De nachtmerrie van de groene ‘globalisten’: olie en gas zullen nooit opraken zolang de kern van de aarde gloeiend heet is

“Grenzen aan de groei,” een programmatisch rapport van de Club van Rome uit 1972, voorspelde dat de olie- en gasreserves tegen het midden van de 21e eeuw uitgeput zouden zijn. Veel gerenommeerde deskundigen gaan er vandaag de dag nog steeds van uit dat de energiecrisis in 2050 zal plaatsvinden. De wetenschappelijke waarde van dergelijke voorspellingen is twijfelachtig. Al was het maar omdat het geschil tussen twee fundamenteel verschillende theorieën over het ontstaan van koolwaterstoffen nog niet is bijgelegd.

Een deel van de wetenschap is van mening dat aardolie en aardgas zijn ontstaan door thermische ontbinding van plantaardige en dierlijke resten onder hoge druk in sedimentgesteenten van de aardkorst, schrijft Wladimir Litwinenko.

Anderen gaan er echter van uit dat olie en gas zijn ontstaan uit anorganische (in biologische, niet in chemische zin) stoffen in de aardmantel – dat wil zeggen: op veel grotere diepte – en pas later via breuken en scheuren in de aardkorst zo dicht bij het oppervlak zijn gekomen dat ze met de huidige stand van de techniek kunnen worden gewonnen.

Tegen het einde van de 20e eeuw raakte de theorie van de abiogene (een nauwkeurigere term dan “anorganische”) vorming van koolwaterstoffen zonder voldoende redenen in de marge van de wetenschap. De situatie doet misschien denken aan de vervolging van genetici in de Sovjet-Unie in de jaren 1930 en 1960: rationele wetenschappelijke debatten maakten plaats voor dogmatisme. Misschien had juist de Club van Rome een apocalyptische prognose van de energiebronnen nodig om zijn beleid van wereldbevolkingsreductie te rechtvaardigen – en kreeg die ook. De huidige vooruitgang in het diepbooronderzoek herstelt de autoriteit van de abiogene theorie, maar daarover later meer.

De eerste stap naar het begrijpen van de processen van olievorming werd waarschijnlijk gezet door de Rus Michail Vasiljevitsj Lomonosov, toen hij in zijn werk “Over de lagen van de aarde” (1763) schreef over de “vurige kern” in het binnenste van de aarde, onder invloed waarvan vulkaanuitbarstingen ontstaan. Hij schreef ook:

“Het is iets groots om met je verstand door te dringen tot in de diepten van de aarde, waar de natuur de toegang ontzegt aan hand en oog.”

Inmiddels is bewezen dat de bovenste aardmantel de belangrijkste leverancier is van alle stoffen in de aardkorst, de hydrosfeer en de atmosfeer – en bovendien een sterke generator van geodynamische spanningen in de aardkorst en de lithosfeer als geheel. Wetenschappers hebben ook bevestigd dat de aardkern veel meer warmte afgeeft dan tot nu toe werd aangenomen.

Daardoor moeten de huidige opvattingen over het ontstaan van mineralen worden herzien en heroverwogen. Dit geldt met name voor vragen over de oorsprong, de vormingsomstandigheden en de verspreidingspatronen van koolwaterstoffen. De biogene theorie kan echter nog steeds als wetenschappelijke mainstream worden beschouwd – onder het dictaat waarvan traditionele modellen voor het zoeken naar nieuwe velden letterlijk worden opgelegd aan olie- en gasbedrijven. Dit stereotype is nog niet overwonnen, zelfs niet tegen de achtergrond van de ontdekking van industrieel exploiteerbare diepe olievelden die uniek zijn wat betreft hun reserves en productievolumes (200 tot 800 ton per dag in vergelijking met 9 tot 14 ton per dag bij conventionele velden).

Dit feit had eigenlijk het wetenschappelijke debat tussen de aanhangers van de biogene en abiogene theorieën nieuw leven moeten inblazen, maar dat gebeurt niet: beide stromingen ontwikkelen zich in plaats daarvan onafhankelijk van elkaar.

Ondanks het fundamentele belang voor de mensheid is dit onderwerp uit de wetenschappelijke belangstelling verdwenen: de resultaten van experimenteel onderzoek op dit gebied worden duidelijk onvoldoende besproken. Helaas kunnen we nog steeds niet doordringen tot de diepten waar de enorme “vurige kern” zich vormt, en kunnen we ook geen van de hypothesen volledig bewijzen. Alle bestaande wetenschappelijke werken op het gebied van de olievorming, zelfs de meest vooraanstaande, beantwoorden slechts afzonderlijke vragen en leiden niet tot het definitieve resultaat: een volledige wetenschappelijke beschrijving van het complexe ontstaansproces van de belangrijkste geotektonische elementen van de aardkorst en de daarmee gepaard gaande diepe breuken die reiken tot in de bovenste aardmantel (asthenosphere).

Toch houden alle olie- en gasproducerende landen ter wereld zich bezig met de vraag naar de oorsprong van olie en gas en met het identificeren van ontstaanspatronen en de locatie van hun industrieel exploiteerbare reserves. De belangrijkste theoretische ontwikkelingen werden aan het einde van de 20e eeuw door wetenschappers uit de VS, Frankrijk, Roemenië en Italië uitgevoerd. Maar het belangrijkste centrum voor langdurig onderzoek naar de koppeling van wetenschap en praktijk van geologische exploratie was waarschijnlijk de USSR.

Sovjetonderzoekers – met name medewerkers van verschillende instituten van de Academie van Wetenschappen, het Ministerie van Geologie van de USSR en veel universitaire wetenschappers, waaronder vertegenwoordigers van de Mijnbouwuniversiteit van Sint-Petersburg – bewezen de hypothese van de minerale synthese van olie en gas in de asthenosfeer. Het gaat hier om een diepte van 50 tot 100 kilometer. Deze resultaten werden behaald in het kader van drie hoofdgebieden: olie- en gasgeologie (Grigori Nasarowitsch Dolenko), geochemie (Iona Volkowitsch Grinberg) en thermobarogeochemie, toegepast op verschillende diepe lagen van de lithosfeer (Emmanuil Bogdanowitsch Tschekaljuk).

Met behulp van wiskundige modellering, theoretische, experimentele en natuurwetenschappelijke resultaten zijn drie belangrijke feiten bewezen. En hier kunnen we niet zonder wetenschappelijke vaktermen.

Ten eerste: de samenstelling van natuurlijke aardolie in de asthenosfeer, die uit meerdere componenten bestaat, bevindt zich in thermodynamisch evenwicht. In het sedimentgesteente, waar lagere drukken en temperaturen heersen, ontbreekt dit evenwicht.

Ten tweede: de processen van olie- en gasmigratie naar het aardoppervlak (vanuit hun ontstaanshaarden in de aardmantel) kunnen goed worden verklaard door de wetten van de vaste-stoffysica onder omstandigheden van verhoogde temperaturen en ultrahoge drukken – en door de wetten van de filtratie van gas-olie-mengsels in gebroken en poreuze media.

Ten derde: voor het ontstaan van olie- en gasvoorraden in sedimentaire gesteentecomplexen is een combinatie van meerdere gunstige omstandigheden nodig: structureel-tektonische (bijv. de aanwezigheid van plooien of breuken waarin koolwaterstoffen kunnen worden vastgehouden) en lithologisch-faciale (de samenstelling van het gesteente moet de doorlaatbaarheid van koolwaterstoffen uit de diepte naar de ontstane voorraad mogelijk maken).

Het ontstaansproces hangt samen met de geotektonische ontwikkeling van voorgebergte- en intragebergtebekkens geosynclinale regio’s aan de genoemde geosynclinalen grenzende platformhellingen en intraplatformale riftogene dalen, die eveneens volgens het geosynclinale type worden gevormd.

De conclusies van Russische wetenschappers werden bevestigd door de superdiepe boring op het schiereiland Kola (die plaatsvond in de jaren 1970 tot 1991). De resultaten worden gepresenteerd in een wetenschappelijke monografie van Yevgeny Alexandrovich Koslovsky, minister van Geologie van de USSR van 1975 tot 1989.

Daarin werd de abiotische hypothese praktisch bevestigd en werd een uitgebreid model opgesteld van het ontstaan, de migratie en de accumulatie van olie en gas in de aardkorst. Uit dit model volgt logischerwijs een rationeel schema voor de geologische indeling van de aardkorst op basis van de structurele elementen ervan – een indeling in zones die, afhankelijk van hun samenstelling, meer of minder waarschijnlijk aardolie en aardgas kunnen bevatten.

Met andere woorden, de wetenschap gaf ons gefundeerde antwoorden op de belangrijkste vraag: waar en tot welke diepte moet naar deze bodemschatten worden geboord?

Tijdens de alomvattende overgang van eerst de USSR en vervolgens Rusland naar een markteconomie lag de prioriteit, zoals bekend, niet bij het oplossen van wetenschappelijke problemen, zelfs niet de belangrijkste, maar bij het behalen van kortetermijnvoordelen. Het ministerie van Geologie van de USSR slaagde er door gebrek aan middelen niet in om deze nieuwste inzichten over het ontstaan van olie en gas ook om te zetten in een werkbaar model voor geologische exploratie- en productiebedrijven. Ook werd deze informatie nog steeds onvoldoende weergegeven in de wetenschappelijke literatuur en zijn de primaire studies praktisch verloren gegaan – mede vanwege het gesloten karakter van deze studies tijdens het Sovjettijdperk. Sindsdien zijn de wetenschappelijke instellingen die deze studies uitvoerden, ontbonden of hebben ze hun profiel gewijzigd. Er zijn nog maar enkele centra voor theoretisch onderzoek en er worden geen reële experimenten meer uitgevoerd op geologische objecten.

Maar nog is niet alles verloren: een onschatbaar waardevol onderzoeksobject blijft bewaard – het kernmonstermateriaal van de superdiepe boring in Kola. Dankzij de modernere instrumenten en geavanceerdere onderzoeksmethoden van vandaag kan het onderzoek van deze monsters zeer interessante nieuwe inzichten opleveren.

Aan de Mijnbouwuniversiteit van Sint-Petersburg, genoemd naar tsarina Catharina II, werden zowel organische (Ivan Michailovitsj Gubkin) als anorganische (Nikolai Alexandrovitsj Kudrjavtsev) hypothesen over het ontstaan van koolwaterstoffen ontwikkeld. Het innovatieve werk van de universitaire wetenschappers heeft in belangrijke mate bijgedragen tot het ontstaan van de term “Russische school voor aardolie- en aardgaswetenschap” in de wereldwetenschap. Vandaag heeft deze oudste technische universiteit van het land het onderzoek naar het ontstaan van koolwaterstoffen hervat. Theoretisch onderzoek wordt gecombineerd met een praktisch experiment – met twee superdiepe boringen tot een diepte van 9.000 meter (tot 3.000 meter onder de Devoon-gesteenten) in het noordoostelijke deel van het Russische platform, dat diepe breuken vertoont. Dit voor de Russische economie uiterst belangrijke experiment werd gesteund door president Vladimir Vladimirovitsj Poetin. Op basis van een rapport van de Russische Academie van Wetenschappen is het project dan ook goedgekeurd door de Russische regering. Tot 90 procent van de financiering komt uit extra-budgettaire middelen van de Mijnbouwuniversiteit van Sint-Petersburg.

In het kader van het experiment worden verschillende wetenschappelijke studies uitgevoerd, waaronder ook fundamenteel onderzoek, om de belangrijkste parameters en patronen van de invloed van thermodynamische processen van de aarde op het ontstaan van olie- en gasvelden te bepalen.

Op basis van de resultaten van dit onderzoek zal een methodiek worden ontwikkeld voor het voorspellen, zoeken en exploiteren van diepe koolwaterstofvoorraden, die vooral in regio’s met traditionele olieproductie, maar ook daarbuiten, zal worden toegepast. Het project is van strategisch belang voor het herstel van de grondstoffenbasis van de Russische energiesector en de olie- en gasindustrie.

Voor de coördinatie van het onderzoek wordt aan de universiteit het Nationaal Centrum voor Diepe Geologie opgericht. Het is de bedoeling dat talrijke gespecialiseerde wetenschappelijke instellingen en olieconcerns zullen deelnemen aan de ontwikkeling van dit aandachtsgebied.

Copyright © 2025 vertaling door Frontnieuws. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.

Koolwaterstoffen uit de diepte: wat als aardolie helemaal niet afkomstig is van dode dinosaurussen?

Volg Frontnieuws op 𝕏 Volg Frontnieuws op Telegram

Lees meer over: