EU-leiders falen

De leiders van de EU zijn aan de macht gekomen ondanks incompetentie – een concept dat ook wel “falen” wordt genoemd.

Mark Rutte was de Nederlandse premier van 2010 tot 2024, waardoor hij de langstzittende in de geschiedenis van het land werd. Hij faalde op een paar belangrijke gebieden, maar toch werd hij gekozen om de NAVO te leiden, schrijft Carl Friedrich.

Defensie-uitgaven: Als de nieuwe secretaris-generaal van de NAVO sinds oktober 2024, werd Rutte bekritiseerd voor het achterblijvende defensiebudget van Nederland tijdens zijn ambtstermijn. Het daalde tot 1,15% van het BBP in 2014 en bereikte alleen de NAVO-doelstelling van 2% in 2024, zijn laatste jaar. Sommigen, zoals de Amerikaanse senator Dan Sullivan, betoogden dat dit hem diskwalificeerde voor het leiden van de NAVO en noemden het een “sombere staat van dienst.”

Instabiliteit van de coalitie: Drie van zijn vier regeringen vielen voor het einde van hun termijn, de laatste in 2023 vanwege geschillen over het migratiebeleid. Zijn vierde kabinet kon het niet eens worden over asielregels, wat zijn strijd om verschillende coalities bij elkaar te houden benadrukt. Als je succes afmeet aan stabiliteit, is dat een serieuze smet op hem.

Schandaal rond kinderopvangsubsidies: In 2021 stortte zijn derde kabinet in nadat een rapport onthulde dat duizenden gezinnen ten onrechte werden beschuldigd van fraude in een kinderopvangtoeslagregeling, waardoor ze financieel geruïneerd werden. Rutte trad af en nam de verantwoordelijkheid op zich, maar na de verkiezingen van 2021 kwam hij terug met een nieuwe coalitie. Sommigen zagen dit als een groot falen van het toezicht – het agressieve beleid van zijn regering ruïneerde levens en hij heeft het systeem daarna niet echt herzien.

Ursula von der Leyen leidde het Duitse ministerie van Defensie van 2013 tot 2019 voordat ze voorzitter werd van de Europese Commissie. Haar tijd daar wordt vaak bestempeld als een mislukking, vooral in Berlijn!

Toen zij het overnam, was het Duitse leger (Bundeswehr) al ondergefinancierd na de Koude Oorlog. In 2019 was het een puinhoop – met een tekort aan personeel, uitrusting en paraatheid. Uit een rapport van 2018 bleek dat slechts een fractie van de tanks en vliegtuigen operationeel was. Rupert Scholz, een voormalig minister van Defensie, noemde het “catastrofaal” en “onverantwoordelijk.” Ze beloofde modernisering maar kwam haar beloften niet na, en haar voorgangers kregen de schuld, hoewel dat excuus na zes jaar dun werd.

Dit is dezelfde persoon die vandaag de dag miljarden wil uitgeven aan defensie in Europa. De defensie-uitgaven stegen onder haar, maar niet tot het NAVO-doel van 2% (het schommelde rond de 1,3% in 2019). Ze kreeg kritiek te verduren over dure contracten met consultants en een mislukte opknapbeurt van een oorlogsschip. Audits tonen aan dat ze fondsen verkeerd beheerde en verantwoording ontweek.

Insiders beschreven haar als afstandelijk, vertrouwend op een kleine kring van assistenten die de informatiestroom controleerden. Troepen en officieren voelden zich niet bij haar betrokken – foto’s van haar terwijl ze met uitrusting poseerde werden als nep afgedaan terwijl haar drang naar DEI velen van haar vervreemdde.

De punten verbinden

Naast Rutte en Von der Leyen, die de ladder beklommen ondanks hun twijfelachtige staat van dienst, zijn er opmerkelijke voorbeelden uit de EU.

Josep Borrell, de EU-buitenlandchef sinds 2019, is een andere mislukking. In Spanje was hij een grote speler – minister van Financiën en daarna socialistisch leider – maar hij werd achtervolgd door schandalen. In 2018 kreeg hij een boete van 30.000 euro voor handel met voorkennis na de verkoop van aandelen in een bedrijf waar hij voorzitter van was vlak voordat het instortte. Hij beweerde dat hij het niet wist, betaalde en kreeg toch de EU. Zijn ambtstermijn werd ook bekritiseerd: zijn botte stijl, zoals Europa een “tuin” noemen en de rest een “jungle” in 2022, deed de gemoederen oplaaien en hij had moeite om het buitenlands beleid van de EU te verenigen in kwesties als Gaza of China. Toch heeft hij de post bekleed en kritiek van zich afgeschud.

Christine Lagarde (president van de Europese Centrale Bank) is een klassiek geval van succes ondanks incompetentie. Voordat ze in 2019 bij de ECB kwam, stond ze aan het hoofd van het IMF, waar ze de crisis in de eurozone doorstond door bezuinigingen door te drukken die de Griekse economie tot zinken brachten – de werkloosheid was in 2013 27% onder haar toezicht. Eerder werd ze als Franse minister van Financiën in 2016 veroordeeld voor nalatigheid in een uitbetalingsschandaal van €400 miljoen waarbij een zakenvriend van de Franse premier Nicolas Sarkozy betrokken was. Maar ze kreeg geen straf – haar reputatie bleef op de een of andere manier intact. Bij de ECB is ze bekritiseerd voor haar trage reactie op de inflatie (de inflatie in de eurozone piekte in 2022 op 10,6%), maar toch stuurt ze nog steeds het schip.

Donald Tusk (Poolse premier, voormalig voorzitter van de EU-Raad) leidde de Europese Raad van 2014 tot 2019. Als premier van Polen (2007-2014, en opnieuw sinds 2023) is zijn staat van dienst twijfelachtig. Tijdens zijn eerste ambtstermijn deed zich een afluisterschandaal voor dat vriendjespolitiek aan het licht bracht en zijn partij in 2015 deed zinken. Critici zeggen dat hij zijn verantwoordelijkheid ontweek door naar Brussel te vluchten. Nu hij terug is in Warschau, zet hij zich in voor EU-vriendelijke hervormingen, maar zijn oude bagage – zoals het falen om Polen’s justitiële puinhoop op te lossen – blijft hem achtervolgen. Toch is hij weer een topper.

António Costa (Aankomend voorzitter van de EU-Raad) zal in 2025 de teugels van de EU-Raad in handen nemen na sinds 2015 premier van Portugal te zijn geweest. Eind 2024 werd hij gedwongen af te treden vanwege een corruptieonderzoek naar vermeend smeergeld bij lithium- en waterstofdeals. Er werden geen aanklachten ingediend en hij ontkende alles, maar de EU stelde hem toch aan. Zijn falen stopte de stijging niet; het was meer een soort verkeersdrempel.

Giorgia Meloni, bijvoorbeeld, werd uitgesloten van besprekingen over EU-topbanen in 2024 omdat ze ontevreden was over het kromme systeem.

Charles Michel werd bekritiseerd voor slecht georganiseerde EU-toppen en het negeren van besluiten van de Commissie, maar toch klom hij volgens Wikipedia op tot voorzitter van de Europese Raad. Zijn Belgische regering stortte in 2018 in als gevolg van interne geschillen, maar hij kreeg toch promotie, wat ongetwijfeld past bij “mislukt.”

Bredere trend

Deze gevallen laten een patroon zien: De schandalen van Borrell hebben zijn invloed op de EU niet aangetast; de veroordeling van Lagarde heeft haar financiële reputatie niet aangetast; Tusk en Costa hebben hun “ervaring” gebruikt om hun onvolkomenheden te compenseren.

EU-leiders worden meer gekozen op basis van hun ideologische overtuiging (toewijding aan Europese integratie, liberalisme of specifieke politieke agenda’s) dan op basis van hun competentie of prestaties in het verleden.

Von der Leyen is een goed voorbeeld. President Macron heeft haar naar voren geschoven als een pro-EU, federalistisch denkend figuur die Frankrijk-Duitsland op één lijn zou houden. Haar christendemocratische (EVP) wortels waren een goede keuze en haar geslacht zorgde voor een progressieve optiek. Critici zoals Die Zeit in Duitsland noemden het een “achterkamertjesdeal,” geen keuze op basis van verdienste. Haar ideologie – hartstochtelijk pro-integratie, groene agenda, EU-defensie – paste in de richting van het blok, ook al schreeuwde haar verleden incompetentie uit.

Copyright © 2025 vertaling door Frontnieuws. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.

Ursula von der Leyen: “Populisten willen ons Europa vernietigen”

Volg Frontnieuws op 𝕏 Volg Frontnieuws op Telegram

Lees meer over: