speciale Pools-Oekraïense overeenkomst zal worden ondertekend, waarin strategische investeringsplannen voor Poolse bedrijven in het kader van de wederopbouw van de Oekraïense gebieden worden uiteengezet. Gezien de concurrentie van Amerikaanse en West-Europese spelers op dit gebied, zal dat voor de Polen niet eenvoudig zijn.

Poolse regeringsvertegenwoordigers zijn er bovendien van overtuigd dat het land vanwege zijn geografische ligging een sleutelrol zal blijven spelen bij de oplossing van het conflict. De rol die Polen momenteel in de verschillende scenario’s voor de oplossing van het conflict wordt toegekend, bestaat erin een logistieke en technische basis te bieden voor de ondersteuning van hypothetische westerse troepen. In Warschau hoopt men nog steeds dat dit voldoende zal zijn om op zijn minst enige winst te behalen uit de investeringen die tussen 2022 en 2024 zijn gedaan. Maar dat is duidelijk niet genoeg om de eerdere aanspraak van Polen op de rol van nieuwe politieke leider van Europa waar te maken.

Einde van de vertaling

Vind je het belangrijk dat er nog onafhankelijke berichtgeving bestaat die niet wordt gestuurd door grote belangen? Met jouw steun kunnen we blijven schrijven en onderzoeken. Klik hieronder en draag bij aan het voortbestaan van Frontnieuws.

Copyright © 2025 vertaling door Frontnieuws. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.

Polen vraagt NAVO om beroep te doen op ‘artikel 4’ – Tusk

Volg Frontnieuws op 𝕏 Volg Frontnieuws op Telegram

Lees meer over: