Samenzweringstheoretici – of hoe je ze ook wilt noemen – zijn dwazen. Dat is wat er van oudsher wordt gezegd door politici, media en in de volksmond.
Een groep onderzoekers uit de VS en het Verenigd Koninkrijk, die voornamelijk bestaat uit psychologen en sociale wetenschappers, heeft een nieuwe studie gepresenteerd waarin wordt geconcludeerd dat samenzweringstheoretici, in tegenstelling tot alle mainstream-stereotypen, redelijker zijn dan mensen die de officiële versie niet in twijfel trekken en simpelweg omstreden of controversiële gebeurtenissen accepteren, schrijft Guido Grandt.
Dit hebben de psychologen Michael J. Wood en Karen M. Douglas in hun sociaal-psychologische studie van online discussies over samenzweringstheorieën over de aanslagen van 11 september aan de Universiteit van Kent in Engeland gepubliceerd.
Ze vergeleken de conventionele, samenzweringstheoretische en de anti-samenzweringstheoretische commentaren.
Zoals de onderzoekers in het tijdschrift PubMed.gov (US National Library of Medicine, National Institutes of Health) concluderen:
De verhouding tussen mensen die commentaar geven op nieuwsartikelen en die het officiële verslag van de regering over gebeurtenissen zoals de aanslagen van 11 september of de moord op John F. Kennedy niet geloven, en mensen die de gepubliceerde verhalen van de mainstream media geloven, ligt op 2:1.
Dit betekent dat de samenzweringstheoretische commentaren uitdrukking geven aan wat inmiddels als algemene wijsheid geldt.
De groep mensen die in de officiële versie gelooft – die een duidelijke minderheid op het internet is – reageert vaak boos, met afgrijzen of zelfs agressief op de opmerkingen van degenen die er anders over denken.
Ze nemen een meer vijandige toon wanneer ze proberen andersdenkenden te overtuigen.
Vaak beschouwen ze zelfs de officiële versie als onbetwistbaar waar – in tegenstelling tot de samenzweringstheoretici, die vaak openstaan voor verdere theorieën.
Daarachter vermoeden de onderzoekers frustratie, dat de uitspraken van de gevestigde mainstream media onder de samenzweringstheoretici niet meer geaccepteerd worden.
Samenzweringstheoretici zouden niet eens beweren de waarheid te kennen over bijvoorbeeld de gebeurtenissen van 11 september. Ze twijfelen alleen aan de officiële versie van de regering – en dat met argumenten die weer ontbreken aan de andere kant.
Het onderzoek heeft ook aangetoond dat mensen die twijfelen aan de officiële versie niet graag samenzweringstheoretici worden genoemd – ze zien zichzelf eerder als zogenaamde infostrijders.
Dit heeft natuurlijk te maken met de negatieve term “samenzweerder”, die in dit land zelfs een scheldwoord is geworden.
De politicoloog Lance deHaven-Smith legt uit dat dit verband houdt met de CIA-campagne.
Deze campagne wordt verondersteld de naam samenzweringstheoreticus of samenzweringstheorie in het publiek belachelijk te maken. Op deze manier worden mensen die twijfelen aan de officiële versie van een regering in het openbaar gezien als dwazen en wordt er niet naar hen geluisterd.
Volgens Lance deHaven-Smith is dit waarschijnlijk een van de meest succesvolle propaganda-initiatieven aller tijden.
Als je kijkt naar de definitie van samenzwering, dan staat er: “Een samenzwering is een geheime alliantie van verschillende mensen met als doel het uitvoeren van een plan; dit kan een egoïstisch, verwerpelijk doel hebben en de schade van anderen met zich meebrengen, maar het kan ook het elimineren van feitelijke of vermeende misstanden met zich meebrengen. Een samenzwering is dus niet noodzakelijkerwijs gebaseerd op morele motieven, maar is altijd gebaseerd op geheimhouding en samenzwering”.
Volgens Lance deHaven-Smith is het de CIA-campagne gelukt om mensen die een geheime agenda nastreven op deze aanwijzing als een dwaas te laten overkomen.
Wanner de samenzweringstheorieën de kop op steken, dan zijn in de praktijk de meesten al samenszweringspraktijken. Blijft alleen over om de keus te maken om ze wel of niet voor waar aan te nemen.